به گزارش گروه علم و آموزش ایران اکونومیست از پایگاه خبری «زیامئی ساینس»، پرورش دام و طیور برای تهیه گوشت یکی از زیانبارترین اقدامات انسان برای محیط زیست است. با این حال هر چند شاید بتوان خیلیها را به استفاده از خودروی برقی یا کاهش کلی مصرف انرژی متقاعد کرد اما راضی کردن بسیاری از مردم به کنار گذاشتن غذاهای گوشتی دشوار است.
با این حال فناوریهای نوین شاید راهی برای تولید گوشت مصرفی بدون نیاز به دامداری پیدا کنند. فناوری این امکان را فراهم ساخته است که بتوانیم محصولات گوشتی ترکیبی (synthetic) را تولید کنیم که تا حد زیادی شبیه گوشت طبیعی است و همان طعم را هم دارد.
شرکت استارتاپ هلندی «میتبل» (Meatable) که در زمینه فناوری زیستی (biotech) فعالیت میکند و در سال ۲۰۱۸ تاسیس شده است، اکنون اولین سوسیس گوشتی آزمایشگاهی را رونمایی کرده که تا حد زیادی شبیه نمونه طبیعی حاصل از ذبح دام است.
گوشت تولیدی در آزمایشگاه را نباید با محصولات گیاهی شبهگوشتی مانند کالباس گیاهی که از پروتئین گیاهی تولید میشوند، اشتباه گرفت. گوشت آزمایشگاهی دقیقا همان گوشت حیوان است اما به جای تولید در کشتارگاه در آزمایشگاه تولید میشود.
دانشمندان میتوانند سلولهای بنیادی را از گاو یا دامهای دیگر بگیرند و نمونه را در اسیدهای آمینه و کربوهیدراتها در خارج از بردن دام کشت دهند و نمونه را در شکل کامل خود به صورت قطعات گوشت مانند فیله ماهی یا همبرگر درآورند.
اولین همبرگر آزمایشگاهی را در سال ۲۰۱۲ پژوهشگران در دانشگاه ماستریخت به سرپرستی پروفسور «مارک پست» تولید کردند که البته تولید آن هزینه گزافی حدود ۳۲۵ هزار دلار داشت.
از آن زمان تاکنون تعدادی از شرکتهای استارتاپ حوزه فناوری زیستی وارد رقابت شدند تا بتوانند اولین گوشت آزمایشگاهی ارزان را تولید کنند.
در کشور سنگاپور – اولین کشور جهان که در حال حاضر مقررات لازم برای گوشت آزمایشگاهی را تدوین کرده است – یک پُرس ناگت مرغ با گوشت آزمایشگاهی ۲۳ دلار هزینه دارد که هنوز گران محسوب میشود اما روند به سمت تولید گوشتهای ارزانتر ادامه دارد.
برخی شرکتها ادعا کردهاند که قادر هستند یک «پای گوشت» (patty) را با هزینه ۱۰ دلار یا کمتر تولید کنند که کسری از هزینه محیط زیستی گوشت «سنتی» است.
شرکت میتبل مستقر در «دلفت» (Delft) از جمله شرکتهای حاضر در این رقابت است. این شرکت اکنون فیلمی از سرخ کردن سوسیس تولیدی با گوشت آزمایشگاهی تهیه کرده است در حالی که پیش از این تنها شکل خام و پخته نشده محصول خود را نشان داده بود.
گوشت تولیدی در آزمایشگاه معمولا با استفاده از «سرم جنینی گاوی» (FBS) به دست آمده از جنین دام تولید میشود. اما شرکت میتبل از فناوری opti-ox بر مبنای یک سلول واحد از بند ناف حیوانات استفاده میکند و از این طریق اطمینان حاصل میشود که هیچ آسیبی به حیوان وارد نمیشود. تولید سوسیس آزمایشگاهی شرکت میتبل تنها چند هفته زمان نیاز دارد.
تولید گوشت از طریق دامداری منشاء انتشار ۱۴ درصد از گازهای آلاینده ایجادکننده تغییرات آب و هوایی است. از این رو انگیزه نیرومندی برای ساختن جایگزینهایی برای گوشت وجود دارد و اینجا جایی است که گوشت کشت شده آزمایشگاهی وارد میدان میشود.
با این حال برای ایجاد این تغییر بزرگ در صنعت گوشت راه درازی باید طی شود و عوامل زیادی باید در کنار هم قرار گیرند. برای این کار لازم است محصولاتی با شکل و شمایل و بو و طعم گوشت واقعی تولید شوند و همچنین ارزان قیمت و قابل تهیه برای متوسط مصرفکنندگان باشند. همچنین موانع قانونی و شبهههای شرعی هم وجود دارد که باید برطرف شود.
در حال حاضر فروش گوشت آزمایشگاهی تقریبا در همه نقاط جهان غیرقانونی است. بازار سنگاپور تنها بازاری در جهان است که فروش چنین محصولاتی در آن قانونی است اما اوضاع ممکن است به زودی تغییر کند.
در آمریکا انتظار میرود سازمان غذا و دارو در سال جاری یا سال آینده گوشت آزمایشگاهی را تایید کند. در کشور هلند، مجلس نمایندگان اوایل سال جاری قانونی تصویب کرد که به مردم اجازه میدهد در یک شرایط کنترلشده، گوشت آزمایشگاهی را بچشند و امتحان کنند.
شرکت میتبل انتظار دارد که تا سال ۲۰۲۵ یا حتی زودتر، اولین محصولاتش را به مصرفکنندگان عرضه کند.