به گزارش ایران اکونومیست, نظرتان درباره افراد با اعتماد به نفس بالا، سختكوش، شجاع، خونسرد و اجتماعي چيست؟ افراد موفق و خوشبخت چطور؟ شما را نمي دانيم اما دانشمندان مدعي اند شايد آنها افسرده باشند.
چه كسي افسرده است؟ سوالي كه روانشناسان ادعا مي كنند جوابش را مي دانند و نشانه هاي تخصصي اش را مي شناسند اما در باور عمومي به هر فرد ناراحت و غمگين افسرده مي گويند. تا حالا فكر كرده ايد روزي چند بار از اين واژه درباره خودتان و ديگران استفاده مي كنيد؟ آيا نشانه هاي افسردگي، به خصوص در سال هاي اخير، همان نشانه هاي سال ها و دهه هاي پيش است؟ شايد خيلي ها به اين پرسش ها پاسخ مثبت دهند و به نظرشان افسردگي حالتي كاملاً مشخص و قابل تشخيص است. با اين حساب، افسرده يعني كسي كه ناراحت و غمگين است. علاقه اي به زندگي ندارد. از خواب و خورد و خوراك افتاده است و شايد هم به خودكشي فكر مي كند. شكي نيست كه اين علائم بسيار جدي هستند و مي توانند نشانه افسردگي باشند اما پژوهش هاي اخير نتايج شگفت انگيز داشته است. ثابت شده علائم و دلايل افسردگي مي تواند بسيار گسترده تر از اين حرف ها باشد. تا حدي كه ممكن است خود شما هم الان افسرده باشيد ولي روح تان هم از آن بي خبر باشد. دانشمندان مدعي اند اگر از ۱۰ علامت زير، چند مورد را در خودتان سراغ داريد، كمي به فكر باشيد. البته اين طور نيست كه اگر اين علائم را در خود و ديگران مشاهده كرديد، آنها حتماً افسرده اند اما شايد احتمالش وجود داشته باشد. بنابراين هدف از اين مقاله نوعي اگاهي دادن است نه ارائه روش هاي تشخيص قطعي.
۱. شجاع و بااعتماد به نفس هستيد
دانشمندان مي گويند افراد موفق و بااعتماد به نفس بالا معمولاً به درجه هايي از افسردگي مبتلا هستند. در واقع آنها اعمالي را انجام مي دهند كه با احساسات شان در تضاد است. با اين حساب، براي مثال تاجراني كه با سرسختي و چنگ و دندان با رقيبان شان رقابت مي كنند يا كارمنداني كه به همه سوابق كاري شان پشت مي كنند و استعفا مي دهند تا كسب و كار خود را راه بيندازند، شايد قابل تحسين و موفق به نظر برسند اما خودشان با چالش هاي جدي و رواني و استرس روبرو هستند و ممكن است حتي افسرده باشند. شايد عجيب به نظر برسد اما دانشمندان دليل اين مسئله را يافته اند. در واقع، وقتي فردي افسرده است و خودش خبر ندارد، سعي مي كند با كنترل شرايط، خود را از بحران نجات دهد. نتيجه؟ تلاش و مبارزه بيشتر براي دستيابي به اهداف بالاتر و نفي غم و ناراحتي دروني. آيا هميشه اين روش جواب مي دهد؟ شايد تصوير كليشه اي افراد موفق و ثروتمند ولي هميشه غمگين در سريال هاي تلويزيوني سال هاي اخير ناخواسته اين موضوع را به ما گوشزد كرده است اما آن را ناديده گرفته ايم.
۲. نسبت به همه چيز بي تفاوت هستيد
افسرده در باور عمومي كسي است كه دائم غمگين باشد، ميل به غذا نداشته باشد و هميشه از ته دل آه بكشد و افسوس بخورد؛ البته اگر اشكي هم بريزد به كسي بر نمي خورد. با اين حال، پژوهش ها نشان داده اند سردي و بي تفاوتي نسبت به محيط اطراف و به طور كلي سركوب كردن احساسات نشانه هاي افسردگي هستند. تجربه نشان داده است اين افراد اضطراب و استرس بيشتري تحمل مي كنند چون برخلاف چهره غم زده افراد افسرده، چهره سنگي و سرد اين افراد مانع از هر گونه همدلي و درك متقابل از طرف اطرافيان مي شود. بنابراين ديگران به جاي كمك و همدلي، بيشتر از آنها دور مي شوند و آنها را با يك دنيا غم و غصه تنها مي گذارند.
۳. حوصله شنيدن تعريف و تمجيد را نداريد
واقعاً چنين افرادي وجود دارند؟ چه كسي از محبوبيت و تشويق شدن بدش مي آيد؟ با اين حال، اگر حوصله شنيدن تعريف و تمجيدهاي ديگران را نداريد و به طور كلي از روابط گرم و صميمانه با اطرافيان تان فراري هستيد خيلي هم به خودتان ننازيد و آن را به پاي بي نيازي و خاكي بودن و اين حرف ها نگذاريد چون به گفته متخصصان اين اخلاق نه تنها امتياز مثبتي محسوب نمي شود بلكه يكي از نشانه هاي ابتلا به افسردگي است.
۴. زياد هله هوله مي خوريد
به نظرتان لواشك بهترين خوراكي دنياست؟ عاشق چيپس و پفك هستيد؟ بستني هوش از سرتان مي پراند؟ شما افسرده ايد! اگر چه كمي اغراق كرديم اما با اين حال دانشمندان معتقدند افراد گاهي از خوراكي ها به عنوان نوعي تسكين دهنده استفاده مي كنند. همه ما تصوير نخ نماي فرد عصبي و ناراحتي را كه سيگار مي كشد، بارها و بارها ديده ايم اما انگار هله هوله ها هم همين حس را ايجاد مي كنند. فرد آنها را مصرف مي كند تا كمي به ذهنش فرصت دهد تا افسردگي اش را فراموش كند. البته نياز به ذكر نيست كه اين روش ـ گاه ناخوداگاه ـ تيغ دو لبه است چون فرد، هم بايد باافسردگي اش مبارزه كند و هم با چاقي و اضافه وزن ناشي از اين درمان خودسرانه.
۵. اگر واكنش درستي نداريد
افرادي كه افسرده هستند ولي خبر ندارند، واكنش درستي نشان نمي دهند؛ براي مثال سر موضوع بي اهميتي جنجال به پا مي كنند ولي نسبت به خبرهاي ناگوار بي تفاوتند. بنابراين اگر ديديد براي مثال شوهرتان از ديدن شكار شدن يك بچه آهو توسط يوزپلنگ ها به گريه مي افتد اما مداركي را كه ثابت مي كند شريكش دارد سرش كلاه مي گذارد، پاره مي كند و يا تهديد صاحبخانه را جدي نمي گيرد و در عوض از شما مي پرسد: «شام بريم بيرون؟» انگار بايد يك فكر اساسي كنيد چون او افسرده است.
۶. سخت كار مي كنيد نه هوشمندانه
هميشه سخت كار كردن امتياز نيست چون ثابت شده افراد افسرده توان حل مشكلات و يافتن راه حل هاي خلاقانه را ندارند و به جاي آن بيشتر و سخت تر كار مي كنند. آزمودن راهي كه بارها اشتباه بودنش ثابت شده، نشان مي دهد بروز افسردگي در شما جدي است. از سوي ديگر، افراد سرزنده و شاداب مي توانند با صرف كمترين هزينه و انرژي راه حل هاي هوشمندانه اي براي حل مشكلات شان بيابند. بنابراين اگر دوست تان در كمتر از يك روز و بدون زحمت به موفقيتي دست پيدا كرد كه شما پس از يك ماه تلاش شبانه روزي حتي به آن نزديك هم نشده ايد، به جاي نفرين و لعنت فرستادن به شانس بدتان و يا متهم كردن او به خوش شانسي يا پارتي بازي، فقط يك لحظه افكار منفي را كنار بگذاريد و بي طرفانه راه حل هاي خودتان را با راه حل هاي او بسنجيد. آيا واقعاً از نظر خلاقيت و هوشمندانه بودن در يك سطح قرار دارند؟ نه ديگر! قرار شد بي طرفانه قضاوت كنيد.
۷. بسيار اجتماعي هستيد
از قديم افراد اجتماعي و با روابط عمومي بالا هميشه محبوب بوده اند؛ بنابراين واقعاً چه كسي باور مي كند اين رفتار كه نشانه سلامت رواني است، در واقع پوششي براي پنهان كردن افسردگي باشد. البته صبر كنيد! دانشمندان معتقدند خط باريكي بين روابط اجتماعي واقعي و كاذب وجود دارد. همه افراد اجتماعي افسرده نيستند اما اگر اين رفتار تنها به دليل سرپوش گذاشتن و فرار از افكار منفي و ناراحتي هاي ذهني باشد، مسير را اشتباه آمده ايد. شايد به همين دليل است كه گاهي بدون اينكه دليلش را بدانيم از بعضي از افراد اجتماعي و خوش برخورد در محل كار يا جمع هاي خانوادگي و دوستانه خوش مان نمي آيد. در واقع، زبان بدن آنها فرياد مي زند كه انگيزه اصلي شان فرار از مشكلات است اما اين فرياد در هياهوي روابط اجتماعي متعدد و گسترده گم مي شود.
۸. اگر كلاً اعصاب نداريد
با بعضي ها اصلاً نمي شود دو كلمه حرف زد چون هنوز كلمه اول از دهان تان خارج نشده كه آنها كار را به مخالفت و بعد، دعواي لفظي و شايد هم كتك كاري مي كشانند يا همين كه موقع رانندگي يك بوق كوچك مي زنيد تا اتومبيل جلويي راه را برايتان باز كند، طرف وسط بزرگراه دستي را مي كشد و با قفل فرمان مي آيد سراغتان. شايد هم همكارتان يقه تان را در آبدارخانه مي گيرد كه چرا مثلاً اين قدر خودتان را لوس مي كنيد و ايده هاي بكر تحويل رئيس تان مي دهيد. اگر اين افراد از نظر شما آدم هاي بي اعصابي هستند، از نظر دانشمندان افسرده اند. آنها معتقدند يكي از روش هاي نه چندان هوشمندانه مقابله با افسردگي اين است كه به ديگران نشان دهيد هيچ كس حريف تان نيست. البته شانس هميشه با اين افراد يار نيست چون گاهي وقت ها دردهاي فيزيكي ناشي از كتكي كه مي خورند، باعث مي شود حداقل براي چند ساعت درد روحي شان را فراموش كنند.
۱+ اگر از تمام شدن سريال مورد علاقه تان ناراحت مي شويد...
دانشمندان مي گويند وقتي از تمام شدن موضوعي كه مدت زماني طولاني ذهن تان را مشغول كرده است ناراحت مي شويد، مانند پايان يك سريال يا برنامه تلويزيوني، فيلم سينمايي تاثيرگذار و حتي بازسازي خانه. اينها مي توانند دليلي بر وجود افسردگي باشند. فكر مي كنيد يكي از اصلي ترين دلايل افسردگي در سال ۲۰۰۹ ركود اقتصادي جهاني بوده است؟ خير فيلم علمي تخيلي «آواتار» ساخته جيمز كامرون يك تنه بار افسرده كردن ملت را به دوش كشيده است. بهانه افسردگي ۹۰ درصد افراد اين بوده كه چرا دنياي خيالي فيلم واقعي نيست. در واقع آنها به حدي با داستان و شخصيت هاي فيلم همذات پنداري كرده اند كه تحمل تمام شدن فيلم و پايان حضور در اين دنياي خيالي را نداشته اند. آخرين قسمت مجموعه فيلم هاي «هري پاتر» در سال گذشته نيز چنين تاثير به مراتب كمتري را روي افراد گذاشته است. از تاثير تمام شدن سريال «مادرانه» و «دودكش» كه ديگر نگو و نپرس!
۲+ در عالم هپروت سير مي كنيد
انسان است و روياهايش اما گاهي روياپردازي نشانه افسردگي است. دانشمندان مي گويند افرادي كه افسردگي دارند اما قدرت كنترل آن را دارند، سرانجام به روياپردازي روي مي آورند. روياپردازي را كه نمي توان متوقف كرد. پس از كجا متوجه شويم كه روياهايمان طبيعي است يا نشانه افسردگي؟ جواب ساده است. اگر روياي شما اين است كه براي مثال صاحبخانه شويد و اين رويا قابل تقسيم شدن به مراحل كوچكتر و قابل دستيابي است مشكلي نداريد. اما اگر مي خواهيد شب بخوابيد و فردا صبح به عنوان يك سوپراستار سينما يا صاحب نصف جزاير قناري از خواب بيدار شويد، افسرده ايد.
تندرستي/ شماره ۱۱۹
+ هزینه های برون رفتش را هم بنویسید ببینیم