عدم توانایی فدراسیون فوتبال در پرداخت مطالبات مالی مارک ویلموتس سرمربی تیم ملی فوتبال ایران، موجب شد تا این فدراسیون با دخالت‌های افراد ذی نفوذ به دنبال استقراض از شرکت های تابعه شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) باشد و در نهایت از همین طریق دستمزد سرمربی بلژیکی پرداخت شد. قرارداد قطعی فردی ویلموتس برای یک سال معادل ۲ میلیون یورو و با احتساب قرارداد دستیارانش کل مبلغ قرارداد چیزی کمتر از سه میلیون یورو بود.
فدراسیون فوتبال تا فسخ قرارداد و برای شش ماه فعالیت ویلموتس و کادرفنی تیم ملی، ۲ میلیون یورو را به صورت کامل و نقدی پرداخت کرد و این یعنی تسویه مالی کامل تا قبل از یک دسامبر (۱۰ آذر). پرداختی که اکنون به ماجرایی جالب و چالشی برای شستا و مسوولان فدراسیون فوتبال تبدیل شده است.
چرخش برای فرار از ایرادات قانونی
اخیرا روابط عمومی فدراسیون فوتبال پس از مطالب مختلفی که در مورد قرارداد مارک ویلموتس منتشر شد، توضیحاتی مختصر را ارئه کرد که در آن آمده بود: "در موضوع قرارداد اخیر هم همانطور که بارها اعلام شد با توجه به تحریم‌های ظالمانه و مشکل انتقال پول از حساب فیفا با تایید ستاد محترم تحریم استقراض انجام گرفته است."
اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد که پول سرمربی تیم ملی فوتبال ایران از محل منابع شرکت پتروشیمی فن آوران به عنوان یکی از شرکت های تابعه شستا پرداخت شده است.
سازمانی بیمه گر تامین اجتماعی سازمانی عمومی غیردولتی است که وظیفه پوشش اجباری بیمه کارگران، حقوق‌بگیران و پوشش اختیاری صاحبان حرف و مشاغل آزاد را برعهده دارد. شستا نیز حدود ۳۳ سال قبل با سرمایه اولیه ۲ میلیارد تومانی از محل دارایی‌های این سازمان تاسیس شد و اساسا تمامی سرمایه‌ها و درآمدهای آن متعلق به سازمان تامین اجتماعی است.
پس از رسانه‌ای شدن موضوع استقراض فدراسیون فوتبال از شستا، هجمه‌های زیادی شکل گرفت. پرسش این است که آیا بهتر نیست سازمان تامین اجتماعی و شرکت سرمایه گذاری‌اش به جای پرداخت دستمز مارک ویلموتس به وظایف ذاتی خود که ارائه خدمات درمانی و بازنشستگی به جامعه تحت پوشش است بپردازند و کیفیت خدمات را بهبود بخشند و به کاهش میزان نارضایتی ها در حوزه درمان و مستمری بپردازند؟
موضوعی که باید به آن توجه داشت چرخش موضع صورت گرفته در مورد استفاده از کلیدواژه "اسپانسرینگ" به جای عبارت"استقراض" است. روز یک‌شنبه اعلام شد که شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی (شستا) به عنوان اسپانسر جدید فدراسیون فوتبال انتخاب شده است، موضوعی که توسط روابط عمومی شستا تکذیب شده اما به نظر می رسد اصل طرح موضوع اسپانسر شدن شستا در پی رفع و رجوع ایرادات قانونی وارده به اعلام استقراض سابق صورت گرفته باشد.
اظهار بی‌اطلاعی "ترکان" از همکاری شستا و فدراسیون فوتبال
با این حال اکبر ترکان - یکی از اعضای هیات مدیره شستا در گفت و گو با ایسنا، در ارتباط با اینکه آیا شستا به عنوان اسپانسر جدید فدراسیون فوتبال انتخاب شده است اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: شستا چنین مصوبه‌ای نداده است اما شرکت ها ممکن است قراردادهایی را منعقد کنند، در این رابطه نام شستا مطرح نیست و این ممکن است مربوطه به شرکت های زیر مجموعه شستا باشد.
وی در این رابطه که آیا شرکت های زیر مجموعه شستا می توانند بدون اجازه هیات مدیره شستا قرارداد اسپانسرینگ داشته باشند، بیان کرد: شرکت های زیر مجموعه هیات مدیره ومدیرعامل دارند و آن چه نیاز به مصوبه مجمع داشته باشد به شستا ارجاع داده می‌شود و آن چه در اختیارات هیات مدیره شرکت‌هاست از سوی خودشان تصمیم‌گیری می‌شود و در مورد اسپانسرینگ این مسئله به مجمع مربوط نمی‌شود.
هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی: قرارداد ایراد قانونی دارد!
یکی از اعضای هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی نیز در گفت و گو با ایسنا، در این خصوص که آیا از نظر قانونی و اساسنامه‌ای امکان استقراض از شرکت‌های تابعه شستا - به عنوان شرکتی که با سرمایه اولیه ۲ میلیارد تومانی از محل دارایی‌های سازمان تامین اجتماعی تاسیس شده است - وجود دارد یا خیر؟، اظهار کرد: این موضوع به هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی ارجاع نشده است و در حیطه اختیارات هیات مدیره این سازمان نیست. بر اساس ضوابط، شرکت های اقتصادی سازمان تامین اجتماعی فعالیت هایی را در حوزه تسهیلات انجام می دهند و عموما تسهیلات گیرنده هستند و شرکتی مثل پتروشیمی کارش ارائه تسهیلات نیست و ماهیتا فعالیت این شرکت ها تولید است و اجناس خود را در داخل یا خارج از کشور به فروش می رسانند، بنابراین اینکه بخواهند به مجموعه‌ای همانند فدراسیون فوتبال تسهیلات ارائه کنند جز ضوابط شرکت های تابعه شستا نیست.
وی ادامه داد: شرکت فن‌آوران از شرکت های نسل سوم و نسل چهارم سازمان تامین اجتماعی است و زیر مجموعه یک شرکت سرمایه گذاری پتروشیمی به شمار می‌آید و که خود آن شرکت، زیر مجموعه هلدینگ تاپیکو بوده و این هلدینگ نیز زیر مجموعه شستا است.
این عضو هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی با اشاره به اینکه اگر یک شرکت بخواهد سرمایه گذاری بالای ۵۰ میلیارد تومان را انجام دهد باید طرح توجیحی به هیات مدیره ارائه کند، گفت: با توجه به اینکه عدد مربوطه کم تر از ۵۰ میلیارد تومان است و شرکت مذکور یک شرکت نسل چندمی است که برخی از آن ها در بورس قرار دارند و از مکانیسم های بورسی تبعیت می‌کنند.
وی تاکید کرد: شرایط سازمان تامین اجتماعی ایجاب نمی‌کند که به چنین عرصه‌هایی ورود شود، اما احتمال دارد برای اینکه بخواهند موضوع استقراض را رفع و رجوع کنند و تحت الشعاع قرار دهند در قالب قرارداد اسپانسرینگ مبادله مالی را مطرح کرده‌اند، در حالی که همین اتفاق نیز مسئله را تشدید می‌کند چراکه سازمان شرایط مالی مناسبی ندارد و بر این قرارداد ایراد وارد است چراکه سازمان تامین اجتماعی از نظر نقدینگی با مشکل همراه است و علی القاعده از نظر قانونی نیز مشکل دارد.
شرکت پتروشیمی فناوران را بیشتر بشناسید
شستا دارای ۱۸۷ شرکت زیرمجموعه (مدیریتی) و ۹ شرکت هلدینگ فرعی است که فعالیت‌های گسترده‌ای را در صنایع مختلف در ایران انجام می‌دهند. این فعالیت‌ها در بخش توزیع از صنایع دارویی، بخش سیمان از صنعت ساختمان، بازار قیر از صنایع پایین‌دستی نفت، کارخانجات لاستیک و تایر، ترابری ریلی و برخی فعالیت‌های اقتصادی دیگر است.
شرکت پتروشیمی فن‌آوران (سهامی عام) که از جمله شرکت های تابعه شستا به شمار می‌رود در سال۱۳۷۷ تاسیس و در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی تحت شماره ۱۳۹۶۰۲ با موضوع فعالیت ساخت، راه اندازی و استخراج واحدهای متانول، اسید استیک و مونوکسید کربن به منظور صادرات و تامین نیاز بازارهای هدف داخلی و خارجی به ثبت رسیده و در جنوب غربی جمهوری اسلامی ایران در بندر امام خمینی(ره) و بر کرانه خلیج فارس در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی با مساحت ۲۵ هکتار واقع شده است.
همچنین در اجرای تبصره ۳۹ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ کل کشور و نیز ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی، بانک رفاه کارگران با هدف ارائه خدمات بانکی در سراسر کشور و در جهت تامین مسکن کارگران و تسهیل امور بانکی داخلی و خارجی و همچنین در رشته‌های تولیدی و انجام معاملات غیرمنقول در خدمت اقتصاد کشور با سرمایه اولیه ۴۰۰ میلیون ریال از محل منابع سازمان تأمین اجتماعی تاسیس و در سال ۱۳۴۰ شروع به فعالیت کرد.
فدراسیون فوتبال از همکاری با شستا می‌گوید
گویا برای اولین بار نیست که فدراسیون فوتبال با شرکت های تابعه شستا همکاری می‌کند و قبل از شرکت پتروشیمی فناوران نیز سابقه همکاری با بانک رفاه را نیز داشته است، مسئله ای که از سوی رییس سازمان اقتصادی فدراسیون تایید شد.
به تازگی صادق درودگر- رییس سازمان اقتصادی فدراسیون فوتبال درباره پرداخت پول ویلموتس توسط یک شرکت دولتی، بیان کرد: بعضی مدیران هستند که می‌گویند ما می‌خواهیم ماندگار بمانیم و هیچ چیز را امضا نمی‌کنند و برخی هم مدیران کارآفرین، نوآور و خلاق هستند. یک مربی عزیز این موضوع را گفت و شما هم در برنامه پخش کردید که هزینه‌های آقای ویلموتس را شرکت شستا پرداخت کرده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا اکنون "شستا" حامی تیم ملی فوتبال ایران است؟ گفت: ما با آن ها مذاکره داشته‌ایم و نهایی هم شده است، ما تعهد داریم و کار مشترک انجام می‌دهیم و باید سودآوری آن ها را بالاتر ببریم.
رییس سازمان اقتصادی فدراسیون فوتبال درباره اینکه رسانه‌ها نوشته‌اند وقتی شستا برای پرداخت حقوق بازنشستگان با مشکل روبرو است، چطور اسپانسر تیم ملی می‌شود، گفت: اصلا این گونه نیست. خود شرکت شستا در این قضیه نیست، این شرکت خیلی وسیع است که رایتل و بانک رفاه را هم دارد، بانک رفاه تا به حال تبلیغ می‌کرد و کسی ایرادی به آن نمی‌گرفت، بسیاری از هزینه‌های ما با همین بانک بود و این برای آن ها سرمایه گذاری بود و سودآوری‌شان چندین برابر شد.
او درباره مبلغ قرارداد با شستا نیز، تصریح کرد: قرارداد ما با شرکت‌های مختلف تقسیم می‌شود، ما با هشت اسپانسر قرارداد داریم که هنوز نهایی نشده است، بخش اعظم آن ها بر مبنای فعالیت مشترک و درآمد حاصل و کاری برد، برد است و تیم ملی برای مملکت و مردم است.
اسپانسرینگ جای استقراض را گرفت!
حال این سوال مطرح می‌شود که آیا استقراض صورت گرفته فدراسیون فوتبال از یکی از شرکت های زیر مجموعه شستا تحت عنوان شرکت پتروشیمی فن آوران قانونی بوده و از نظر ضوابط و قوانین سازمانی، این شرکت مجوز قانونی لازم را برای ارائه چنین تسهیلات سنگینی داشته است یا خیر؟
مورد قابل تامل بعدی به ماجرای اسپانسرینگ تایید نشده مربوط می‌شود. در این مهم نیز این سوال مطرح است که اگر همکاری صورت گرفته بین فدراسیون فوتبال و شرکت پتروشیمی فن آوران در قالب اسپانسرینگ بوده پس چرا از همان ابتدای امر چنین موضوعی عنوان نشده و فدراسیون فوتبال اعلام کرد که به منظور پرداخت قرارداد ویلموتس، استقراض کرده است!
سوال بعدی این است که چه فرد یا نهادی اجازه برداشت چنین پول هنگفتی را به شرکت زیرمجموعه شستا داده و در حال حاضر چه کسی باید پاسخگوی افکار عمومی در این خصوص باشد؟
ایسنا
