در سال‌های اخیر با کاهش درآمدهای نفتی در شرایط تحریم، توجه و نگاه دولت به سمت منابع جایگزین همچون صادرات غیرنفتی و درآمدهای مالیاتی تغییر کرده است. اما نظام مالیاتی که به عنوان منبع درآمدی مهم در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا، پذیرفته شده است، در ایران نیازمند تبیین سازوکار کارآمدتر و برنامه‌ریزی هدفمند است تا بتواند گام به گام خود را به عنوان جایگزین درآمدهای نفتی به اقتصاد معرفی کند. مسیری که بسیاری از کشورهای دنیا حرکت کرده‌اند و به موفقیت نیز دست یافته‌اند.
در این باره محمدرضا جعفریان از کارشناسان اقتصادی در زمینه امور مالیاتی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با اشاره به نقش مهم و اثرگذار نظام مالیاتی در اقتصاد اظهار داشت: در این شرایط اقتصادی، ما هیچ راهی نداریم جز اینکه پایه‌های مالیاتی را در کشور گسترش بدهیم. تا زمانیکه قانون مالیات بر عایدی سرمایه را به اجرا در نیاوریم، نمی‌توانیم شکاف طبقاتی را در ایران کم کنیم. بنابراین دلال ها، واسطه ها و پولدارها، پولدارتر می شوند و هشت دهک پایین جامعه روز به روز با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند. دومین پایه مالیاتی که در کنار مالیات بر عایدی سرمایه پیشنهاد شده است، موضوع مالیات بر جمع درآمد است که باید گسترش یابد و مورد توجه قرار گیرد، که هنوز در دولت مصوب نشده و به مجلس نیز ارسال نشده است.
جعفریان افزود: سومین موردی که برای رسیدن به عدالت مالیاتی بایستی در دستور کار قرار گیرد، ساماندهی معافیت های مالیاتی در اقتصاد کشورمان است. معافیت های بسیار بزرگی در قانون داریم و در نتیجه قانون‌گذار در این شرایط اقتصادی، بایستی به آن ها توجه کند.
وی تاکید کرد: اگر قانون گذار تنها می خواهد پایه مالیاتی را افزایش دهد، به نظرم به طور صدرصدی تحقق پذیر نیست. ولی با ساماندهی مالیات ها و همچنین با تصویب مواردی که بیان شد، می تواند دریافت مالیات را در کشور گسترش بدهد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه اظهار داشت: موضوع مهم بعدی در خصوص نظام مالیاتی در اقتصاد، بحث فرار مالیاتی در کشور است. ما بایستی زیرساخت‌های لازم را فراهم کنیم تا فرار مالیاتی را کمتر کنیم. خیلی از فرارهای مالیاتی یا در اقتصاد زیرزمینی به نام پدرخوانده های زیرزمینی و یا اینکه در هر صورت آنچنان عمل می‌کنند که از رصد سازمان امور مالیاتی به دور مانده اند. بایستی بانک مرکزی و همه ارکان اقتصادی دولت به میدان بیایند تا شاهد عزم جدی برای گسترش نظام مالیاتی در اقتصاد کشور باشیم. به عبارت دیگر نیازمند یک اجماع بین دستگاه های مختلف هستیم.
وی افزود: همچنین تا زمانی که نتوانیم جلوی قاچاق کالا و ارز را در این مملکت بگیریم، شاهد فرار مالیاتی خواهیم بود. لذا بایستی بهره‌وری در اقتصاد و آموزش های رایگان برای مدیران افزایش یابد تا شاهد تغییر نگاه به سمت تقویت نظام مالیاتی در اقتصاد باشیم. همچنین در کنار موارد گفته شده، ضرورت دارد دولت نسبت به گذشته کوچک تر شود و دولت تنها در بحث نظارتی تقویت شود و اقتصاد را به دست بخش خصوصی و اقتصاددانان بسپارد.
جعفریان در پایان گفت: در مجموع می توانیم با اجرای موارد فوق، تا ۵۰ درصد رشد درآمدهای مالیاتی را در کشور شاهد باشیم و در شرایط تحریم اقتصادی، منابع قابل توجهی را در دسترس قرار دهیم که باعث شکوفایی اقتصاد کشورمان نیز خواهد شد.
ایبِنا
