بازار سهام در چند وقت گذشته شاهد نوسان‌های شدید در معاملات بود و هر گونه ابهامی، زمینه‌ساز شتاب روند نزولی در این بازار می‌شد.
در خردادماه و بعد از تعیین تکلیف انتخابات ریاست جمهوری ایران، بازار سرمایه روندی معقول را به خود گرفت و نتیجه انتخابات توانست بعد از مدت‌ها برای مدتی کوتاه بازدهی معقولی را در اختیار سهامداران قرار دهد.
در ادامه به مرور معاملات بورس تحت تاثیر برخی از ابهامات و متغیرها، با روند نزولی و تداوم آن برای چند روز متوالی مواجه شد. بیشتر کارشناسان بارها چنین اعتقادی را داشتند که به محض رفع ابهامات ایجاد شده در بازار و نیز تعیین تکلیف متغیرهای تاثیرگذار بر معاملات بازار می‌توان شاهد روزهای بهتر در بازار سرمایه و نیز بازگشت رونق به این بازار بود.
در چند وقت گذشته انتشار نامطلوب گزارش ۶ ماه برخی از شرکت‌های بورسی که خارج از انتظار سهامداران بود در بازار منتشر شد و سرمایه‌گذاران تحت تاثیر نگرانی‌های ایجاد شده برای تاثیر احتمالی آن بر معاملات بورس تصمیم به خروج قطعی از این بازار و سرمایه‌گذاری در دیگر بازارها گرفتند.
همچنین در کنار ریسک‌های تهدید کننده معاملات بورس، اکنون و در وضعیت فعلی لایحه بودجه ۱۴۰۱ از جمله مسایل مهم و تاثیرگذار بر بازار سهام تلقی می‌شود که با توجه به وجود چنین مساله‌ای، سرمایه‌گذاران گمان می کنند که ممکن است در کوتاه مدت یا میان مدت نتوانند بازدهی معقولی را از بازار کسب کنند؛ بنابراین این مسایل طی چند وقت اخیر زمینه‌ساز ایجاد رکود در بازار سرمایه شده است.
به دنبال ایجاد چنین مساله‌ای در بازار سرمایه، کارشناسان معتقدند که با ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۱ و نیز شفاف‌سازی‌های ایجاد شده در این زمینه، اعتماد بیشتری در میان سهامداران برای سرمایه‌گذاری در بورس و نیز تصمیم‌گیری آنها برای انتخاب سهام درست حاکم خواهد شد. در این زمینه «مهدی عبدی»، کارشناس بازار سرمایه امروز (شنبه) درخصوص آخرین وضعیت معاملات بازار سرمایه و توصیه به سهامداران برای سرمایه‌گذاری درست در این بازار به گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا پرداخته است که در ادامه آن را می‌خوانید.
ایرنا: نظر شما نسبت به روند فعلی معاملات بورس و علت افت و خیز و نوسان‌های ایجاد شده در این بازار چیست؟
فعالان و سرمایه‌گذاران بازار سرمایه اکنون شاهد روزهای پرنوسانی در بازار هستند، این در حالی است که شرایط در دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری به گونه‌ای متفاوت در جریان است.
مساله قابل توجه در وضعیت فعلی بازار به این صورت است که همیشه رشد نرخ ارز به طور سنتی عامل محرک برای رشد بازار به حساب آمده است اما این موضوع هم نتوانست منجر به شکست رکود عمیق حاکم بر این بازار شود.
ابهامات موجود در این بازار مانع از حرکت درست بازار سرمایه شده است، ابهاماتی همچون میزان کسری بودجه دولت در سال جاری و نحوه برنامه ریزی دولت برای جبران آن، عدم رشد نرخ ارز نیمایی که مبنای فروش شرکت ها قرار دارد متناسب با رشد قیمت ارز در بازار آزاد، افزایش نرخ بهره در بازار بدهی در ماه های اخیر، مشکلات زیرساختی در تامین خوراک و انرژی مورد نیاز صنایع بزرگ کشور و در پی آن کاهش تولیدات شرکت ها و در نهایت رسیدن به زمان ارائه بودجه سال ۱۴۰۱ توسط دولت و برنامه دولت برای پوشش هزینه ها در این سال، باعث شده است ارزش معاملات خُرد به سطوح سه هزار میلیارد تومان در روز کاهش یابد.
این رقم در نیمه نخست سال گذشته به محدوده ۲۰ هزار میلیارد تومان در روز رسیده بود و کمتر کارشناسی چنین پیش‌بینی می کرد که دوباره ارزش معاملات تا این حد کاهش یابد.
ایرنا: آیا بازار در وضعیت فعلی به نقطه ارزندگی برای سرمایه‌گذاری رسیده است؟
برای پاسخ به این سوال لازم است پارامترهای تاثیرگذار بر بازار را بررسی کنیم که با توجه به ترکیب شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه، نرخ ارز و قیمت‌های جهانی مهمترین عوامل موثر برای تعیین مسیر بازار هستند.
از آنجایی که نرخ ارز در سامانه نیما فاصله زیادی با نرخ بازار آزاد پیدا کرده است، پیش‌بینی می‌شود این نرخ در آینده‌ای نزدیک به نفع بازار سرمایه اصلاح شده و منجر به افزایش درآمد شرکت‌های مرتبط شود.
از طرفی، بررسی قیمت‌های کالا در بازارهای جهانی نشان می‌دهد، با وجود نوسانات رخ داده در آن می‌توان به حفظ سطوح مناسب قیمتی برای سال آینده امیدوار بود، به طوری که میانگین قیمت‌ها در سه ماهه پایانی سال جاری و سال آینده می‌تواند فرصت‌های مناسبی را پیش‌روی شرکت‌ها قرار داده که افزایش درآمدها از این دو محل، فراتر از ریسک‌ها و چالش‌های احتمالی پیش روی شرکت‌ها در این دوره خواهد بود.
از سوی دیگر تحولات رخ داده در بازار بدهی حائز اهمیت است، با وجود اینکه طی ماه‌های گذشته نرخ بهره رشد شتابانی را تجربه کرده است؛ بنابراین در روزهای اخیر شاهد نشانه‌هایی از تلاش برای کنترل این نرخ در بازار بوده‌ایم که از جمله آن می توان به تزریق نقدینگی از طریق خرید اوراق دولتی بانک‌ها توسط بانک مرکزی در قالب عملیات بازار باز اشاره کرد که منجر به کاهش ناچیز نرخ بهره بین بانکی پس از سه ماه صعود متوالی شد.
هرچند کاهش نرخ بهره با توجه به سطوح تورم فعلی دور از ذهن خواهد بود اما توقف روند افزایشی آن طی ماه‌های اخیر می‌تواند خبر خوبی برای بازار سرمایه باشد.
در کنار این عوامل کلان، گزارش‌هایی که از سوی شرکت‌ها به بازار مخابره می‌شود نشان می‌دهد با وجود همه مشکلات و محدودیت‌ها، وضعیت شرکت‌ها مطلوب و امیدوارکننده است و می توان گفت بازار به لحاظ فاکتورهای بنیادی پتانسیل رشد مناسبی را خواهند داشت.
ایرنا: نظر شما نسبت به سرمایه‌گذار ی مردم در صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟
اکنون ابزارهای مختلفی برای مشارکت غیرمستقیم افرادی که دانش یا فرصت کافی برای سرمایه‌گذاری مستقیم در این بازار را ندارند، تعریف شده که مهمترین آنها انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری موجود در بازار است. افراد با سطوح مختلف ریسک‌پذیری می‌توانند در آن سرمایه‌گذاری کرده و از مزیت هایی همچون مدیریت حرفه‌ای، نقدشوندگی بالا و صرفه جویی در هزینه‌ها بهره‌مند شوند.
ایرنا: آیا سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری راه مناسبی برای جلوگیری از ضرر و زیان سهامداران است؟
نگاه به بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دوره پر فراز و نشیب حدود دو سال گذشته نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در این صندوق‌ها نه تنها دچار زیان‌های سنگین در مقایسه با کسانی که به طور مستقیم اقدام به سرمایه گذاری کرده بودند، نشده‌اند، بلکه به نسبت شاخص کل عملکرد بهتری داشته‌اند.
اکنون صندوق های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در مقایسه با سپرده‌های بانکی سود بیشتری را برای سرمایه‌گذاران خُرد محقق می‌کنند که فرصت مناسبی برای ریسک گریزها خواهد بود.
صندوق‌های کالایی نیز همچون صندوق‌های مبتنی بر طلا علاوه بر بهره‌مند کردن سرمایه‌گذاران از منافع سرمایه‌گذاری در حوزه کالا، ریسک‌های مرتبط به آن را نیز به حداقل می‌رساند.
همچنین صندوق‌های سهامی هم می‌توانند فرصت‌های مناسبی را برای سرمایه‌گذاران ریسک پذیر فراهم آورند.
بدون تردید سرمایه‌گذاری از طریق این صندوق‌ها و ارتقای فرهنگ سرمایه‌گذاری غیرمستقیم علاوه بر منافعی که برای سرمایه گذاران ایجاد کرده و به واسطه نظارت سازمان بورس و الزام صندوق ها به تنوع بخشی در دارایی‌ها ریسک آنها را کاهش می دهد، می‌تواند مانع از نوسانات پر دامنه در بازار سرمایه شود.
ایرنا: بیشتر سهامداران به دلیل رفتارهای هیجانی خود در حال فروش سهام هستند، توصیه شما در وضعیت فعلی بازار به سهامداران چیست؟
نقدشوندگی بالا به عنوان مهمترین ویژگی بازار سرمایه در مقایسه با دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری در کشور تلقی خواهد شد، کاهش نقدینگی در این بازار باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران با دیدن افت قیمتی سهام به منظور جلوگیری یا جبران زیان خود اقدام به فروش سهام خود حتی به بهای شناسایی زیان های سنگین کنند.
سرمایه گذاران باید به این نکته توجه داشته باشند که به عنوان مثال فروش یک سهم به نصف قیمت خرید و سرمایه گذاری در بازاری دیگر، تنها در صورتی منجر به جیران زیان خواهد شد که در بازار دیگر بتوانند سود ۱۰۰ درصدی کسب کنند که تحقق آن با توجه به رشد سایر بازارها در این مدت، دشوار خواهد بود.
به نظر می رسد در شرایط فعلی بهترین بازار برای جبران زیان‌های گذشته، بازار سرمایه است و چنانچه سرمایه گذاران انتخاب مناسبی در سهام داشته اند با شکیبایی و عدم اتخاذ تصمیمات هیجانی می توانند بازدهی مطلوبی کسب کنند.
