کاهش قیمت خودرو منطق اقتصادی ندارد

هر چند با وجود این روند کاهشی، به گفته دست‌اندرکاران بازار، هنوز فاصله‌ای ۶ میلیون تومانی بین قیمت این محصول سایپا با کارخانه، وجود دارد و همین موضوع باعث شده تا کمتر خریداری در این شرایط ریسک کرده و به بازار برود. از سوی دیگر، قیمت خودروی ۴۰۵ نیز در روزهای اخیر حدود ۵ میلیون تومان کاهش یافته است و به گفته فعالان بازار، بالاتر از ۸۰ میلیون فروخته نمی‌شود.

در میان این اخبار اما، نکته مهم، کاهش قابل‌توجه قیمت برخی از خودروهای خارجی است که کاهش سانتافه بیشتر از همه خبرساز شد؛ به گفته رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران در چند روز گذشته قیمت سانتافه ۲۶۰ میلیون تومان کاهش یافته است. سانتافه که در ماه‌های اخیر به بیش از یک میلیارد رسیده بود، حالا با کاهش قابل‌توجهی که دارد خبرساز شده است.
اما این روند رو به کاهش قیمت‌ها در بازار نیست که این‌روزها همه نگاه‌ها را به سمت خود برگردانده است، بلکه نکته قابل‌توجه ماجرا این است که در چنین فضایی که هنوز وضعیت مسائل کشور در حوزه‌های بین‌المللی معلوم نشده، آیا می‌توان امیدوار بود که بازار در روزهای آینده به ثبات برسد و قیمت‌ها با رسیدن به سال‌های گذشته، دیگر دچار نوسان نشوند.
اگر چه پاسخ این سوال را حتی افرادی که در زمینه مسائل اقتصادی مطالعات کافی ندارند نیز این طور می‌دهند که بر اساس اینکه اقتصاد ایران به سادگی تحت تاثیر اتفاقات سیاسی قرار می‌گیرد، نمی‌توان به این روند کاهشی امیدوار بود. به عبارت دیگر می‌توان گفت که این روند کاهشی قیمت‌ها در بازار در حالی جریان دارد که به‌نظر می‌رسد قیمت‌ها مثل همیشه بر اساس دو دو تا چهارتای اقتصادی تعیین نشده‌اند و تحت تاثیر جریانات سیاسی و مسائل بین‌المللی این اتفاق افتاده است.

بر همین اساس، پاسخ بسیاری از دست‌اندرکاران اقتصادی به روند رو به افت قیمت‌ها این است که هیچ اتفاقی در سیاست‌گذاری مسئولان در صنعت خودرو نیفتاده و بازار بر اساس اینکه ایران قصد مذاکره با دولت آمریکا را دارد یا خیر، معلق است و تا مشخص شدن سیاست مقامات ایرانی در زمینه تصمیمات بین‌المللی اقتصاد درگیر این جوسازی‌ها و نوسانات پیش می‌رود. حسین ساسانی، تحلیلگر توسعه صنعتی، یکی از کارشناسانی است که بارها در زمینه سیاست‌گذاری‌های نامناسب در صنعت خودرو اظهار نگرانی کرده است.

او هر بار در گفت وگو با «همدلی» به این موضوع اشاره کرده است که صنعت خودرو در ایران درگیر دو دو تاچهار تای اقتصادی نیست و به دلیل انحصار ۲ خودروساز بزرگ کشور، همواره شاهد افت کیفیت خودرو و افزایش قیمت‌ها بوده‌ایم. آنطور که ساسانی به «همدلی» در این‌باره توضیح می‌دهد: «صنعت خودروی ایران درگیر انحصار است، درهای کشور به روی متخصصان خارجی و تکنولوژی‌های روز بسته شده است و در این شرایط خودروسازان فرصت دارند تا با هر کیفیتی و تنها با توجه به افزایش اشتغال محصولات خود را روانه بازار کنند.» اما این تمام انتقادهای این تحلیلگر توسعه صنعتی بر این صنعت پرحاشیه، نیست.

او بر این باور است که یکی از اشتباهات دولت در زمینه حمایت از خودروسازان بستن مرزهای کشور به روی واردات خودروهای خارجی است که با اعمال تعرفه‌های بالا، همواره زمینه برای گرانی قیمت این خودروها فراهم شده است و در مقابل مردم توان خرید خود برای این محصولات را ندارند، تحت این شرایط مردم چگونه می‌توانند مابین خودروهای خارجی و داخلی یکی را انتخاب کنند؟

ساسانی در این‌باره می‌گوید: «تا زمانی که مشکلات این صنعت را به طور ریشه‌ای حل نکنیم، نمی‌توانیم برای ساماندهی این بازار راهکار ارائه دهیم، چرا که در ظاهر صنعت خودرو به بخش خصوصی سپرده شده است، اما در باطن دولت همواره بودجه زیادی را به این صنعت تخصیص می‌دهد و این پول به جای استفاده در بخش‌های مختلف این صنعت و به جای افزایش توانمندی نیروها، تنها به کمیت فکر کرده‌ایم و از دانش افراد متخصص در این زمینه بهره نبرده‌ایم.»

از دانش روز استفاده کنیم
سوالی که در این زمینه می‌توان مطرح کرد این است که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته که کارنامه موفقی در تولید خودروهای پیشرفته دارند، نیز دولت‌های این کشورها از این شرکت‌ها حمایت کرده و تمرکز آن‌ها بیشتر بر روی بالا بردن توان تولید داخلی بوده است تا اینکه استفاده از محصولات خارجی، پس چرا وقتی دولت ایران از خودروسازان حمایت می‌کند این گلایه مطرح می‌شود که چرا دولت دست از حمایت این صنعت برنمی‌دارد؟ پاسخ این سوال را ساسانی این‌طور به «همدلی»، می‌دهد: «حمایت از یک صنعت به خودی خود اصلاً موضوع بدی نیست، ولی نکته اساسی این است که دولت‌ها باید در قالب یک برنامه جامع و یکپارچه اقتصادی از این صنعت حمایت کند.»

او در ادامه می‌گوید: «حمایت‌های دولت باید در همه جوانب مناسب باشد و با سپردن خودرو به بخش خصوصی واقعی این حمایت‌ها انجام شود، در کنار حمایت مالی دولت باید از دانش و توان متخصصان خارجی نیز استفاده کند و زمینه را برای سرمایه‌گذاری مناسب فراهم کند.» این تحلیلگر توسعه صنعتی در ادامه افزود: «باید برای پیشرفت صنعت خودرو، سرمایه‌‎گذاران خارجی وارد کشور شوند و تنها با تزریق پول به این صنعت، زمینه را برای انحصار خودورسازان داخلی فراهم نکنیم.»

نتیجه اینکه شرکت‌های خودروسازی ایران باید در کنار حمایت‌های دولتی، از دانش خارجی‌ها نیز در زمینه تولید محصولات خود استفاده کنند و در کنار حمایت‌های دولتی درهای کشور را نیز به روی خودروهای خارجی باز کنند تا در چنین فضایی فرصت رقابت خودروهای داخلی و خارجی فراهم شود و مردم توان انتخاب داشته باشند.

حاشیه‌ها در بازار خودرو تمامی ندارد. یک روز از لابه‌لای اخبار داغ گرانی‌ها، خبر می‌رسد که تعداد زیادی خودرو در انبارها احتکار شده و روز دیگر پرش قیمت پراید به بالاتر از ۶۰ میلیون تومان، همه را شگفت‌زده می‌کند. در میانه‌های این قصه‌ها، خودروسازان از بی‌پولی و افزایش هزینه قطعات می‌نالند و گهگاهی نیز بالا رفتن قیمت‌ها را تقصیر دلالی و سایت‌های مجازی می‌اندازند.

حال نیز چند وقتی می‌شود که این ماجرا به قسمت‌های جالب‌تری رسیده است و قیمت‌ها در بازار آزاد رو به کاهش است. در چنین شرایطی انتظار می‌‎رود تا خودروسازان با استفاده از دانش روز و قرارگیری در شرایط رقابتی با خودروهای خارجی که با تعرفه پایین‌تری وارد کشور شده‌اند، رقابت کنند. در چنین اقتصاد آزادی به‌نظر می‌رسد صنعت خودروی ایران نیز می‌توان در کنار حمایت‌های دولتی، محصولاتی را روانه بازار کند که این محصولات قدرت رقابت با خارجی‌ها را داشته باشند و تولید داخل جان بگیرد.
منبع: روزنامه همدلی