اکنون ظرفیت نصب شده نیروگاهی کشور به 83 هزار مگاوات رسیده به طوری که رتبه چهاردهم جهانی را از آنِ خود کرده‌ایم و از این میزان ظرفیت نصب شده سرانه هر ایرانی نیز یک کیلووات است. بنابراین می‌توان گفت که ایران به لحاظ پتانسیل در صنعت برق اوضاع خوبی در منطقه و جهان داشته که می‌تواند از آن برای ارزآوری، خروج از اقتصاد نفتی، حضور در بازار بین‌المللی و حتی منافع سیاسی بهره ببرد و با اتخاذ یک استراتژی بلندمدت خود را به هاب انرژی منطقه معرفی کند.
ما اکنون با 15 کشور مرز خاکی و آبی داریم که بعضا به لحاظ زمان نیاز به انرژی و پیک مصرف برق با هم تفاوت دارند و همین موضوع می‌تواند مهمترین انگیزه جهت ورود به این بازار باثبات، پردرآمد و البته تحریم‌ناپذیر باشد.
وزیر نیرو 10 مهر ماه در پیام ویدئویی به همایش مجازی اروپا - خزر که به منظور بررسی موضوع‌های مربوط به توسعه همکاری‌های اقتصادی و به‌ویژه انرژی بین کشورهای منطقه دریای خزر در برلین برگزار شده بود، گفت: ما آمادگی داریم شبکه برق ایران، به عنوان بزرگترین قدرت تولید برق در خاورمیانه، را به کشورهای اروپایی وصل کنیم.
به گفته رضا اردکانیان، نکته حائز اهمیت ارتباط الکتریکی ایران با تمامی کشورهای همسایه خود است که با آنان مرز خاکی مشترک دارد.
وی خاطرنشان کرده بود: فراتر از آن ما در صدد هستیم کریدورهای برقی شمال- جنوب و غرب به شرق را فعال کنیم و در زمان حاضر توافق‌های اولیه آن حاصل شده و در مرحله توافق برای بررسی‌های مطالعات فنی و اقتصادی قرار دارد. در این ارتباط ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم شبکه برق ایران را به کشور روسیه وصل کنیم و با بهره گیری از اختلاف اوج مصرف در ماه‌های گرم و سرد سال در دوکشور، علاوه بر کسب بهره‌های اقتصادی قابل توجه، بتوانیم در ایجاد ظرفیت‌های جدید تولید برق صرفه جویی و همچنین از این طریق به توسعه پایدار منطقه کمک شایانی کنیم.
مقام عالی وزارت نیرو به این موضوع نیز تاکید کرده بود که ما آمادگی داریم شبکه برق ایران، به عنوان بزرگترین قدرت تولید برق در خاورمیانه را به کشورهای اروپایی وصل کنیم و زمینه تبادل بویژه صادرات برق به عنوان یک انرژی سبز را به اروپا فراهم آوریم. خوشبختانه توافق‌های اولیه آن به عمل آمده و با جدیت این موضوع را پیگیری خواهیم کرد.
پیش از آن اردکانیان هفتم مهر ماه نیز در یک دیدار ویدئوکنفرانسی که با وزیر مشاور در امور انرژی قطر داشت به اهمیت و مزایای اتصال شبکه برق ایران به قطر اشاره کرده و گفته بود قطر در مواقعی تولید برق مازاد دارد و این برق دارای بازار مناسبی در کشورهای منطقه نظیر پاکستان، افغانستان و عراق است.
این گزارش حاکی است؛ با توجه به فعالیت‌ها و اهدافی که بنظر می‌رسد برای گسترش بازار و تبادل بیشتر برق دنبال می‌شود، باید هرچه سریع‌تر از فرصت‌ها استفاده کنیم تا شاهد از دست رفتن و یا جایگزین کردن کشورهای متقاضی با دیگر رقبای مدعی در این حوزه نباشیم.
حمیدرضا صالحی در این خصوص به ایلنا گفت: از آنجایی که نیروگاه نصب شده کشور 83 هزار مگاوات و یکی از قدرت‌های بزرگ دنیا در این حوزه بوده و در منطقه خاورمیانه هم یکی از ظرفیت‌های بزرگ محسوب می‌شویم، ما مخازن بزرگ گاز داریم که کم‌کربن است و این فرصت وجود دارد که بخشی از ظرفیت خود را در ساعات پیک مانور و از ظرفیت برق کشورمان برای صادرات استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه اکنون در کشورهای جنوبی حاشیه خلیج فارس امکان اتصال به شبکه برق را داریم، افزود: قبلا پروژه اتصال با کابل دریایی ایران به امارات از بندر لنگه به طول 183 کیومتر و با ظرفیت 1500 مگاوات طراحی و محاسبات انجام حتی نوع کابل و سازنده نیز مشخص شد اما دولت اصرار داشت خود کار را به عهده گرفته و اقدام به احداث کند اما با توجه به اینکه تامین مالی پروژه که 1.5 میلیارد دلار اعتبار نیاز داشت، در اولویت قرار نگرفت، اجرا نشد و از دستور کار هم خارج شد. این کشور هم بعد از اینکه به توافق نرسیدیم به سمت برق هسته‌ای رفته و یک پروژه 4 هزار مگاواتی امضا کرد.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی همچنین گفت: بحث عمان هم مطرح بود که از مسیر نیمه خشکی جزیره قشم بتوانیم به این کشور متصل شویم اما همچنان این پروژه بلاتکلیف مانده است، اکنون موضوع قطر مطرح شده، امیدوارم با خواست دو طرف تبدیل به پروتکل اجرایی شود.
وی درباره تامین مالی پروژه با توجه به هزینه‌بر بودن از مسیر دریا بیان کرد: از لحاظ مالی تمام پروژه‌های انرژی bankable هستند، این پروژه می‌تواند منابع مالی اجرا را توسط هر دو کشور فراهم کرده و اجرایی شود. اگر ایران در نظر دارد که تبدیل به هاب انرژی تبدیل و از طریق برق به شمال و جنوب کشور متصل شود، این پروژه می‌تواند شروع خوبی باشد.
صالحی در ادامه به معلق ماندن برخی پروژه‌ها اشاره و تصریح کرد: تقویت صادرات به پاکستان و اجرای خط انتقال زاهدان-کویته- گوادر یک خط قدیمی و بزرگی است که از قبل دنبال اجرای آن بودیم که سرنوشت امارات را پیدا کرد چون منابع مالی در اختیار نداشت.
وی یادآور شد: توسعه خط انتقال 400 کیلوولت تایباد به هراتِ افغانستان هم می‌تواند خطوط مواصلاتی ما را تقویت کند تا بتوانیم ظرفیت بیشتری برای صادرات داشته باشیم اما این در صورتی است که پروژه‌ها فاینانس شوند، فاینانس هم در شرایطی مهیا می‌شود که بخش خصوصی ورود کند.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تاکید کرد: در حال حاضر تکنولوژی کابل دریایی به سمت ارزان شدن می‌رود که پروژه‌ها را اقتصادی می‌کند، کشوری مثل قطر امکانات گاز دارد و به نوعی نیاز به واردات برق از ما ندارد ولی بحث تبادل برق در فصول مختلف مطرح است، می‌توانیم میزان مصرف برق را کنترل و در فصولی که نیاز داریم برق وارد کنیم و در مواقع غیرپیک صادر کنیم.
وی با بیان اینکه تبادل برق می‌تواند کمک خوبی برای تنظیم مصرف انرژی ما باشد، افزود: عمان اکنون هم می‌تواند یکی از گزینه‌ها باشد، چون گاز ندارند و به برق بیشتری نیاز دارند، از طریق ترکیه نیز می‌توانیم به اروپا اتصال شویم، ولی باید مسائل ارتباط مالی و بانکی حل شود. نمی‌توانیم سیاست توسعه‌ای در حوزه برق داشته باشیم اما در سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی عقب بمانیم، نمی‌توان از لحاظ سیاسی با یک کشور رابطه نداشته باشیم اما بخواهیم برق را عبور دهیم و به اروپا برسانیم.
صالحی در ادامه خاطرنشان کرد: همه باید همگام باشند، اگر سیاست بین‌الملل ما در راستای توسعه انرژی باشد می‌توانیم پروژه‌هایمان را عملیاتی کنیم، انرژی می‌تواند روی سیاست بین‌الملل نیز تاثیر داشته باشد. مثلا اگر کابل زیردریایی با امارات به دریا انداخته بودیم به نظر می‌رسد که به برق ما وابسته می‌شد و انرژی هسته‌ای هم حتی احداث نمی‌کرد و از لحاظ سیاسی از ما فاصله نمی‌گرفت. ما آن موقعیت را از دست دادیم.
وی تاکید کرد: دیپلماسی و اقتصاد باید با هم حرکت کنند، همچنین اوضاع روابط بانکی را بهبود دهیم تا بشود با امتیاز برق به اروپا برویم و یا جای پای خود را در بازار انرژی کشورهای همسایه پررنگ کنیم.
ایلنا
