جزئیات بدهی 344 هزار میلیارد تومانی دولت

به گزارش فارس، محمدحسین ادیب عضو سابق هیأت علمی دانشگاه اصفهان با باور به عدم انطباق بودجه 92 با واقعیتهای اقتصادی براین باور است که این بودجه در دو مقوله درآمد حاصل از صادرات نفت و گمرکات نیازمند اصلاح جدی است.

مشروح نظرات این استاد اقتصاد در تشریح جزئیات بدهی 344 هزار میلیارد تومانی دولت و دلایل لزوم اصلاح بودجه 92 را در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس بخوانید.

• بودجه 92 با واقعیتهای اقتصادی انطباق یابد

فارس: ارزیابی کلی شما از بودجه 92 چیست؟

ادیب: بودجه مصوبه برای سال 92 حدود 210 هزار میلیارد تومان است، در حالی که درآمدهای دولت در 12 ماه براساس عملکرد سه ماه آغاز سال به صورت نقدی 92 هزار میلیارد تومان خواهد بود، بنابراین پیشنهاد اصلاح بودجه به مجلس به وسیله دولت جدید به نظر اجتناب ناپذیر می‌رسد.

کاهش بودجه و انطباق آن با واقعیتها انتظار از دولت را نیز متناسب با امکانات آن خواهد کرد.

• لزوم اصلاح صادرات نفت به 800 بشکه در روز

فارس: دقیقاً چه بخشهایی در بودجه 92 غیرواقعی دیده شده‌اند؟

ادیب: در بودجه صادرات نفت در حد یک میلیون و 600 هزار بشکه (1.2میلیون بشکه) در روز پیش بینی شده، در حالی که صادرات اکنون حدود 800 بشکه است. در بقیه حوزه‌ها نیز درآمد پیش بینی شده 2 برابر درآمد واقعی پیش‌بینی شده است.

• لزوم واقعی سازی درآمد نفت و گمرکات در بودجه 92

• درآمد گمرکات در خوشبینانه‌ترین حالت 50 درصد تخمین بودجه فعلی است

فارس: عمده اصلاحاتی که در بودجه 92 باید صورت گیرد چیست؟

باید حجم صادرات نفت در بودجه به حدود 800 هزار بشکه کاهش یابد تا نظم نفت در بودجه عمومی به ارقام واقعی نزدیک شود، در عین حال با کاهش واردات به حدود 36 میلیارد دلار در سال جاری درآمد گمرکی نیز حداکثر چیزی حدود 4 هزار میلیارد تومان خواهد بود که با ارقام پیش بینی شده در بودجه مغایرت قابل توجه دارد. درآمد گمرکات در خوشبینانه ترین حالت 50 درصد تخمین بودجه خواهد بود.

• درآمدهای مالیاتی حدود 25 درصد کمتر از تخمین بودجه

فارس: به درآمدهای مالیاتی اشاره نکردید، آیا درآمدهای مالیاتی در بودجه 92 واقع بینانه دیده شده‌اند؟

ادیب: براساس عملکرد چهار ماه درآمدهای مالیاتی نزدیک به 30هزار میلیارد تومان خواهد بود که با عملکرد مالیاتی سال 92 انطباق دارد. اما از تخمین درآمد مالیاتی در بودجه حدود 25 درصد کمتر است.

• چگونگی متعادل کردن بودجه 92

فارس: بودجه 92 چطور می تواند به تعادل می رسد؟

ادیب: بانک مسکن تاکنون 38هزار میلیارد تومان وام مسکن مهر پرداخت کرده و 38هزار میلیارد تومان نیز از بانک مرکزی استقراض کرده است، به عبارت دیگر، بانک مسکن همه وام مسکن مهر را از منابع بانک مرکزی پرداخت کرده و از منابع داخلی استفاده چندانی نکرده است.

اگر بانک مسکن از منابع داخلی بانک مسکن 7 هزار میلیارد تومان تعهد باقیمانده مسکن مهر را ایفا کند و یارانه انرژی به میزان 17 هزار میلیارد تومان کاهش یابد، دولت 24 هزار میلیارد تومان منابع جدید کسب می‌کند و به این طریق می تواند علاوه بر پرداخت حقوق 24 هزار میلیارد تومان در دیگر بخشهای وزارتخانه‌های دولتی هزینه کند و بودجه را به یک تعادل نسبی نزدیک کند، در عین حال ، دو دهک بالای مصرف کننده برق خانگی و گاز خانگی و دو دهک بالای مصرف کننده برق تجاری بر روی هم حدود 17 هزار میلیارد تومان یارانه برق و گاز دریافت می کنند. اگر یارانه به این دو دهک (پردرآمد) قطع شود، با عدالت اجتماعی نیز انطباق دارد، به زبان دیگر، بدون اینکه یارانه انرژی به تولید قطع شود و یا یارانه انرژی به اقشار غیر برخوردار و متوسط جامعه کاهش یابد، دولت می‌تواند با حذف این یارانه به قشر برخوردار بودجه را به تعادل برساند.

• لزوم توجه مجلس به محدودیتهای دولت در زمان تصویب بودجه

فارس: با ارائه بودجه اصلاحی دولت یازدهم، از مجلس چه توقعی می رود؟

ادیب: مجلس در تصویب بودجه 92 بدون عنایت به محدودیت در صادرات نفت بودجه ای را مصوب کرد که با شرایط کشور قبل از محدودیت در صادرات نفت انطباق بیشتری داشت و انتظار می‌رود، مجلس محترم از این پس در مصوبات خویش محدودیت‌های دولت در منابع و مصارف را در سطح بالاتری مد نظر قرار دهد.

بودجه مصوب 92 حدود 210 هزار میلیارد تومان است، در حالی که عملکرد بودجه در سه ماهه ابتدای سال حدود 92 هزار میلیارد تومان است. برآورد غلط مجلس در کنار بدهی معوقه از قبل عهده دولت،  چهار برابر درآمد سال جاری بودجه عمومی را دچار عدم تعادل سنگین در منابع و مصارف کرده است، اما دولت جدید هیچ نقشی در ایجاد این دو مشکل نداشته است. مردم دولت جدید را براساس محدودیتهای موجود ارزیابی و داوری کنند.

فارس: با این اوصاف وضعیت پیش روی دولت روحانی به چه شکل خواهد بود؟

ادیب: درآمد دولت تنها کفایت حقوق ، مسکن مهر و کسری یارانه نقدی و نان دارد و به غیر 4 مورد فوق فقط 4 هزار میلیارد تومان باقی می‌ماند . وزرا با این سطح از درآمد باید دولت را اداره کنند. براین اساس نحوه چیدمان کابینه چندان مهم نیست، مهم نحوه مدیریت شرایط موجود است.

• اداره دولت آینده تنها با 4هزار میلیارد تومان

درآمد ریالی دولت در 12 ماهه سال 1392 براساس عملکرد 3 ماهه ابتدایی سال 92، حدود 92 هزار میلیارد تومان خواهد بود. با توجه به افزایش 25 درصدی حقوق، دولت در سال جاری 60 هزار میلیارد تومان بابت حقوق ، 7 هزار میلیارد تومان بابت کسری مسکن مهر ، 17 هزار میلیارد تومان بابت کسری پرداخت یارانه نقدی و 4300 میلیارد تومان بابت زیان ناشی از خرید گندم و فروش به نانوایی ها پرداخت می کند، رقم باقی مانده حدود 4 هزار میلیارد تومان است.

• بدهی فعلی دولت معادل درآمد چهارسال آینده آن

باید به این میزان بدهی باقی مانده از قبل را نیز اضافه کرد،  بخش دولتی 344 هزار میلیارد تومان بدهی دارد، یعنی در واقع دولت روحانی دولت را با 344 هزار میلیارد تومان بدهی تحویل می گیرد که معادل درآمد دولت در 4 سال آینده است.

• ریز بدهیهای پیش روی دولت روحانی

فارس: ریزبدهیهای پیش روی دولت روحانی چیست؟

ادیب: ریز این بدهیها مشتمل بر این مواردند: بدهی معوقه به پیمانکار 24 هزار میلیارد تومان، بدهی بابت خرید های جاری در وزارت خانه‌های دولتی 22 هزار میلیارد تومان ،بدهی معوقه به بانکها 36 هزار میلیارد تومان ، بدهی به صندوق تامین اجتماعی 30 هزار میلیارد تومان ، بدهی به صندوق بازنشستگی کشوری 5 هزار میلیارد تومان ، بدهی شرکتهای حامل انرژی به بانک مرکزی 6 هزار میلیارد تومان ، بدهی سازمان هدفمند کردن یارانه به بانک مرکزی 5 هزار میلیارد تومان ، بدهی بانک مسکن به به بانک مرکزی 38 هزار میلیارد تومان ، بدهی بانک صنعت و معدن به بانک مرکزی حدود 4 هزار میلیارد تومان ، بدهی بانک ملی به بانک مرکزی 4 هزار میلیارد تومان ، بدهی بابت اوراق مشارکت جدود 18 هزار میلیارد تومان و بدهی شرکت ملی نفت حداقل 30 میلیارد دلار معادل 93 هزار میلیارد تومان که جمعا 344 هزار میلیارد تومان است.

• دولت کوچک و بخش خصوصی تقویت شود

فارس: راهکار پیشنهادی شما چیست؟

ادیب :  بخش عمومی به اندازه درآمد 4 سال آینده بدهی دارد و درآمد سال جاری نیز تنها کفایت حقوق ، تامین کسری مسکن مهر ، یارانه نقدی  و یارانه نان را دارد. راهکار بسیار مشخص است در گام اول وام مسکن مهر باید از محل منابع بانک مسکن پرداخت شود و یارانه انرژی نیز به میزان 17 هزار میلیارد تومان افزایش یابد و به این طیق 24 هزار میلیارد تومان منابع مازاد ایجاد می‌شود و در گام دوم چیدمان کابینه اصلا مهم نیست، مهم این است که وزرا بدانند تقریبا جز حقوق وزارتخانه ها باید خودگردان اداره شوند، اگر وزرا از این دید به وزارت خانه نگاه نکنند و بخواهند  وزارت خانه را مثل قبل اداره کنند، با مشکل مواجه می شوند. دولت باید کوچک شدن خود را بپذیرد و کوچک شدن دولت پدیده بسیار مثبتی است. جهت نگاه ما به کوچک شدن دولت باید مثبت باشد، این به منزله تقویت بخش خصوصی است ناکارآمدترین بخش ها در ایران بخش هایی است که بیشترین حمایت دولتی از آن انجام شده است.