نیاز به ایجاد بازار شفاف جهت تسهیل معاملات و کشف نرخ قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطه‌ای بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا، ایجاد ابزارهای مدیریت ریسک قیمت و تامین مالی بازار کالایی و تضمین تعهدات طرفین معامله به منظور دستیابی به اثرات مثبت این مهم در توسعه اقتصادی، دولت و مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت تا بستر قانونی لازم جهت تاسیس و راه اندازی بورس‌های کالایی را در ایران فراهم سازند.
بنابراین، سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن نیز سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۱۳۸۳ شروع به فعالیت کرد.
با بازنگری و تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴ و تصمیم شورای عالی بورس، سرانجام بورس‌های فلزات و کشاورزی در یکدیگر ادغام و بورس کالای ایران تاسیس شد و از ابتدای مهرماه سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را آغاز کرد که طبق قانون بازار اوراق بهادار تمامی معاملات در بورس کالای ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود.
ثبت رکوردهای جدید معاملاتی در سال ۱۴۰۰
مدیرعامل بورس کالای ایران در تحلیل وضعیت این روزهای بورس کالا اظهار داشت: بورس کالای ایران در سال ۱۴۰۰ به رکوردهای بی‌نظیری چه در مورد حجم و چه در مورد ارزش معاملات دست پیدا کرده است؛ در مورد حجم محصولاتی که در بورس کالای ایران از ابتدای سال تاکنون معامله شده حدود ۴۹ میلیون تن محصول بوده است.
سلطانی‌نژاد افزود: ارزش معاملات هم به رقم ۵۰۰ هزار میلیارد تومان نزدیک شده که در نوع خود بی‌سابقه بوده و این درحالی است که سال گذشته حجم معاملات در کل سال حدود ۳۳ میلیون تن به ارزش ۳۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
وی تصریح کرد: این نشان می‌دهد که اقبال نسبت به بورس کالا افزایش پیدا کرده و با ورود محصولاتی مثل سیمان و محصولاتی که بالادست زنجیره فولاد هستند، روند تامین مواد اولیه تولید از طریق بورس کالا به شیوه ای مطلوب انجام می شود.
عرضه کل زنجیره فولاد در بورس کالا
مدیرعامل بورس کالای ایران درخصوص برنامه‌های توسعه فعالیت این مجموعه گفت: درصدد هستیم که به تدریج کل زنجیره فولاد را که دغدغه مجلس شورای اسلامی هم هست به بورس کالا وارد کنیم و معاملات کل زنجیره فولاد در بورس کالا انجام شود.
وی افزود: در حوزه کیفی هم سراغ ابزارهای جدید در بورس کالا رفتیم هم گواهی سپرده کالایی را در محصولات مختلف توسعه خواهیم داد و هم برای استفاده از ابزار قرارداد آتی و قراردادهای بلندمدت که اطمینان از تامین مواد اولیه به وجود می‌آورند اقدام خواهیم کرد.
سلطانی‌نژاد بیان کرد: ظرف چند روز اخیر قرارداد آتی کاتد مس و گواهی سپرده میلگرد هم در بورس کالای ایران راه‌اندازی شد.
بورس کالا مانع و حذف‌کننده رانت است
مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به مسئله رانت در اقتصاد گفت: بورس کالا مانع رانت و حذف‌کننده رانت است و در واقع بورس کالا ایجاد شده تا تولیدکننده و مصرف‌کننده در یک ساز و کار رقابتی به هم متصل شوند؛ در این زمینه خریداران مواد اولیه در بورس کالای ایران عمدتاً تولیدکنندگانی هستند که در صنایع پایین‌دستی قرار دارند.
وی افزود: با توجه به شفافیتی که بورس دارد اگر خریدی از بورس کالا در اثر نوسانات قیمت ارز در آینده منجر به کسب درآمدهای هنگفت شود، می توان از آن درآمدها مالیات‌هایی را به نفع مردم اخذ کرد در حالی که چنین ساز و کاری در خارج از بورس وجود ندارد.
بورس راه حل جلوگیری فعالیت‌های سوداگرانه
مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: در بورس کالا دلال نداریم و تاکید می شود، افرادی که در بورس کالا اقدام به خرید مواد اولیه می کنند، عمدتا تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی هستند که وقتی محصول خود را برای مثال شمش فولادی خریدند باید میزان تولید میلگرد از آن شمش فولادی را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. اگر این کار انجام نشود می‌توان نتیجه گرفت که محصول را به شکل خام فروخته‌اند بنابراین شفافیت آماری بورس کالا، راه حل جلوگیری از دلالی و کشف فعالیت‌های سوداگرانه دلالی است.
تسنیم
