به گزارش روز دوشنبه ایران اکونومیست از سازمان بورس و اوراق بهادار، در برنامه اقتصادی دولت سیزدهم توجه شایانی به استفاده از روش‌های نوین تأمین مالی و حل مشکلات بنگاه‌های اقتصادی شده است. دولت قصد دارد با استفاده از طرح تأمین مالی زنجیره‌ای به مقاوم شدن اقتصاد ایران در برابر فشارهای تحریم‌های بین‌المللی کمک کند. به‌طوری که با اجرای این طرح، دولت به جای تمرکز صرف بر نقدینگی از ابزارهای اعتباری بهره می‌برد.
یکی از اهداف مهم این طرح در دولت سیزدهم این است که فعالیت بانک‌ها به سمت فعالیت‌های تولیدی هدایت شود. به بیان دیگر، اعتبارات به سمت تولید هدایت شوند. تیم اقتصادی دولت قصد دارد با استفاده از این طرح، هزینه تمام شده محصولات و همچنین مطالبات غیرجاری بانک‌ها را کاهش دهد و در این راستا نیز تفاهم‌نامه‌ای تحت عنوان «تأمین‌مالی زنجیره‌ای تولید» با پیگیری وزارت صمت بین این وزارتخانه و وزارتخانه امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و بانک‌های عامل امضا شد.
در همین راستا «سعید سیرغانی» سرپرست اداره کل اعتبارات بانک مشترک ایران- ونزوئلا با اشاره به نقش بازار سرمایه در تأمین مالی زنجیره‌ای خاطرنشان کرد: ابزارهای موجود در بازار سرمایه، این بازار را به نهادی تبدیل کرده که می‌تواند نقش بسیار مؤثری در تأمین مالی زنجیره‌ای، داشته باشد. این در حالی است که به طور سنتی، به بانک‌ها برای تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی وزن بیشتری داده می‌شود که لازم است این دیدگاه اصلاح شود. بنابراین، باید در طرح تأمین مالی زنجیره‌ای تنها به بانک‌ها به عنوان عاملیت تأمین توجه نشود و از پتانسیل‌های بازار سرمایه نیز استفاده شود.
وی تأکید کرد: بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان تأمین اعتبار برای شرکت‌های تولیدی، از پتانسیل‌های بالایی برخوردار است؛ برای نمونه، اوراق گام از جمله این موارد است. از طریق بازار سرمایه، اوراقی که میان فعالان زنجیره‌های تأمین در قالب اوراق اعتباری جابجا می‌شود، بهادارسازی و به صورت اوراق بهادار در بورس خرید و فروش می‌شود.
ضرورت تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی از مسیر تأمین مالی زنجیره‌ای
سیرغانی با اشاره به اهمیت تأمین مالی زنجیره‌ای در اقتصاد کشور اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که به اهمیت تأمین مالی زنجیره‌ای افزوده، معضلات موجود در شرایط کنونی است، مسائلی همچون بهینه نبودن تخصیص منابع و پایین بودن کارایی و اثربخشی تخصیص آن به بخش تولید از جمله این مشکلات است.
سرپرست اداره کل اعتبارات بانک مشترک ایران- ونزوئلا با بیان اینکه محرز شدن محل مصرف منابع یکی از مقوله‌های اساسی در تخصیص منابع است، افزود: برای انجام تخصیص بهینه منابع به بخش تولید دو مقوله اساسی وجود دارد، اول احراز نیاز واقعی شرکت و دوم اطمینان از محل مصرف تسهیلات است که اگر این دو فاکتور به سرانجام برسند، طبیعی است تسهیلات اختصاص یافته به بنگاه تولیدی، بهینه خواهد بود.
وی در ادامه با اشاره به دلایل اینکه یک شرکت تولیدی چه زمانی نیاز به سرمایه در گردش دارد، تصریح کرد: شرکت‌ها عمدتا به دلیل طولانی شدن دوره عملیات خود از جمله طولانی‌تر شدن دوره گردش موجودی و دوره وصول مطالبات و همچنین کوتاه‌تر شدن دوره حساب‌های پرداختنی، به سرمایه در گردش بیشتری نیاز پیدا می‌کنند و مجبور می‌شوند به تأمین مالی اعتباری روی آورند.
سیرغانی توضیح داد: فرض کنیم شرکت «الف» از شرکت «ب» مواد اولیه را به‌صورت نسیه خریداری می‌کند و اگر خرید نسیه به خرید نقدی تبدیل شود و به بیانی دیگر، شرکت «الف» به سرمایه در گردش بیشتری نیاز پیدا خواهد کرد و از طرفی دیگر شرکت «ب» با بهبود سرمایه در گردش مواجه خواهد شد، در اینجا مفهوم زنجیره‌ای بودن نمود می‌یابد که با ارزیابی دقیق دوره عملیات شرکت‌ها می‌توان دریافت کدام شرکت نیاز به تأمین مالی دارد و کدام شرکت نیاز ندارد.
سرپرست اداره کل اعتبارات بانک مشترک ایران ونزوئلا با بیان اینکه وجود چنین مشکلاتی منجر به خروج منابع از چرخه تولید می‌شود، ابراز کرد: سازوکاری که تدارک دیده شده و فرایندهایی که برای سامانه صورت‌حساب الکترونیکی راه‌اندازی شده است، بر مقوله تعیین محل مصرف تمرکز ویژه‌ای دارد تا محل مصرف به درستی مشخص شود. این امر به واسطه زنجیره‌ای بودن فرایند معاملات در زنجیره تأمین و ایجاد شفافیت در تأمین مالی‌های صورت گرفته بر صورت‌حساب‌ها امکان‌پذیر خواهد بود.
وی با بیان اینکه مکانیزم تأمین مالی زنجیره‌ای، به ساماندهی تخصیص تسهیلات می‌پردازد، اظهار کرد: با ثبت الکترونیکی تأمین مالی بر فاکتورها و صورت‌حساب‌های بنگاه‌های تولیدی در سامانه‌ها، بانک‌ها از تخصیص منابع مالی این بنگاه‌ها آگاه شده و بدین ترتیب از تخصیص چند تسهیلات بر یک فاکتور اجتناب می‌شود. بنابراین، شفافیت و به اشتراک گذاشتن اطلاعات از طریق سامانه‌های تأمین مالی زنجیره‌ای، منجر به احصاء تأمین مالی شدن یک فرایند تولیدی و در نتیجه تأمین مالی به شیوه بهینه می‌شود.
اقدامات دولت سیزدهم در راستای تأمین مالی زنجیره‌ای
سیرغانی با اشاره به توجه ویژه بانک مرکزی به تأمین مالی زنجیره‌ای عنوان کرد: بانک مرکزی در همین راستا ابلاغیه‌ای را به بانک‌ها اعلام کرده است که ابتدا ۷ بانک و طی بهمن ماه ۵ بانک دیگر نیز به این طرح پیوستند. افزون بر ابلاغ دستورالعمل ارائه خدمات تأمین مالی زنجیره‌ای به بانک‌ها می‌توان به ابلاغ شیوه‌نامه برات الکترونیکی در تأمین مالی زنجیره‌ای، ایجاد زیرساخت صورت‌حساب الکترونیکی توسط وزارت صنعت اشاره کرد.
سرپرست اداره کل اعتبارات بانک مشترک ایران و ونزوئلا ایجاد سامانه برات الکترونیکی توسط وزارت اقتصاد را از دیگر اقدامات انجام شده در این راستا برشمرد و ادامه داد: تهیه مدل کسب‌وکار توسط بانک‌های منتخب و توافق با بنگاه‌های اقتصادی، ایجاد پلتفرم‌های ارائه خدمات تأمین مالی زنجیره‌ای توسط برخی بانک‌های عامل و همچنین امضای تفاهم‌نامه بین بانک‌ها و وزارت صنعت برای اجرای طرح نیز از دیگر اقدامات انجام شده به‌شمار می‌روند.
