«۲۰۰ نفر در زیر آوار سیل امام‌زاده داوود»؛ ادعایی که رد شد

به گزارش ایران اکونومیست، صبح امروز خبری درباره سیل امام‌زاده داوود (ع) در برخی از رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شد که در آن ادعا شده بود، «دستکم ۲۰۰ نفر در زیرآوار ناشی از این سیل هستند». خبری که البته منبعی رسمی آن را اعلام نکرده و از قول منابع محلی بیان شده بود. اینکه چگونه ممکن است منابع محلی امکان شمارش افراد مدفون شده در زیر آوار را داشته باشند، پرسشی است که پاسخ آن نادرست بودن این ادعا را ثابت می‌کند. اما انتشار این خبر در برخی از رسانه‌ها موجب نگرانی مردم نیز شده است. در همین راستا نیز مسئولانی از جمعیت هلال احمر، آتش‌نشانی و پلیس در پیگیری‌های خبرنگار ایران اکونومیست درباره نادرست بودن چنین ادعایی توضیح داده‌اند.

هلال احمر: غیرممکن است

مرتضی مرادی‌پور، معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در این باره به ایران اکونومیست گفت: در همان ساعات اولیه وقوع سیل در امامزاده داوود نیروهای امدادی در محل حاضر شده و عملیات امداد و نجات و جستجو آغاز شد. پس از آن وزیر کشور، فرماندار، استاندار تهران، رییس جمعیت هلال احمر، رییس سازمان مدیریت بحران کشور، رئیس اورژانس، فرمانده‌های ارشد پلیس و ... نیز در محل حادثه حاضر شده و تصمیم‌گیری در این خصوص انجام شد. 

وی ادامه داد: در جریان امدادرسانی به این حادثه یکی از تصمیمات خوبی که گرفته شد درباره مفقودی‌ها بود. در این محل مسئولیت ستاد مفقودی‌ها به سازمان امدادونجات جمعیت هلال احمر و پلیس واگذار شد و ما دفتر ستاد مفقودین را در کانکس پلیس ایجاد کردیم. این تصمیم خوبی بود که منجر شد تا جستجو برای یافتن افراد مفقودی با سرعت بیشتری انجام شود. حتی نیروهای پلیس و یگان ویژه نیز با بلندگوهای قوی و بلندگوهای دستی به مردم اعلام کردند که اگر فرد مفقود شده‌ای دارند، بیایند و اطلاعات مفقودین خود را ثبت کنند. 

اسامی ۱۸ نفر پس از سیل امام‌زاده داوود به عنوان مفقودی ثبت شد

مرادی پور ادامه داد: براساس اسامی که افراد با مراجعه به ما و پلیس اعلام کردند، اسامی ۱۸ نفر به عنوان افراد مفقودشده در سیل امام زاده داوود به ثبت رسید که اتفاقا تعداد اجسادی که در جست‌وجوها به دست آمد نیز تقریبا همین تعداد بود. این موضوع نیز صورت جلسه شد و پیکرها به پلیس تحویل داده و پس از آن با هماهنگی انجام شده با آمبولانس‌های بهشت زهرا اجساد برای شناسایی و تشخیص هویت و همچنین بررسی علت قطعی فوت به پزشکی قانونی منتقل شد.

معاون عملیات سازمان امدادونجات جمعیت هلال احمر با بیان اینکه این پروسه کاملا اداری و قانونی انجام شده و مستندات آن موجود است، درباره اینکه گفته می‌شود حدود ۲۰۰ نفر در زیرآوار ناشی از سیل در امام‌زاده داوود هستند نیز گفت: چنین چیزی تقریبا محال است و چه کسی چنین آماری را اعلام کرده است؟ یعنی مردم و منابع محلی موفق به شمارش افرادی در زیرآوار شده‌اند که ده‌ها امدادگر حرفه‌ای و سگ‌های جستجو و نجات نتوانستند آن را پیدا کنند؟ ما در هرجایی که حتی درصد کمی برای مدفون شدن افراد وجود داشت، عملیات جستجو را انجام دادیم و امار اجساد کشف شده نیز با آمار مفقودی‌ها مطابقت داشت. 

وی ادامه داد: تقریبا غیرممکن است که چنین ادعای صحت داشته باشد. اما سوال دیگر این است که اگر فرض بگیریم که این ادعا صحت دارد. چرا هیچ یک از وابستگان این افراد گزارشی درباره مفقود شدن آنان به هلال احمر و پلیس اعلام نکردند؟ تجربه‌های ما در حوادث قبلی هم نشان می‌دهد که معمولا اختلاف موارد گزارش شده مفقودی با مجموع افرادی که یا زنده پیدا شده یا اجسادشان کشف می‌شود، حدود یک یا دو نفر است. نه اینکه بیش از ۱۸۰ نفر اختلاف وجود داشته باشد. 

مرادی پور افزود: ما بازهم اعلام می‌کنیم که اگر کسی مدعی مفقودی است به ما اعلام کند. اگر چنین اتفاقی افتاده باشد باید خانواده یا دوستان این افراد متوجه نبود آنان شده و گزارش مفقودی ثبت کنند که چنین کاری انجام نشده است.  

معاون عملیات سازمان امدادونجات جمعیت هلال احمر درباره عملیات پاکسازی این منطقه نیز گفت: پاکسازی در محدوده بازارچه با همکاری مردم محلی انجام شده و این محدوده و محدوده حرم تقریبا بارها جستجو و در حال حاضر نسبتا شده است. در محدوده رودخانه و کانال زیر حرم نیز نزدیک به ۱۰ بار جست‌وجو انجام شده و امکان ندارد این تعداد پیکر در این فضا وجود داشته باشد. 

پایان عملیات جستجوی هلال احمر در امام‌زاده داوود

وی ادامه داد: عملیات جست‌وجو در بازارچه و حرم تمام شده و در رودخانه هم امروز پایان عملیات است. امدادگران هلال احمر در بخش کوهستان با ایجاد کارگاه عملیاتی اقدام به جستجو در قسمت دریاچه پشت حرم نیز کرده‌اند. حتی گروه‌های آنست از استان‌های معین نیز دعوت شدند و تیم‌های جستسجو بارها در این مناطق عملیات جست‌وجو را انجام دادند. 

مرادی‌پور درباره اقدامت هلال احمر پس از سیل امام‌زاده داوود گفت: اصلی ترین بحث ما تخلیه اضطراری بود که با همکاری هلال احمر مردم به نقاط امن منتقل شدند. همزمان انتقال مصدومان به مرکز درمانی هم در دستورکار ما قرار گرفت و در کنار آن حمایت روانی خانواده‌ها مخصوصا افراد داغدار که بعضا دچار شوک شدیدی شده و از جای خود حرکت نیز نمی‌کردند از سوی تیم‌های سحر انجام شد. همانطور که گفتم هلال احمر در جستجوی مفقودین نیز نقش داشت و به ثبت و پیگیری اطلاعات مفقودین هم پرداخت. درباره پاکسازی محیط از گل و لای نیز متولی پاکسازی شهرداری است.

پلیس: چنین چیزی اصلا وجود ندارد

اما پلیس هم ادعای مطرح شده را نادرست می‌داند. سرهنگ عبدالرضا محمدی، سرپرست سرکلانتری دوم پلیس پیشگیری تهران بزرگ که محدوده امامزاده داوود(ع) نیز جزو حوزه استحفاظی آن محسوب می‌شود در این باره به ایران اکونومیست گفت: امام زاده داوود گرچه در خارج از حوزه شهرداری تهران است، اما در تقسیمات مربوط به پلیس، فرماندهی تهران بزرگ مسئولیت تامین امنیت و امور انتظامی آن را برعهده دارد. در همین راستا نیز دقایقی پس از وقوع حادثه عوامل انتظامی در محل حاضر شدند. خود من هم در محل حضور داشتم و امنیت منطقه به سرعت برقرار شد. ایستگاه‌های بازرسی دایر شده و حتی در همان دقایق اولیه ماموران پلیس هفت نفر را از میان جریان سیل و گل و لای نجات دادند.

وی ادامه داد: جلسات مختلف با مسئولان کشوری و محلی برای امدادرسانی و تامین امنیت برگزار شد. چندین تیم در نقاط حادثه دیده مستقر شدند. تیم‌هایی در فرآیند تخلیه اضطراری و پس از آن تخلیه محل از مردم فعال شده و تیم هایی نیز در جاده و مسیر مستقر شده و نسبت به بازگشایی آن برای تردد خودروهای امدادی اقدام کردند. در نتیجه همین اقدامات نیز تا حوالی ساعت ۱۰ صبح روز حادثه عملیات تخلیه اضطراری به اتمام رسید. پس از آن تیم‌های گشتی در محل به منظور تامین امنیت محل و همچنین واحدهای صنفی مستقر شد.

محمدی افزود: حتی تیمی برای ثبت گزارش‌های مفقودی ایجاد شده و ما با نصب بنر و گشت زنی در محدوده از طریق بلندگو بارها اعلام کردیم که اگر افراد در میان اعضای خانواده یا دوستان خود فرد مفقود شده‌ای دارند به پلیس مراجعه کرده و گزارش آن را اعلام کنند. تیم‌های پزشکی قانونی نیز مستقر شدند و ما هماهنگ کردیم تا افرادی که گزارش مفقودی اعضای خانواده خود را ثبت کرده‌اند برای اخذ نمونه به پزشکی قانونی مراجعه کنند.

تامین امنیت مناطق سیل زده امام زاده داوود از سوی پلیس

سرپرست سرکلانتری دوم پلیس پیشگیری تهران بزرگ ادامه داد: حتی محلی را برای یافتن و تحویل اشیای مفقودشده و گمشده ایجاد کردیم و در شرایطی که مسئولان مختلف کشوری در محل حضور داشتند، توانستیم امنیت خوبی را در این محدوده ایجاد کنیم. البته همچنان هم استقرار و آماده باش پلیس در این مناطق ادامه دارد و پوشش امنیت کاملی از سوی پلیس در این منطقه ایجاد شده است. 

وی در مورد امنیت واحدهای صنفی و مغازه ها نیز گفت: تصمیم بر آن شد تا هرگونه جابجایی اجناس از داخل واحدهای صنفی با معرفی نامه دهیاری و موافقت پلیس انجام شود. مغازه‌داران و کسبه برای جابجایی اموال داخل واحدهای خود باید نامه‌ای را از دهیاری تهیه کرده و به پلیس مراجعه کنند تا اجازه جابجایی آن داده شود. 

محمدی درباره ادعای مطرح شده مبنی بر حضور افراد زیادی در زیر آوار سیل نیز به ایران اکونومیست گفت: چنین چیزی اصلا وجود ندارد. آن هم با چنین عددی. پلیس آمار مفقودی ها را در اختیار داشت و آنچه که ادعا شده عدد بسیار بالایی است. اگر این تعداد افراد مفقود هستند چرا گزارشی برای فقدان آنان به پلیس داده نشده است. همین حالا هم ماموران حضور دارند و اگر اعلام فقدانی شود، بررسی خواهد شد. 

سرپرست سرکلانتری دوم پلیس پیشگیری تهران بزرگ افزود: درخواست ما از مردم این است که فعلا از مراجعه به محدوده امام زاده داوود و حاشیه رودکن پرهیز کنند تا هم ادامه روند امدادی در محل انجام شود و هم خطر وقوع دوباره سیل که از سوی هواشناسی نسبت به آن هشدار داده شد به طورکامل رفع شود. 

آتش‌نشانی: این ادعا با آنچه دیدیم جور در نمی‌آید

سید جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران هم که جزو امدادگران قدیمی و با سابقه آتش‌نشانی تهران محسوب می‌شود این موضوع را از منظری دیگر مورد بررسی قرار داده  و به ایران اکونومیست گفت: آتش‌نشانی تهران به عنوان نیروی کمکی در محل حضور داشت و با توجه به اینکه محل وقوع حادثه درموقعیتی خارج از حوزه استحفاظی آتش‌نشانی تهران قرار داشت، عوامل آتش‌نشانی به عنان نیروی کمکی در محل حاضر شده و مطابق با نظر فرمانده میدان عملیات جستجو و نجات را انجام دادند. به همین دلیل هم اطلاعی از آمار قطعی ندارم و اعلام آن نیز جزو وظایف آتش‌نشانی نیست. اما چنین ادعایی با آنچه که ما مشاهده کردیم جور در نمی‌آید. چون آتش‌نشانان در تمام نقاطی که گفته شده بود عملیات جستجو انجام دادند و اگر این تعداد در زیر آوار مانده بودند، حتما سرنخ‌هایی از آنان یا اجساد بیشتری در هنگام جستجوی آتش‌نشانی به دست می‌آمد. ما حتی مناطق پایین دست رودخانه کن را هم جستجو کردیم.

وی ادامه داد: البته نظر نهایی در این خصوص با متولیان اصلی و فرمانده میدان است. اما آنچه که قصد اشاره به آن را دارم تاثیر شایعات بر امدادگران و عملیات جستجو و امدادرسانی است. شایعات در دو فضا منتشر می‌شود یکی رسانه‌های غیررسمی مانند کانال‌های تلگرام و صفحات اینستاگرامی و ... و دیگر رسانه‌های رسمی مانند روزنامه‌ها و سایت‌ها و نظایر آن. در مورد دسته اول متاسفانه امکان جلوگیری از نشر شایعات در این رسانه‌ها به طورکامل وجود ندارد و آنان برای جذب دنبال کننده و ... اقدام به انتشار چنین مواردی می‌کنند. اما در مورد دسته دوم باید بگویم که اگر خدای نکرده و به هر دلیلی شایعه و خبر تایید نشده‌ای در رسانه‌ای رسمی منتشر شود اثرات منفی و سوء آن بسیار بیشتر از دسته اول است چرا که مردم تصور می‌کنند که چون یک رسانه رسمی آن را منتشر کرده پس حتما خبر درست است. 

اثر مخرب شایعات بر روند امدادرسانی و جستجو

ملکی ادامه داد: متاسفانه در مواردی مشاهده شده که اخباری نادرست از قول «منبعی که نخواست نامش فاش شود»، «منابع محلی»، «شنیده‌ها» و نظایر آن در رسانه‌های رسمی منتشر می‌شود. این خبر تاثیر مستقیم روی عملکرد امدادگران دارد. همچنین استرس و فشار زیادی را متوجه افرادی می‌کند که عزیزی را در زیر آوار یا آن محل داشته و مفقود است. در ماجرای ریزش ساختمان پلاسکو من به عینه این موضوع را مشاهده کردم که گاهی یک خبر کذب فشار کاری و روانی زیادی را متوجه امدادگران می‌کند. خاطرم هست انتشار خبری نادرست درباره مشاهده بخشی از یک بدن از سوی منبعی ناشناس و غیرموثق در زمان پلاسکو فشار زیادی را چه در حوزه روانی و چه در حوزه عملیاتی به آتش‌نشانان وارد کرد. 

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران از رسانه‌ها خواست که حتما اخبار را از قول افراد و منابع معتبر و رسمی منتشر کنند و از انتشار هرگونه اخبار تایید نشده که حتی در مواردی با واقعیت نیز جور در نمی‌آید پرهیزکنند چرا که این موضوع ممکن است برای مدت کوتاهی منجر به مطرح شدن نام آن رسانه شود، اما پیامدهای ناگواری برجای می‌گذارد.