يکشنبه ۲۵ آذر ۱۴۰۳ - 2024 December 15 - ۱۲ جمادی الثانی ۱۴۴۶
۲۶ فروردين ۱۳۹۸ - ۰۹:۳۴

دیپلماسی اقتصادی حلقه گمشده سیاست خارجی

به گفته ناظران 2 حلقه مفقوده ایران در زمینه سیاست خارجی، موضوع دیپلماسی عمومی و دیپلماسی اقتصادی است، بنابراین بهره‌گیری بیشتر از مزیت دیپلماسی اقتصادی می‌تواند به عنوان نقطه شروع مهم جلوه کند زیرا دنیای امروز دنیای تخصصی شدن و تقسیم کار بر مبنای این تخصص است.
کد خبر: ۲۹۵۹۴۲

دیپلماسی اقتصادی حلقه گمشده سیاست خارجیگروه اطلاع رسانی ایرنا در راستای ایفای رسالت آگاهی بخشی به انعکاس برجسته ترین گزارش های روزنامه های مختلف با عناوینی چون «دیپلماسی اقتصادی حلقه گمشده سیاست خارجی، گفتمان اعتدال پایان پذیرد؛ مردم سرخورده‌ تر می‌شوند، دو علامت از نیمه دوم 97، سیل در «بهارستان»، نقش باروری ابرها در سیل؛ از شایعه تا واقعیت، مردم فریب نمی‌خورند، از حاشیه تا متن داور پرحاشیه و خط آتش؛ قدرت موشکی ایران» پرداخته است، در ادامه به بازتاب گزیده ای از این مطالب می پردازیم:

** دیپلماسی اقتصادی حلقه گمشده سیاست خارجی
روزنامه «ابتکار» با انتخاب گزارشی با عنوان «دیپلماسی اقتصادی حلقه گمشده سیاست خارجی» می نویسد: به گفته ناظران دو حلقه مفقوده ایران در زمینه سیاست خارجی، موضوع دیپلماسی عمومی و دیپلماسی اقتصادی است. از منظر دیپلماسی عمومی به عنوان یکی از ارکان مهم سیاست خارجی در طول سال‌های گذشته بار این مسئله به میزان زیادی بر دوش شخص وزیر خارجه بود. هر چند در اوایل کار از سال 92 به این سو بنابر ارتباطات خارجی و نیز تسلط ظریف به زبان انگلیسی، این امر برای دستگاه دیپلماسی ایران دستاوردهایی را به همراه داشت، اما به مرور زمان و رفته رفته بر دوش کشیدن بار سنگین دیپلماسی عمومی به صورت یک تنه نشان داد که علاوه بر کاهش برد، رفته رفته از میزان اثرگذاری آن نیز کاسته شد. از سوی دیگر اگر موضوع اقتصاد را جاده صاف‌کن نفوذ سیاسی در خارج از کشور بدانیم، موضوع مزیت نسبی یکی از اهرم‌های قدرت در عرصه جهانی برای هر کشوری خواهد بود. امری که طی سال‌های گذشته برای ایران نشان دهنده کم و کاستی‌های مزیت نسبی در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است.

در همین راستا دیپلماسی اقتصادی به عنوان یکی از مولفه‌های مهم سیاست خارجی در عرصه‌های مختلف مطرح می‌شود چراکه تنها از یک منظر دنیای امروز امنیت را به معنای سنتی آن تعریف نمی‌کند. اکنون زمانی که از امنیت صحبت به میان می‌آید، یکی از مولفه‌های اصلی آن موازنه در میزان روابط تجاری است که با یک مقایسه ساده در کشور می‌توان به کمبودهای آن از نظر صادرات، واردات، جذب سرمایه و تکنولوژی واقف شد. از سوی دیگر از آنجا که دنیای امروز دنیای تخصصی شدن و تقسیم کار بر مبنای این تخصص است، هرچند گام نخست در بهره‌گیری بیشتر از مزیت دیپلماسی اقتصادی می‌تواند به عنوان نقطه شروع مهم جلوه کند، اما از دست رفتن زمان آن هم در شرایطی که ایران تحت فشارهای فزآینده از سوی آمریکا و نیز کم‌کاری و تعلل اروپایی‌ها است، قطعاً می‌تواند در پیمودن هر چه سریع‌تر و بهینه‌تر این مسیر دست‌اندازهایی ایجاد کند، به همین دلیل به گفته تحلیلگران با توجه به شرایط کنونی، بازگشت وزارت خارجه به جایگاه حقوقی و اساسی خود و نیز تخصصی شدن افرادی که در مسیر دیپلماسی اقتصادی قرار است راهگشای این مهم باشد از ضرورت‌های فوری و استراتژیک ایران در دوران کنونی محسوب می‌شود.

** گفتمان اعتدال پایان پذیرد؛ مردم سرخورده‌تر می‌شوند
روزنامه «آرمان» با درج مطلبی با عنوان «گفتمان اعتدال پایان پذیرد؛ مردم سرخورده‌تر می‌شوند» به گفت وگو با آیت الله محسن غرویان پرداخت و نوشت: سرنوشت گفتمان اعتدال زمانی مشخص می‌شود که گفتمان و نماینده گفتمان بعدی حاکم بر کشور مشخص شود. گفتمان اعتدال مفهومی فراگیر دارد و در جریان‌های مختلف سیاسی می‌توان مصادیق آن را یافت. این وضعیت هم در جریان اصلاحات وجود دارد و هم در جریان اصولگرا. خاصیت گفتمان اعتدال چنین اقتضا می‌کند که در بین هر دو جریان سیاسی کشور دارای پایگاه باشد. به همین دلیل شرایط برای ادامه گفتمان اعتدال در کشور مهیاست و می‌توان از چهره‌های معتدل در هر دو جریان سیاسی کشور افرادی را انتخاب کرد که مشی اعتدالی را درآینده نیز ادامه بدهند. نباید شرایطی در کشوز به وجود بیاید که گفتمان مقابل و ضد اعتدال قدرت بروز و ظهور پیدا کند. پتانسیل‌های انسانی زیادی در جریان اصلاحات و حتی اصولگرا برای ادامه‌دادن مسیر گفتمان اعتدال وجود دارد.

اگر قرار است مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم حل شود باید به این مسائل مهم توجه بیشتری داشت تا نخبگان جامعه بتوانند در مسیری حرکت کنند که جامعه با رونق اقتصادی مواجه شود. از سوی دیگر باید این نکته را نیز درنظر داشت که موانع زیادی پیش روی دولت آقای روحانی قرار داشته که اجازه نداده دولت سیاست‌های خود را به‌خوبی اجرا کند. این موانع نیز داخلی و خارجی بوده است. به‌نظر می‌رسد در داخل کشور برخی تلاش می‌کنند در مسیر دولت سنگ‌اندازی کنند و شرایطی را به وجود بیاورند که دولت مجبور باشد از مواضع خود عقب‌نشینی کند. از سوی دیگر در شرایط کنونی دولت آقای روحانی در عرصه بین‌المللی با چالش‌های جدیدی مواجه شده که از قبل یا پیش‌بینی نمی‌شد و یا کمتر پیش‌بینی می‌شد.

** سیل در «بهارستان»
روزنامه «اعتماد» با درج گزارشی با عنوان «سیل در «بهارستان»» آورده است: بالاخره پاستورنشینان به بهارستان رسیدند. اتفاقی که صبح دیروز در جریان نشست علنی مجلس رنگِ واقعیت گرفت و در ادامه روز، نمایندگان ابعاد مختلف سیلاب‌های اخیر کشور را در حضور عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور، رضا اردکانیان وزیر نیرو، محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی، محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی، علی‌اصغر پیوندی رییس جمعیت هلال احمر، سحر تاج‌بخش رییس سازمان هواشناسی و البته برخی دیگر از مقام‌های ارشد دولت همچون حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رییس‌جمهوری مورد بحث و بررسی قرار دادند.

ماجرا از این قرار بود که هفته گذشته وقتی نمایندگان پس از اتمام تعطیلات تلخِ نوروز امسال که با بارش‌های بی‌سابقه و در نتیجه جاری ‌شدن سیل در اقصا نقاط کشور همزمان شده بود به محل ‌کار خود در مجلس بازگشتند برخلاف اعلام قبلی نتوانستند با وزرای دولت و دیگر مسوولان اجرایی در بحث سیل به‌ گفت‌وگو بنشینند و از آنها درباره علل و عوامل بروز سیل، اقدامات و بعضا سوءاقدامات موثر در وقوع سیل و کاهش یا افزایش خسارات ناشی از آن، چگونگی امدادرسانی به سیل‌زدگان و نحوه بازسازی مناطق آسیب‌دیده، طرح پرسش کنند. این شد که وقتی با نزدیک شدن به روزهای پایانی هفته، عدم حضور وزرا در صحن و متعاقبا بی‌بهره ماندن مجلس از دریافت گزارش‌های مسوولان برای نمایندگان مسجل شد و نمایندگان مطمئن شدند که علاوه بر تعطیلات نوروز باید یک هفته دیگر هم منتظر بمانند تا وزرایی که آن زمان گفته شده بود به ‌علت حضور در مناطق سیل‌زده موفق به شرکت در جلسات علنی مجلس نشده‌اند بالاخره قدم به صحن سبز بهارستان بگذارند.

** نقش باروری ابرها در سیل؛ از شایعه تا واقعیت
روزنامه «ایران» در مطلبی با عنوان « نقش باروری ابرها در سیل؛ از شایعه تا واقعیت» به گفت وگو با فرید گلکار، مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها پرداخت و نوشت: بارش‌های اخیر به هیچ وجه در نتیجه بارورسازی ابرها رخ نداده، شدت و مدت اثر‌گذاری این عملیات است. بازه زمانی اثر‌گذاری بارورسازی ابرها فقط چند ساعت است. این اقدام حدود یک تا 3 ساعت اثر بخشی دارد. موادی که در ابر تزریق می‌کنیم اثر کوتاه مدت دارد و فضایی هم که این عملیات می‌تواند پوشش دهد محدود است و در قالب همین ظرف می‌گنجد. یعنی اگر اثرگذاری حداکثر 2 ساعت و سرعت حرکت سامانه هم حتی 70 کیلومتر بر ساعت باشد، بارورسازی فقط حدود 140 کیلومتر اطراف خود را می‌تواند تحت پوشش قرار دهد. لذا چه مقیاس زمانی و چه مقیاس مکانی محدودیت دارد و نمی‌توان کل کشور را درگیر بارورسازی ابرها دانست.

در سال آبی 98-97 هم به خاطر شرایطی که داشتیم، نیاز بود از تجهیزات و امکانات جدید استفاده کنیم؛ چراکه شرکتی که قبلاً با آن کار می‌کردیم دیگر حاضر به ادامه فعالیت نبود. بایستی جایگزین پیدا می‌کردیم. توافقات برای این کار هم باید در سطح عالی انجام می‌شد که خیلی پیشرفت خوبی نداشت. در نهایت پروژه‌ها عملیاتی نشد و فقط توانستیم زیرساخت‌های تجهیزات را فراهم کنیم که برای سال جدید 99-98 آمادگی داشته باشیم. اگرچه هنوز چند ماه تا پایان سال‌جاری آبی باقی مانده است اما عملیات بارورسازی ابرها در دستور کار نیست. قطعاً برای سال آبی آتی همه تلاشمان را می‌کنیم و با یک گستردگی قابل توجهی پروژه‌ها را دنبال خواهیم کرد. امیدواریم که در سال جدید آبی هم شاهد ترسالی و بارش‌های مؤثر باشیم اما واقعیت این است که در حالت عادی و نرمال میزان بارش‌های کشور ما یک سوم میانگین جهانی است. ایران یک کشور خشک و نیمه خشک است و اگر بارش هایش 3 برابر میانگین بلند مدت نیز باشد بازهم یک کشور معمولی و از نظر بارش یک کشور حد وسط خواهد شد.

** دو علامت از نیمه دوم 97
روزنامه «دنیای اقتصاد» با انتخاب عنوان «دو علامت از نیمه دوم 97» می نویسد: دو شاخص آماری، دو نیمه خالی و پر لیوان از 6 ماه پایانی سال 97 را به تصویر کشیدند. در نیمه خالی لیوان، مرکز آمار خبر داد که رشد اقتصادی 9 ماه ابتدایی به 3.8 -درصد رسید که این عقبگرد بیش از هر چیز، تحت‌تاثیر افت تولید در بخش نفت و گروه صنعت رخ داد. میزان محصول ناخالص داخلی بخش نفت در فصل پاییز به قیمت ثابت سال 1390، در حدود 27 هزار میلیارد تومان بود که حتی نسبت به کمترین رقم تولید نفت در دوره تحریم قبلی، در سطح پایین‌تری قرار می‌گیرد. اگرچه با توجه به اینکه فصل پاییز، نخستین فصلی بود که تحریم‌های نفتی به شکل شدید اعمال می‌شدند، این پدیده قابل پیش‌بینی بود. در کنار این خبر، شاخص مدیران خرید (PMI) خبرهای خوبی از پایان سال گذشته داد.

این شاخص وضعیت رونق و رکود بخش‌های اقتصادی را با پرسیدن سوالات معیار از مدیرانی که وظیفه واحد خرید یا فروش یک بنگاه اقتصادی بزرگ را برعهده دارند، رصد می‌کند. شاخص مدیران خرید موسوم به شامخ در فصل پایانی سال 97 بیش از 41 درصد رشد را ثبت کرد و از مرز 50 واحد (مرز اقتصاد در رکود و انقباض ) در اسفند ماه عبور کرد. براساس آخرین آمارها، در اسفند 97 شامخ به 55.3 واحد رسیده است که می‌تواند نشانی از دوره انبساط و خروج از رکود بنگاه‌های اقتصادی در پایان سال باشد. رشد اقتصادی تحت‌تاثیر عقبگرد تولیدات نفتی و صنعتی، منفی شد. بر اساس گزارش مرکز آمار، داده‌های رشد اقتصادی مربوط به 9 ماه ابتدایی سال گذشته حاکی از این است که محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال 1390 در بازه مذکور به541.3 هزار میلیارد تومان با احتساب نفت و 430.3 هزار میلیارد تومان بدون احتساب نفت رسیده است.

** مردم فریب نمی‌خورند
روزنامه «شرق» با انتخاب تیتر«مردم فریب نمی‌خورند» به گفت وگو با غلامحسین کرباسچی پرداخت و نوشت: بحث انتخابات به‌صورت خاص، موضوعی است که در ایام انتخابات باید درباره آن صحبت شود. اما برای مقدمه آن کار، اصل مسئله این است که اصلاح‌طلبان فضایی را در کشور به وجود بیاورند که فضای ناامنی و عدم اعتماد سیاسی از جانب مردم و حکومت شکل نگیرد؛ یعنی مردم به اصلاح‌طلبان، اصولگرایان و مجموعه حکومت بدبین نباشند و حکومت هم فضایی را برای کسانی که منتقد هستند فراهم کند تا شرایط بدبینی و سوءظن نسبت به یکدیگر در کمترین حالت ممکن باشد. در شرایط بحرانی هرقدر که بتوانیم سوءظن‌ها و بدبینی‌ها را کاهش بدهیم و همه خود را برای حل مشکلات کشور یک‌دل نشان بدهیم، به نفع مردم و کشور خواهد بود. در چنین شرایطی انتخابات هم می‌تواند به انتخاب‌های بهتر بینجامد. واقعیت این است که در شرایط بدبینی و سوءظن نیروهای کارآمد نمی‌توانند وارد عرصه انتخابات شوند. وقتی چنین فضایی حاکم باشد، نیروهایی که می‌توانند راه‌حل‌های عملی مناسب‌تری برای کشور داشته باشند، کمتر فرصت پیدا می‌کنند وارد صحنه شوند.

اتفاقا در این فضای بدبینی، کسانی که معمولا خود را با شرایط تطبیق می‌دهند و به رنگ روز سیاست درمی‌آیند، با انواع و اقسام کارهایی که می‌کنند چه با حرف‌زدن و چه با عکس‌العمل‌هایی که در شرایط مختلف نشان می‌دهند، مثلا یک روز یک جور وارد مجلس می‌شوند و روز دیگر نوع دیگری در مجلس حرف می‌زنند و وارد عرصه می‌شوند. این وضعیت کمک نمی‌کند که در انتخابات بتوانیم نیروهای کارآمد و به‌دردبخوری را وارد مجلس یا جاهای دیگر کنیم که برای کشور راه‌حل داشته باشند. اصلاح‌طلبان اگر بخواهند واقعا دلسوزانه و در راستای کاهش درد مردم رفتار کنند، باید شرایطی را به وجود بیاورند که فضای بدبینی و سوءظن به حداقل برسد.

** از حاشیه تا متن داور پرحاشیه
روزنامه «مردم سالاری» در گزارشی با عنوان «از حاشیه تا متن داور پرحاشیه» آورده است: هویت مجهول داور عصر جدید برای «احسان علیخانی» دردسر ساز شده است. «سید بشیر حسینی»، متولد آذر 1360، فارغ التحصیل دکترای فرهنگ و ‏ارتباطات از دانشگاه امام صادق (ع)، دارای تحصیلات سطح 2 حوزوی داور پرحاشیه عصر جدید است. او پیش از اینکه داور عصر جدید باشد، به عنوان یکی از مؤلفین کتاب سواد رسانه‌ای دوره دبیرستان در سال‌های اخیر و مدیر گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهارم سیما معرفی می‌شد. او در بیوگرافی اینستاگرامش خود را اینگونه معرفی کرده است: ‏‏ «مدیر گروه علوم نوین رسانه دانشکده ارتباطات دانشگاه صداوسیما، رئیس شورای سیاست‌گذاری المپیاد بین‌المللی سواد رسانه‌ای، مشاور ‏دانشگاهی و استعدادیابی و جوان برگزیده کشور سال 1385.»

همچنین در پروفایل کانال تلگرامش در کنار تصویر یک پروانه آبی‌رنگ نوشته است: «در جست‌وجوی حق و حقیقت». اما حقیقت دلیل نشستن او در جایگاه داوری عصر جدید همچنان سوال بی‌جواب مخاطبان است. منتقدان حضور یک استاد ارتباطات را در جمع داوران بزرگ‌ترین نقص عصر جدید می‌دانند، منتقدان حسینی معتقد هستند که او بی‌ربط‌ترین دلایل را برای قبول یا رد اجرا‌های شرکت‌کنندگان عصر جدید دارد. این که چطور پای بشیر حسینی به شبکه سه باز شده است بیشترین حواشی را برای او به وجود آورده است. برخی حضور این چهره ناشناس را در کنار سه شخصیت مطرح به هم دانشگاهی بودن با مدیر جوان شبکه سه ارتباط می‌دهند و لقب «داور سفارشی» را برای او برگزیده‌اند، گرچه این موضوع از سوی نزدیکان برنامه عصر جدید بار‌ها تکذیب شده است، اما با حذف و اضافه‌های اخیر شبکه سوم سیما این موضوع خیلی هم دور از انتظار نیست.

** خط آتش؛ قدرت موشکی ایران
روزنامه «آفتاب یزد» در مطلبی با عنوان «خط آتش؛ قدرت موشکی ایران» آورده است: بعد از اینکه سپاه پاسداران با تصمیم خصمانه آمریکا به عنوان سازمان تروریستی اعلام شد برخی تحلیل ها به این سمت و سو رفت که آمریکا قصد دارد سیستم دفاعی و نظامی کشور را تضعیف و به کشور ضربه بزند. در میان بررسی و تحلیل های روزهای گذشته بار دیگر توان نظامی و موشکی ایران که بی شک در منطقه حرف نخست را می زند مورد توجه قرار گرفت. بارها با این موضوع از سوی کشورهایی که همیشه نقشی در جنگ های منطقه ای و جهانی داشته و سابقه تجاوزگری به ملت های دیگر را در کارنامه خود دارند مواجه شده ایم که موشک های ساخته شده توسط دانشمندان ایرانی که با تکیه بر توان داخلی کشور ساخته شده اند برای امنیت جهان و منطقه خطرناک هستند؛ این در حالی است که ایران بارها اعلام کرده توان نظامی و تسلیحاتی اش جنبه دفاعی داشته و هرگز شروع کننده هیچ جنگی نخواهد بود.


آخرین اخبار