دکتر علیرضا شهیدی در چهلمین گردهمایی ملی علوم زمین که امروز به صورت آنلاین در سازمان زمین شناسی برگزار شد، با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب، افزود: ایشان در این بیانات ایران را با دارا بودن یک درصد جمعیت جهان، دارای ۷ درصد ذخایر معدنی جهان دانستند و همچنین ابلاغ کردند که بسیاری از ظرفیت‌ها دست نخورده باقی مانده است و سازمان زمین شناسی با توجه به بیانات گام دوم انقلاب هدف خود را در برنامه کاری، اکتشاف ذخایر پنهان جهت بالا بردن امتیاز ایران از نظر ذخایر معدنی در جهان قرار داده است.
وی با ابراز امیدواری از اینکه این سازمان در یک بازه زمانی کوتاه، این هدف را محقق کند، اظهار کرد: ایران تا سال ۱۳۲۰ سازمانی را که متولی بحث زمین شناسی و اکتشاف باشد، به طور رسمی نداشته و بیشتر مطالعات در این حوزه بیشتر از طریق زمین شناسانی بودند که برای فعالیت‌های نفتی، فعال بودند.
شهیدی، کار رسمی این سازمان را از سال ۱۳۳۸ عنوان کرد و یادآور شد: گستره فعالیت‌های این سازمان شامل "تولید اطلاعات پایه زمین شناسی و اکتشافات کشور در محیط‌های خشکی و دریایی"، پایش ذخایر معدنی و برنامه ریزی هدفمند اکتشافات"، "تولید و تحلیل ۸۰۰ لایه اطلاعاتی مکان محور در حوزه علوم زمین و کشف ذخایر معدنی"، "منشایابی و پایش مخاطرات زمین شناختی و مهندسی"، پدیده شناسی تغییر اقلیم و بحران‌های ناشی از آن"، "کشف منابع آبی جدید"، "پایگاه ملی داده‌های علوم زمین" و "برقراری ارتباط علمی و فنی با مراکز علمی دنیا" است.
رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور وظیفه حاکمیتی این سازمان را تولید اطلاعات پایه علوم زمین و اکتشافات معدنی ذکر کرد و ادامه داد: ما همواره اعلام کردیم که در کشور از طریق اکتشاف مواد معدنی، خلق ثروت و از طریق شناسایی و پایش مخاطرات، از ثروت کسب شده، صیانت می‌کنیم و بر این اساس این سازمان در زمینه شناسایی منابع معدنی با هدف ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت ملی، سهم ۷ درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است.
همکاری با دنیا/تهیه نقشه زمین شناسی خاورمیانه از سوی ایران
شهیدی با اشاره به تولید اطلاعات پایه زمین شناسی در سازمان زمین شناسی، اظهار کرد: در طول ۶۲ سالی که از تاسیس این سازمان می‌گذرد، چندین بار اقدام به اسکن زمین شناسی در کشور کردیم که یک بار در مقیاس یک دویست و پنجاه هزارم بود که خروجی آن نقشه های یک میلیونیم و شناخت اقلیم‌های مختلف تکتونیکی در کشور است.
وی گام دیگر تهیه این اطلاعات را، نقشه‌های پایه در مقیاس یکصد هزار دانست و گفت: از سال ۱۳۸۳ تاکنون توانسته‌ایم در تمامی زمینه‌ها نقشه ها را در مقیاس یک بیست و پنج‌هزار تهیه کنیم، ولی از سال جاری مقیاس کار در این سازمان تغییر یافته و بر اساس آن تقریبا هیچ محصولی در سازمان زمین شناسی تهیه نمی‌شود که مقیاس آن در سلول‌های یک بیست و پنج هزار قرار نگیرند.
رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، با بیان اینکه این سازمان از دیرباز همکاری‌های خوبی با مجامع بین المللی داشته است، خاطر نشان کرد: سازمان زمین شناسی ایران به عنوان یکی از ۹ سازمان زمین شناسی در جهان شناخته شده است و به همین دلیل، کمیسیون نقشه های زمین شناسی دنیا در یونسکو، وظیفه تولید اطلاعات پایه و نقشه های زمین شناسی در خاورمیانه را به سازمان زمین شناسی ایران واگذار کرده است.
به گفته وی، به واسطه این ماموریت، تهیه نقشه‌های یک ۵ میلیونیم خاورمیانه، تکتونیک خاورمیانه، لرزه زمین‌ساخت خاورمیانه، نقشه متالورژنی خاورمیانه، نقشه زمین شناسی جنوب عربی آسیا و تکتونیک افغانستان، ایران و پاکستان از سوی این سازمان اجرایی شده است.
برنامه‌های سازمان زمین‌شناسی در حوزه اکتشافات معدنی
رییس سازمان زمین شناسی، مطالعات در زمینه مخاطرات زمین شناسی را از دیگر زمینه‌های تحقیقاتی این سازمان نام برد و یادآور شد: اقدامات مهمی در این حوزه اجرایی شده که امروز دو مورد از اطلس‌های ملی مخاطرات زمین شناسی در این مراسم رونمایی خواهد شد.
وی به بیان برنامه های اکتشافی این سازمان پرداخت و با بیان اینکه بررسی نقشه های معدنی کشور نشان می دهد که تقریبا در گذشته اجداد ما به خوبی از منابع معدنی استفاده می‌کردند، اظهار کرد: با کارهایی که در زون‌های بیست گانه کشور انجام شد، تعداد ۳۴۹ برگه یکصد هزار را در مساحتی به میزان ۸۷۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع مورد بررسی اکتشافی قرار دادیم و خروجی آن منجر به این شد که بتوانیم مناطقی از کشور را که پتانسیل معدنی استراتژیک مانند طلا، مولیبدن، سرب و روی هستند، مشخص کنیم.
وی اضافه کرد: در سال ۹۲-۱۳۹۱ اطلس پتانسیل مواد معدنی را به چاپ رساندیم که در آن کلیه محیط‌های مناسب برای مواد معدنی مختلف، مشخص شد و توانستیم به واسطه این اقدام، سرعت اکتشاف برای بخش خصوصی، میزان ریسک و سرعت زمان اکتشاف را کاهش دهیم.
شهیدی با بیان اینکه ایران جایگاه هفتم دنیا را از لحاظ منابع طبیعی، معدنی و نفت و گاز دارد، خاطر نشان کرد: با توجه به نقشه‌های متالورژنی خاورمیانه که توسط سازمان زمین شناسی تهیه شده و نقشه متالورژنی مربوط به ایران، مشاهده می‌شود که محیط‌های مستعد کانه‌زایی در دنیا ۴۸ مورد است که از این تعداد ۳۵ مورد از این مناطق در ایران وجود دارد، ضمن آنکه تیپ‌های معدنی شناخته شده در دنیا ۱۱۴ مورد است که ۸۹ تیپ از آنها در ایران شناخته شده است.
به گفته این مقام مسوول تنوع مواد معدنی در دنیا حدود ۱۱۲ مورد است که در ایران ۸۱ ماده معدنی کشف شده که این امر نشان دهنده آن است که ایران با پتانسیل مواد معدنی است.
این محقق حوزه زمین شناسی با بیان اینکه از سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۸ استخراج مواد معدنی از ۹.۵ میلیارد به ۱۷.۷ میلیارد دلار رسیده است و در این بازه زمانی به سمت استفاده بهینه از مواد معدنی حرکت کرده است و چین، امریکا و روسیه ۳ کشور اول در استخراج مواد معدنی هستند.
شهیدی با بیان اینکه در حال حاضر اکتشاف به صورت روباز معنایی ندارد، گفت: معضل کشور در زمینه اکتشاف و استخراج مواد معدنی راه اندازی معادن است. از زمانی که اندیس شناسایی تا زمانی که تبدیل به معدن شوند، مدت زمانی که در دنیا صرف می‌شود به طور میانگین، ۷ سال است که این زمان در ایران بسیار طولانی است و بر این اساس سازمان با اجرای طرح تحول زمین شناسی، مدت زمانی را که ما برای تهیه اطلاعات پایه و نقشه‌ها صرف می‌کردیم، به میزان ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش دادیم.
به گفته وی مدت زمان دوساله برای تهیه نقشه‌های پایه به ۸ تا ۱۲ ماه کاهش یافته است.
وی معضل دیگر کشور در حوزه اکتشافات معدنی را بی توجهی به ذخایر پنهان نام برد و ادامه داد: این در حالی است که از سال ۱۹۶۰ به بعد دنیا به سمت اکتشاف ذخایر پنهان خود حرکت کرده است.
شهیدی، میانگین عمق پوشش اکتشاف در دنیا را ۷۳ متر دانست و اضافه کرد: بیشترین این میزان مربوط به کشور امریکا ۲۲۳ متر است که این میزان برای ایران نیم تا یک متر است.
رییس سازمان زمین شناسی تاکید کرد: به منظور افزایش عمق اکتشاف، مطالعات ژئوفیزیک هوایی را در این سازمان اجرایی کردیم. نیاز کل کشور به این مطالعات ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر خطی و اولویت ما مطالعات هوایی به مساحت ۲ میلیون و ۷۵۰ کیلومتر خطی است که تاکنون ۶۴۰ هزار کیلومتر خطی اجرایی شده است که در این زمینه عقب هستیم و امیدواریم تا دو سال آینده این هدف اولویت اول کشور را به ثمر برسانیم.
