مسعود دانشمند، رییس خانه اقتصاد و کارشناس اقتصادی در رابطه با راه‌هایی که بانک مرکزی برای مدیریت منابع ارزی می‌تواند به کار ببرد، گفت: خلق پول در زمره کارهای بانک مرکزی نمی‌گنجد و این امر جزء سیاست‌های اقتصادی دولت محسوب می‌شود که صادرات و واردات انجام می‌دهد. به این معنا چرخش تولید پول از درون دولت صورت می‌گیرد و آنان محصول را در اختیار بانک مرکزی قرار می‌دهند و این نهاد هم به عنوان یک صندوق از پول‌ها نگهداری به عمل می‌آورد.
وی در ادامه اضافه کرد: دولت دارای مقداری ارز است که از صادرات، فروش منابع ملی مانند نفت و گاز و پتروشیمی به دست آورده، آنها را در بانک مرکزی حفظ می‌کند. پس وقتی توانایی صدور نفت نداشته باشد، طبیعتا ارزی هم نخواهد داشت. علاوه بر این، باید به این نکته هم اشاره کرد که دولت حواله می‌دهد که مثلا بانک مرکزی در کدام بخش آنها را هزینه کند. منظورم از طرح تمام موضوع فوق این است که وقتی تمام سیاست‌ها از سوی دولت طرح می‌شود، بحث مدیریت بانک مرکزی بر منابع ارزی سخت است.
رییس خانه اقتصاد در این خصوص یادآور شد: بانک مرکزی در شرایطی که اقتصاد آزاد در کشور حاکم باشد و صندوق دولت به حساب نیاید، توانایی به کارگیری سیاست‌هایی در جهت تقویت پول ملی، تثبیت نرخ ارز یا تقویت سیاست نرخ ارز را خواهد داشت، اما تا زمانی که تمام فعالیت‌های آن با هماهنگی دولت صورت می‌گیرد، کاری جز این نمی‌تواند انجام دهد.
این کارشناس امور اقتصادی در ادامه تاکید کرد: در قانون پولی - بانکی وظایف بانک مرکزی مدیریت بازار پولی نه ارزی است و ارز بخش کوچکی از آن به حساب می‌آید. یعنی بانک مرکزی نرخ تسهیلات و سطح آن را باید تعیین کند. نظارت بر عملکرد بانک‌ها و کارهایی از این دست از وظایف آن به حساب می‌آید و در شورای پول و اعتبار هم همین موارد را می‌تواند به تصویب برساند.
دانشمند با اشاره به اینکه بانک مرکزی باید به فرمول‌هایی مانند تهاتر برای وارد و صادرکننده بپردازد و بخشنامه‌هایی برای آسان سازی روال از این طریق صادر کند، افزود: تهاتر این امکان را دارد تا شرایطی فراهم کند که یک صادرکننده و یا واردکننده با هم در خارج از کشور توافق کنند که کار شکل عملی به خود گیرد.
وی در این رابطه خاطرنشان کرد: چند سال است که توسعه بحث تهاتر مطرح می‌شود. به طور نمونه در حوزه اکو یکی از کشورهای دوست می‌تواند به قول معروف مادر خرج شود که ترکیه را به طور نمونه می‌توان مطرح کرد. پول کالاهای صادراتی در حسابی داخل این کشور واریز شود و از این طریق با دیگر کشورهای مبادلات تجاری صورت گیرد. مثلا چنانچه از پاکستان برنج خریداری شد، از ترکیه بخواهند تا پول برنج را پرداخت کند.
دانشمند در ادامه توضیح داد: بهره جستن از پیمان‌های اقتصادی جزء مواردی بود که در کنار تهاتر می‌توانست در رابطه با دیگر کشورها اجرایی شود. استفاده از آن قسمت مهمی از مشکلات را در بخش تهاتر حل می‌کند، یعنی با این روش‌ها بانک مرکزی مجددا احیا و فعال می‌شود.
ایبِنا
