کمیته اطلاع رسانی و عملیات روانی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا دستور العمل و ضوابط برگزاری مراسم عزاداری ایام محرم و صفر سال ۱۳۹۹ تاییدی وزارت بهداشت را اعلام کرد.
بخشی از پروتکل‌های بهداشتی برگزاری مراسم محرم و صفر ۱۳۹۹ به شرح زیر است:
به اعتقاد بسیاری از اندیشکده‌های معتبر بینالمللی یکی از تبعات شیوع بیماری کرونا در جهان، ایجاد دوگانه‌های متضاد در حوزه‌های مختلف بوده که تا قبل از آن نمود چندانی نداشته است. از جمله آن‌ها دوگانه سلامت و امور مذهبی و اعتقادی که در اقصی نقاط جهان به انحاء مختلف و متناسب با درجه مذهبی بودن کشور‌ها اثرگذاری داشته است.
تا قبل از شیوع این ویروس منحوس، برگزاری مراسم‌های مذهبی و آئینی به صورت عادی و برگرفته از اعتقادات، در جریان بوده لیکن با انتشار بیماری کرونا این روند با مخاطره مواجه شده است. برقراری تعادل میان انجام مراسمها، آئین‌ها و فرائض مذهبی با حفظ سلامت و امنیت جان شهروندان در زمان وقوع بیماری‌های همه -گیر در دنیا یکی از حساسترین موضوعات تصمیمگیران بوده که نیازمند تامل و تدبیر خاصی میباشد.
جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل ماهیت و نوع نظام حاکم از این موضوع مستثنی نبوده و پس از شیوع بیماری همواره یکی از دغدغه‌های مردم و مسئولین نحوه و چگونگی ادای فرائض دینی و مذهبی بوده و هست.
اگرچه نگاه مترقیانه مقام معظم رهبری نسبت به این مهم دشواری این مسیر را آسان نمود لیکن تعامل، همکاری و هماهنگی حوزه دینی متاثر از تفکر ناب مذهب شیعه هم در نوع خود بی نظیرو مثال زدنی است و جا دارد در دوران فراغ از بیماری"نگاه مترقی مذهب شیعه" در دوران کرونا برای جهانیان تبیین گردد.
تقارن شیوع ویروس کووید ۱۹ با ایام ماه مبارک رمضان و همراهی و همدلی متولیان برگزاری مراسم‌های این ماه بخصوص لیالی قدر تجرب‌های گرانبها برای مسئولین بوده که به دلیل آثار مثبت برجا مانده، مبنای تصمیمگیری در خصوص برنامه‌های مذهبی دیگر از جمله برپایی نماز‌های جماعت در مساجد و نماز‌های جمعه بوده است. در پیش بودن ایام محرم و صفر که از اهمیت و ویژگی خاصی در قاموس ایرانیان برخوردار است، بار دیگر موجب شد تا دست اندرکاران مدیریت بیماری کرونا را نسبت به ارزیابی شرایط شیوع و ابتلاء و چگونگی برگزاری مراسم‌های محرم و صفر را با همفکری و مشورت نهاد‌های متولی در این مهم بررسی و نسبت به تبیین چارچاب و ضوابط آن اقدام نمایند. دستورالعمل حاضر نقشه راه برگزاری مراسم سالجاری میباشد.
۱- مسئول اجرای این دستورالعمل سازمان تبلیغات اسلامی است.
۲- این سازمان با تشکیل "کارگروه مراسم عزاداری" ذیل کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد مدیریت بیماری کرونا و عضویت نمایندگان دستگاه‌های ذیربط فرهنگی، حوزوی، مذهبی، هیئت ها، حسینیه ها، تکایا، مداحان، نیروی انتظامی، دادستانی کل، وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی، سازمان بسیج، وزارت آموزش و پرورش، وزارت ورزش و جوانان، وزارت کشور، سازمان صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌ها بنا به ضرورت، نسبت به اجرای دقیق و نظارت بر فرایند دستورالعمل و پروتکل‌های ضمیمه اقدام می‌نماید.
ضوابط اجرای مراسم عزاداری در شهر‌ها با توجه به روند بیماری کرونا
کارگروه مراسم عزاداری با توجه به نکات ذیل نسبت به مدیریت و برنا مهریزی برگزاری مراسم عزاداری حسینیه ها، تکایا، مساجد و هیئت‌های مذهبی در کشور اقدام می‌نماید:
برنامه ریزی برگزاری مراسم دارای مجوز کارگروه بند پنج دستورالعمل صرفاً در اماکن و فضا‌های باز با رعایت فاصله گذاری (از هر طرف حداقل دو متر) و تجمعات حداقلی.
رعایت کاهش ساعات برگزاری مراسم (حداکثر دو ساعت).
جابجائی هیات‌ها و دسته روی ممنوع میباشد.
استفاده از طبل، سنج و وسایل مشابه در برگزاری مراسم ممنوع میباشد. بدیهی است مراسم سینه زنی و زنجیر زنی (با زنجیر شخصی) در محل مراسم بدون جابجائی مجاز میباشد.
ضرورت رعایت فاصله گذاری اجتماعی در مراسم عزاداری.
استفاده از ماسک به صورت مستمر.
پیش بینی استفاده از راهکار‌های جایگزین در مناطق و شهر‌هایی که امکان برگزاری حضوری مراسم وجود ندارد (با هماهنگی کارگروه استانی).
اجرای دقیق پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با مراسم و نذورات.
تشدید نظارت بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با عزاداری در شهر‌های دارای وضعیت حاد بیماری توسط کمیته‌های نظارت استانی و شهرستانی.
تبصره ۱: مراسم‌های خاص در برخی استان‌ها (نظیر یوم العباس در زنجان، نخل گردانی در یزد، تش تگذاری اردبیل، شیرخوارگان، قالیشوران اصفهان و...) به دلیل تجمع، تراکم و جابجائی و همچنین ضرورت پیشگیری از شیوع و سرایت بیماری، ممنوع میباشد.
تبصره ۲: حضور هیات‌ها در اماکن مقدس حرم رضوی، حرم حضرت معصومه سلام علیها، حرم عبدالعظیم حسنی، شاهچراغ، امامزاده صالح و... جهت برگزاری مراسم ممنوع میباشد. مدیریت تولیت‌ها نسبت به برگزاری مراسم در اماکن و فضای باز با رعایت فاصله گذاری اجتماعی، اجرای پروتکل‌های بهداشتی در چارچوب ضوابط کلی فوق الذکر اقدام می‌نمایند.
تبصره ۳: برگزاری نماز کما فی السابق در مساجد حداکثر به مدت یک ساعت در اماکن سربسته دارای شرایط بهداشتی و تهویه با یک چهارم ظرفیت مکان مورد نظر و رعایت فاصله گذاری (حداقل دو متر از هر طرف)، استفاده از ماسک و همراه داشتن وسایل شخصی، بلامانع میباشد.
ضوابط بهداشتی توزیع نذورات در مراسم های عزاداری محرم و صفر
با عنایت به مخاطرات جدی نسبت به توزیع نذورات به شکل سنوات گذشته لازم است ذیل اقدام و نظارت لازم معمول گردد:
ممنوعیت هرگونه پذیرائی در جریان برگزاری مراسم عزاداری.
نذورات برابر نکات مندرج در دستورالعمل بهداشتی مرتبط صرفا در قالب مواد غذایی خشک و یا خام توزیع گردد.
برپایی هر نوع ایستگاه‌های صلواتی توزیع نذورات و چای (موکب ها، خیمه ها، چادر و...) در تمامی استان‌ها و شهرستان‌ها ممنوع است.
تبصره ۱: سازمان تبلیغات اسلامی و ستاد‌های استانی دست اندرکاران امر را نسبت به این موضوع توجیه نموده و اطلاع رسانی لازم معمول دارد.
تبصره ۲: نذورات خاصی که امکان تغییر نذر به دلیل مسائل شرعی وجود ندارد، با نظارت کارشناسان بهداشتی طبخ و بسته بندی می‌شود. توزیع این نذورات می‌بایست در سایر اماکن انجام تا از تشکیل تجمع، صف و تراکم جمعیت خودداری گردد.
اصوالی بهداشتی که باید در محل مراسم عزاداری محرم و صفر رعایت شود
با عنایت به اهمیت حفظ بهداشت محیط در محل‌های برگزاری مراسم سوگواری، لازم است نسبت به توجیه هیات امنا و متولیان امر و مداحان مبنی بر رعایت دستورالعمل‌های ضمیمه و فراهم نمودن اقلام بهداشتی، مواد ضدعفونی، نصب پلاکارد‌های آموزشی، توجیه عدم حضور افراد مسن و دارای بیماری زمینهای، رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک، مدیریت ساعت و زمان برگزاری و سایر موارد، اقدام لازم قبل از فرا رسیدن ماه محرم و همچنین در حین ایام سوگواری، صورت پذیرد.
مسئول برگزاری مراسم نسبت به رعایت کامل ضوابط بهداشتی، تعداد شرکت کنندگان، زمان برگزاری و رعایت نکات مرتبط با پذیرائی متعهد بوده و لازم است به شیوه مناسب اطلاع رسانی و توجیه صورت پذیرد.
مراسم صرفا در اماکن و فضا‌هایی دارای مجوز از سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شود.
ضمانت اجرایی پروتکل‌های بهداشتی محرم و صفر
در صورت عدم توجه هیئتها، حسینیه ها، هیات امنای مساجد و همچنین مداحان نسبت به اجرای این دستورالعمل، سازمان تبلیغات اسلامی اقدامات ذیل را انجام خواهد داد:
مرحله اول - ارائه تذکر کتبی به مسئولین و هیات امنای (هیئت ها، حسینیه ها، مساجد) و یا مداحان.
مرحله دوم - در صورت تکرار تخلف ممنوعیت و قطع ارائه خدمات عمومی، یارانه‌ای و پشتیبانی تا پایان ماه صفر.
مرحله سوم - لغو مجوز به مدت شش ماه و معرفی به مرجع قضایی جهت رسیدگی به تخلف.
