بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران درباره دلیل تدوین شدن سالنامه مهاجرتی ایران اظهار کرد: برای چند دهه کشور ما به صورت گسترده درگیر مهاجرت‌های بین المللی بوده است. پایه ریزی اعزام دانشجو و محقق برای کسب دانش و فناوری به دوره امیرکبیر برمی‌گردد. اگرچه دریافت کننده مستشار، معلم و مهاجر از خارج از کشور نیز بوده ایم اما در داخل کشور هیچ نهاد تخصصی مطالعاتی و پژوهشی در حوزه مهاجرت شکل نگرفته بود.
او افزود: مسائل موجود باعث شد که هیچ وقت شناخت دقیق و علمی روی پدیده مهاجرت شکل نگیرد و این نداشتن بنیه مطالعاتی پژوهشی و شناخت باعث شد که مهاجرت را همیشه به شکل یک تهدید ببینیم. هیچ وقت تلاش نشد مهاجرت به صورت علمی و تخصصی شناسانده شود. در چند دهه گذشته خیلی از کشور‌های مهاجر پذیر و مهاجر فِرست در تلاش بودند که از مهاجرت، فرصت سازی کنند و تهدیدات آن را به حداقل برسانند. برای مثال برخی از کشور‌ها درآمدشان از مهاجران کاری در خارج از کشور ( که نیروی کار مازادشان در کشور‌های دیگر ساکن هستند) چند برابر درآمد نفتی ما است.
مدیر رصد خانه مهاجرت ایران ادامه داد: مسئله دیگر نقش کلیدی مهاجران در انتقال دانش و فناوری است. برای چند دهه، شناخت جامع و مطالعه عمیق در این زمینه نداشتیم که باعث سوء استفاده جریان‌های سیاسی و خارجی در زمینه وضعیت مهاجران کشور شده است. اما از حدود ۳ سال گذشته در پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف با حمایت معاونت علمی شروع به کار کارشناسی و علمی روی موضوع مهاجرت در کشور کردیم.
نیازمند متخصصان مهاجرت در کشور هستیم
او با بیان اینکه به متخصصان مهاجرت در کشور نیاز داریم، ادامه داد: در کشور نیاز به یک سالنامه جامع مهاجرتی داشتیم تا آمار دقیق مهاجرت ورودی و خروجی را نشان دهد که بر اساس آن بتوانیم فرصت سازی و سیاست گذاری هدفمند در حوزه مهاجرت داشته باشیم. سیاست گذاری داده محور در حوزه‌های کلان جمعیتی که مهاجرت هم جزو آن است، یکی از ارکان سیاست گذاری نوین است و حتما باید داده‌هایی در این زمینه داشته باشیم. سالنامه مهاجرتی ایران ۱۳۹۹ مقدمه این راه است و بطور قطع اشکالات و نواقصی هنوز دارد که امیدواریم کم و کاستی‌ها در سال‌های بعدی رفع شود. در همین راستا نیز با مرکز آمار ایران تعاملات خوبی را خواهیم داشت.
زمان بازگشت دانشجویان خارجی به کشور اعلام شد
صلواتی افزود: سالنامه مهاجرتی ایران به زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود. با انتشار این سالنامه در زمره کشور‌هایی قرار می‌گیریم که در حوزه مهاجرت‌های بین المللی کار مطالعاتی عمیق انجام می‌دهند. در خاورمیانه کشور‌هایی که این چنین کار‌هایی را انجام دهند، محدود هستند. در اخبار و گمانه زنی‌ها اعداد و ارقام‌های متناقضی می‌شنویم در حالی که در این حوزه افراد نمی‌توانند غیر مستند صحبت کنند. تمام آمار و ارقام سالنامه مهاجرتی مستند و قابل بازیابی و ردیابی است.
ضعف سیاست گذاری داده محور در حوزه مهاجرت
مدیر رصد خانه مهاجرت ایران با بیان اینکه تاکنون اطلاعاتی که در زمینه مهاجرت ایرانیان منتشر می‌شده بر اساس حدس و گمان بوده است، اضافه کرد: مهمترین مشکلی که با آن مواجه هستیم ضعف سیاست گذاری داده محور در حوزه مهاجرت است. سالنامه تمام حوزه‌های مهاجرتی (جابه جایی‌های تحصیلی، مهاجرت کاری و فصلی، مهاجرت اجباری یا پناهجویی) را شامل می‌شود. نقشه‌های پراکندگی ایرانیان در مناطق جغرافیایی مختلف جهان ترسیم شده و اطلاعات وضعیت و نوع اقامت ایرانیان خارج از کشور، کشور‌های پذیرنده، کشور‌هایی که از اطراف به کشور ما دانشجو یا مهاجر کاری می‌فرستند در این سالنامه مشخص شده است. در واقع جریان ورودی و خروجی مهاجرت به صورت کامل بیان شده است.
باشگاه خبرنگاران جوان
