به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، نگاه دولت برای حذف چهار صفر از پول ملی این بار به آخرین مرحله خود رسیده و در میز بحث و بررسی هیئت دولت، مهر تصویب خورده است. چهارشنبه گذشته بود که بعد از مدت ها کلنجار رفتن با موضوع حذف صفرهای زائد از پول ملی، این موضوع با رای حداکثری اعضای هیئت دولت به تصویب رسید و خبرش پیش از خروج اعضا از پاستور، به گوش اهالی رسانه رسید.
تقریبا چند سالی است که دولت ها دست به گریبان نظام پولی و صفرهای آن هستند و عمده دلیل آن هم افزایش ارزش پول ملی و همچنین سهولت در خوانش ارقام در محاسبات حسابداری و نقل و انتقالات مالی است.
این خبر تا حد بسیار زیادی جامعه را سردرگم و نگران کرده است و تا حدودی آن ها را برای پی بردن به سرانجام این اتفاق کنجکاو کرده است، این کنجکاوی و سوال تا حدی افزایش پیدا کرده که بیش ترین توئیت های فارسی زبان در شبکه اجتماعی توئیتر از ساعات ابتدایی پخش این خبر مختص به هشتگ #حذف_چهار_صفر_از_پول_ملی است.
عمده‌ترین مسئله‌ای که بین جامعه رواج پیدا کرده، همین نکته ایست که این کاربر فضای مجازی در توئیت خود آن را شرح داده است. آیا با حذف چهار صفر از پول ملی ارزش دارایی‌های مردم نیز کاهش پیدا خواهد کرد؟
نکته اینجاست که رسما هیچ اتفاقی برای دارایی‌های عمومی و اختصاصی جامعه رخ نخواهد داد و تنها به منزله افزایش ارزش پول ملی و کاهش بار روانی ارقام در بازار‌ها این روند دنبال می‌شود. البته ماهیت این طرح سال هاست که بین مردم رواج پیدا کرده و هم اکنون قرار است لباسی قانونی و رسمی بر تن کند. مردم سال هاست در بیان عامیانه، صفرهای پول را حذف کرده اند. مردم به جای کلمه ۲ هزار تومان از کلمه ۲ تومان استفاده می‌کنند حال این لفظ قرار است با ماهیت و جلوه قانونی به تدریج تبدیل به واقعیت شود.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ۶ ماه قبل یعنی (۱۷ دی ۹۷) درباره روند عملیاتی شدن این موضوع اظهار کرد: پروژه حذف صفر از پول ملی یک فرایند زمان بر به لحاظ حقوقی و فنی است که بر مبنای برآورد کارشناسان اجرای آن نزدیک به ۲ سال طول خواهد کشید. یعنی از زمان تعیین شده برای این طرح تنها یک سال و ۶ ماه باقی مانده است. تصویب این پروژه عظیم در دولت به عنوان اولین گام بانک مرکزی برای عملیاتی شدن حذف صفرها تلقی می‌شود، اما این بین نقش مجلس شورای اسلامی چیست؟
با حذف ۴ صفر از پول ملی نحوه محاسبه ساده‌تر می‌شود
محمدرضا پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه با حذف ۴ صفر از پول ملی نحوه محاسبه ساده‌تر می‌شود، اظهار کرد: با این اقدام، تمام محاسبه‌های بخش حسابداری تغییر یافته و اسناد و مدارک عوض می‌شود.
او در پاسخ به این سوال که نقش مجلس در مسیر پر فراز و نشیب حذف صفرها از پول ملی چیست، گفت: حذف ۴ صفر که در هیئت دولت به تصویب رسیده، باید به مجلس ارسال و پس از بررسی و تصویب اجرایی شود. با توجه به کاهش ارزش پول در سال‌های گذشته حتما باید اصلاح اعداد و ارقام در دستور کار قرار بگیرد.
بُرش صفرها از پول ملی ترمزی برای تورم کشورهاست
ابراهیم جمیلی، رئیس خانه اقتصاد ایران در گفت‌وگو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تاثیر حذف چهار صفر از پول ملی در اقتصاد ایران اظهار کرد: حذف صفر از پول ملی تنها مختص به ایران نیست، بلکه تمام دولت ها همواره برای اینکه بتوانند تورم های بالا را کنترل و محاسبات اقتصادی را سهل الوصول تر کنند چند صفر را از پول ملی خود برداشته اند.
او افزود: اینکه این صفرها از پول ملی حذف شود زیاد اهمیت ندارد؛ بلکه زمان و نحوه مدیریت حذف این ارقام در اقتصاد کشورها نتیجه آن را مشخص می کند. باید منتظر ماند و دید که این امر چقدر در بُعد روانی اقتصاد تاثیر خواهد گذاشت و تا چه حد به ارزش پول ملی کمک خواهد کرد.
او افزود: پس از حذف صفر از پول ملی عوامل دیگری هم باید کنترل شود، عواملی نظیر اینکه تا چه حد چاپ اسکناس کاهش و سرمایه گذاری افزایش پیدا می کند.
جمیلی با تاکید بر اینکه برای حذف چند صفر نیازمند اصلاح برخی ساختار های بانکی هستیم، گفت: پیشبرد اقتصاد کشور تنها با حذف صفر محقق نمی شود؛ بلکه قبل از آن اصلاحات بانکی، تقویت و رونق تولید، بهینه کردن تولید و ایجاد مشوق های صادراتی هم باید صورت بگیرد.
او ادامه داد: البته افزایش ارزش پول ملی تنها به تعداد صفرها نیست بلکه به میزان رشد تولید ملی یعنی همان GDP هم بستگی دارد. هر چه تولید ملی بالاتر باشد قطعا ارزش پول ملی هم با سایر اصلاحات بانکی حفظ می شود. اما حال که ما دوران بحرانی در پیش داشتیم یکی از بهترین راه حل ها حذف تعداد صفرهاست.
رئیس خانه اقتصاد ایران تاکید کرد: این فرآیند (حذف چهار صفر از پول ملی) برای اقتصاد ما خوب است، خوشبختانه بانک مرکزی در حال جمع آوری اطلاعات و شنیدن نظرات کارشناسان اقتصادی است، درست اجرایی شدن این موضوع به نحوه نوشتن آئین نامه آن و زمان عملیاتی شدنش بسیار بستگی دارد، مثل این می ماند که یک محصول را درست در زمان رسیدنش برداشت کنیم.
او ضمن انتقاد از موعد اطلاع رسانی موضوع حذف صفرها از پول ملی، گفت: بهتر بود بانک مرکزی بعد از آماده سازی زیرساخت ها، این خبر را در سطح رسانه ها مطرح می کرد زیرا اذهان عمومی و انتظار آن ها از دولتمردان در نحوه اجرایی شدن یک قانون بسیار تاثیر گذار است.
جمیلی با اشاره به اینکه اکثر کارشناسان اقتصادی موافق حذف صفر از پول ملی هستند، بیان کرد: همزمان با اجرای این هدف باید اصلاح نظام بانکی، تجارت خارجی، کنترل میزان نقدینگی، سیاست های پولی و بانکی هم اجرایی شود در غیر این صورت این پروژه اجرایی نمی شود.
رئیس خانه اقتصاد ایران تصریح کرد: مطمئن باشید حذف چهار صفر از پول، زیان نمی دهد بلکه سودده هم خواهد بود زیرا برای افزایش ارزش پول ملی بسیار مفید است، مشکل اساسی این است که ما در مشورت گیری از بخش خصوصی برای نحوه و زمان اجرای این طرح ضعف عمیقی داریم، در حال حاضر سیاست پرداخت بهره بانکی باید مشخص شود، وضعیت قیمت دلار باید کنترل شده و فرآیند تامین کسری نقدینگی تولید کنندگان مشخص شود.
ابتدا اصلاح سیستم بانکی سپس حذف صفرها از پول ملی
حسین سلاح ورزی، عضو اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن موثر بودن حذف چهار صفر از پول ملی در اقتصاد کشور آن را نیازمند یک عزم همگانی دانست و گفت: روند حذف چند صفر از پول ملی در ابتدا نیازمند قانونمند شدن و هدفمند بودن بانک مرکزی برای وضع قوانین این طرح است.
وی افزود: زمانی می توان شاهد اثرگذاری حذف چند صفر از پول ملی در اقتصاد بود که بانک مرکزی بدون اخد دستور از دولت و حتی مجلس تصمیمات خود را بر مبنای فاکتورها و مختصات اقتصادی زمان خود بگیرد. پس اولین مرحله در موفقیت این طرح حفظ استقلال بانک مرکزی است.
سلاح ورزی در ادامه به نقش دولت و سایر دستگاه ها در اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی اشاره کرد و گفت: در مرحله بعدی دولت باید نوعی انضباط دائمی را در ساختار بودجه حاکم کند تا در پایان سال شاهد کسری بودجه آن هم به طور فاحش نباشیم. البته باید قدرت پیش بینی را هم در بودجه ریزی ها ارتقا داد تا در بروز تورم ها و بحران های تحمیلی نظیر تحریم ها هم بودجه با مشکل خاصی رو برو نشود.
این عضو اتاق بارزگانی دو فاکتور انضباط مالی و استقلال بانک مرکزی را عوامل مهم در موفقیت حذف صفر از پول ملی دانسته و گفت: زمانی که این ۲ عامل رعایت شوند عواملی نظیر تورم، رکود اقتصادی و نوسانات قیمتی هم تحت کنترل وزارتخانه ها و بخش خصوصی در می آید و در نتیجه حذف صفرها هم کمک خوبی برای روان تر شدن معاملات و معادلات تجاری خواهد بود.
شرایط فعلی اقتصاد پذیرای حذف صفر از پول ملی نیست / تکلیف ارقام ریز فعلی چه می شود؟
الله وردی رجایی سلماسی، دبیرکل سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران درگفت‌وگو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن انتقاد از طرح حذف چهار صفر از پول ملی، اظهار کرد: شرایط فعلی اقتصاد ایران پذیرای چنین طرحی نیست و تا زمانی که تورم و سیستم بانکی مورد اصلاح قرار نگیرد این طرح تاثیری بر ارزش پول ملی نخواهد گذاشت.
او ادامه داد: به طور مثال اگر شما قصد خرید خربزه‌ای با قیمت ۱۰ هزار تومان را دارید و فروشنده آن را به قیمت ۱۲ هزار تومان به شما می‌فروشد رقم ۲ هزار تومان برای شما گران تمام شده و از خرید آن امتناع می‌کنید، اما اگر ارقام ریز شوند و همین کالا ۱۲ تومان برای شما رقم بخورد بی تردید آن را خریداری می‌کنید؛ زیرا ۲ تومان برای شما رقمی ناچیز تلقی می‌شود. در واقع معتقدم ارزش پول در نگاه مردم از بین خواهد رفت.
رجائی سلماسی که در برهه‌ای از زمان معاون اداری و مالی و مشاور رئیس کل بانک مرکزی ایران نیز بوده است، می‌گوید: در این بین تکلیف اعداد ریز فعلی یعنی کارمزد‌های ۱۰۰ تومانی بانکی مشخص نیست، یعنی بعد از حذف چهار صفر این اعداد چطور باید خوانده شوند؟ بانک مرکزی قصد دارد هر ۱۰ هزار تومان را به یک تومان و هر تومان را به ۱۰۰ ریال تبدیل کند، اما آیا تکلیف ارقام ریزی نظیر ۱۰۰ تومان مشخص است؟
او معتقد است چاپ اسکناس‌های جدید هزینه گزافی را به دنبال خواهد داشت و شرایط اقتصادی حال حاضر جوابگوی این اقدام نیست.
تکلیف کوچ صفرها از پول‌های کاغذی و مبادلات مجازی مشخص است، اما اینکه بانک مرکزی با تصویب این مصوبه در دولت و فرستادن آن به مجلس چه زمانی را برای عملیاتی شدن آن و توضیح کامل به عموم جامعه مشخص کرده، مهم است.
حذف چهار صفر از پول ملی ضروری و الزامی است
طهماسب مظاهری رئیس کل اسبق بانک مرکزی حذف چهار صفر از پول ملی را ضروری و الزامی دانست و گفت: بعد از یک دوره طولانی که کشوری مانند ایران شاهد تورم های انباشته چند ۱۰ درصدی بوده و ارزش پولش نسبت به پول دیگر کشورها کاهش پیدا کرده، باید این اقدام را انجام دهد.
وی اظهار کرد: تبعات اصلی که باید منتظر باشیم این است که ابزار مبادله ای که در اختیار مردم به عنوان پول ملی هست از یک نظم و آرامش و انظباط قابل قبولی تبعیت می کند. واحد پول کشور هر عددی باشد آن واحد پول باید معنادار باشد و با واحد پول کشور بتوان یک خرید مختصر و عادی را انجام داد.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی افزود: اجزای واحد پول هم معمولا باید معنا دار باشد. اجزای ریال ۱۰ شاهی، نیم ریال در مبادلات مردم موضوعیت داشت اکنون بعد از حدود ۳۰ سال ارزش پولمان به دلیل سیاست‌های مختلف تورم انباشته به وجود آمده، کاهش پیدا کرده به نحوی که، چون واحد پول ما ریال است هم به لحاظ قانونی و هم به لحاظ عملی دیگر معنای اولیه خودش را از دست داده است.
وی در خصوص اینکه چرا از لحاظ قانونی واحد پول معنای خودش را از دست داده، توضیح داد: ماده اول قانون پولی و بانکی این است که یک ریال معادل تقریبا یک صدم گرم طلا است و می‌دانیم که یک صدم گرم طلا نزدیک هزار ریال و یا شاید هم بیشتر باشد، ولی می‌بینیم که یک ریال ما این ارزش را ندارد.
مظاهری در خصوص بی معنا بودن ارزش پول واحد ملی به لحاظ عملی گفت: سکه یک ریالی را نمی‌توانید دست کسی پیدا کنید و نمی‌توان با آن چیزی خریداری کرد و به تبع آن اجزای یک ریال هم معنا ندارد. از طرفی هم اکنون سکه ۵۰۰ تومانی رواج دارد، ۵ هزار ریالی پنج هزار برابر واحد پول ما سکه شده و تازه با آن مقدار هم نمی‌توان خرید زیادی را انجام داد.
حذف ۶ صفر در ترکیه و ۱۴ صفر در آلمان!
کشور ترکیه ۲۰ سال قبل ۶ صفر را از واحد پولی خود حذف کرد که به نظر می‌رسد در عملیاتی سازی این طرح موفق نیز بود چرا که قبلاً یک میلیون لیر ترکیه برابر با خرید یک نوشابه بود یا استفاده از یک کورس تاکسی با یک و نیم میلیون لیر مقدور بود. همین موضوع هم رنجش ملی را به همراه داشت و هم برای مردم ترکیه واقعیت تلخ بی‌اعتباری پول ملی را یادآور می‌کرد. اگر چه وضعیت فعلی واحد پول ملی ما با بی‌اعتباری آن موقع لیر ترکیه قابل قیاس نیست، اما باز هم مردم از بی‌اعتباری پول ملی رنج می‌برند. ایرانیانی که به ترکیه می‌روند یا برای اربعین به عراق سفر می‌کنند وقتی این بی‌اعتباری پول ملی را در برابر واحد‌های لیر و دینار مشاهده می‌کنند، احساس ناخوشایندی دارند.
البته یک نگرانی در این زمینه هم بین تصمیم‌گیران و سیاستگذاران وجود دارد و آن هم این است که با حذف چند صفر از پول ملی، توهم پولی در کشور ایجاد شود و مردم به یکباره احساس کمبود و افت درآمد کنند. مثلاً فردی که ۲ میلیون تومان درآمد داشت اگر به یکباره ببیند که درآمدش به ۲ هزار تومان رسیده است ممکن است دچار شوک ناگهانی و توهم پولی شود.با این حال حل این مشکل هم آسان است. می‌توان در دوره‌ای که حذف صفر از واحد پولی اتفاق افتاد، طی چند ماه نخست و تا یک‌سال صفرهای پول را با استفاده از قرار دادن یک ممیز بعد از عدد پول یا به رنگ متفاوتی درآوردن این صفرها، همچنان به صورت صوری حفظ کرد و بعد از طی دوره مشخص شده اقدام به حذف کامل این صفرها نمود. در این صورت مردم و صاحبان درآمد احساس بدی نخواهند داشت و توهم پولی از بین خواهد رفت.تجربه حذف ۱۴ صفر از واحد پول ملی آلمان که موجب تقویت اعتبار این واحد پولی شد نیز پیش روی ما قرار دارد. امیدوارم با همکاری مجلس این اصلاح پول ملی سرعت بیشتری به خود گرفته و دولت و مجلس همگام با هم زمینه را برای اعتبار بخشی هر چه بیشتر به واحد پول ملی فراهم کنند.گزارش از نرگس معززی
