ایران اکونومیست- گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد عوامل برنامه‌ریزی نشده، تولید جهانی نفت را در مارس به میزان ۲.۸ میلیون بشکه در روز کاهش داد که کمتر از ۳.۳ میلیون بشکه در روز در فوریه بود اما در مقایسه با ۱.۱ میلیون بشکه در روز در مارس سال گذشته، بالاتر به شمار می‌رود.
اختلالات تولید در میان اعضای اوپک در مارس به ۲.۴۹ میلیون بشکه در روز رسید که دو برابر میزان مشابه در مارس سال ۲۰۱۸ است.
در ماه‌های اخیر اختلالات اوپک و اختلالات کلی در روند عرضه نفت، به بالاترین سطح در حدود سه سال گذشته رسیده‌اند و یکی از بالاترین موارد اختلال در یک دهه گذشته هستند.
آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا شامل ونزوئلا نمی‌شود که تولیدش روندی نزولی پرشتابی را طی می‌کند. همچنین احتمال تأثیر درگیری‌های دوباره در لیبی بر تولید و صادرات این کشور در چند ماه آینده را به حساب نیاورده است.
بنابراین این آمار برآورد کمتری از گستردگی کاهش تولید غیرمنتظره داشته که باعث شده بازار نفت در ماه‌های اخیر دچار محدودیت عرضه شود.
تحریم‌ها و مشکلات غیرمنتظره می‌تواند کمک کند نقش عربستان به عنوان یک تولیدکننده تأثیرگذار، مؤثرتر شود و هماهنگی با سایر تولیدکنندگان را ساده‌تر کرده و ریسک تقلب در توافق‌های نفتی را کاهش دهد.
اما مشکلات غیرمنتظره می‌تواند باعث شود بازار نفت موقتاً دچار محدودیت بیش از حد عرضه شود و قیمت‌ها را بالا ببرد و با پوشاندن ناترازی میان تولید و مصرف، به رکود متعاقب منجر شود.
محدودیت ناگهانی اخیر در عرضه، شباهت‌های بی‌شماری با وقایع سال ۲۰۱۳ و اوایل سال ۲۰۱۴ دارد که زمینه را برای رکود در اواخر سال ۲۰۱۴ تا پایان سال ۲۰۱۵ هموار کرد.
درس‌هایی از سال ۲۰۱۴
در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ تحریم‌های آمریکا علیه ایران و همچنین اختلالات موقتی ناشی از جنگ در لیبی و پیشروی نیروهای داعش در شمال عراق، کمک کرد قیمت نفت بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه بماند.
عربستان سعودی و سایر اعضای اوپک که دارای ظرفیت مازاد تولید هستند، در واکنش به کندی عمل کرده و اصرار داشتند که عرضه کافی در بازار وجود دارد و قیمت‌ها خیلی بالا نیست.
اما صندوقهای سرمایه گذاری روی افزایش قیمت نفت حساب باز کرده و قراردادهای خریدشان را در اواخر ژوئن ۲۰۱۴ به ۶۲۶ میلیون بشکه در مقایسه با ۳۶۷ میلیون بشکه در شش ماه پیش از آن رساندن و باعث شدند رشد قیمت‌ها شتاب بگیرد.
و مشکلات تولید و قیمت‌های بالا، زمینه نهایی را برای رونق حفاری نفت شیل آمریکا فراهم کرد و باعث جهش تولید این صنعت و همزمان رشد مصرف آسیب دید.
اختلالات غیرمنتظره بدین‌سان تغییرات اساسی در تعادل بازار را پنهان کردند بنابراین زمانی که این مشکلات برطرف شدند، قیمت‌ها در اواخر سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ سقوط کردند.
اکنون هم بازار در اواخر سال ۲۰۱۸ و اوایل سال ۲۰۱۹ با تحریم‌های آمریکا و جنگ در لیبی و همچنین مشکلات کوچک‌تر دیگری مواجه است.
قیمت‌های نسبتاً پایین نفت در سال ۲۰۱۸ دولت آمریکا را تشویق کرد تحریم‌هایی را علیه صادرات نفت ونزوئلا و ایران وضع کند اما بازار در اواخر سال ۲۰۱۸ بسیار سریع‌تر از آنچه به نظر می‌رسید، محدودیت عرضه پیدا کرد.
اختلالات غیرمنتظره کاهش تولیدی که توسط عربستان سعودی و متحدانش در گروه اوپک پلاس برنامه‌ریزی شده بود را مؤثرتر کرد و دورنمای بازار را از اشباع عرضه به کمبود عرضه تغییر داد.
در حقیقت، مشکلات تولید غیر داوطلبانه در حدود نیمی از کاهش تولید اوپک سهم داشته است. در واکنش به این امر، صندوقهای سرمایه گذاری قراردادهای خریدشان را از ۲۴۳ میلیون بشکه در ابتدای ژانویه به ۶۰۰ میلیون بشکه افزایش دادند و رشد قیمت معاملات تحویل فوری نفت را تسریع کردند.
در نتیجه، قیمت نفت برنت برای تحویل در ماه آتی حدود ۲۱ دلار در هر بشکه (۴۲ درصد) از اواخر دسامبر رشد کرده است.
اگر واشنگتن تلاش کند تحریم‌ها علیه ایران و ونزوئلا را در چند ماه آینده تشدید کند یا جنگ در لیبی وخامت بیشتری پیدا کند، عرضه بازار در نیمه دوم سال ۲۰۱۹ محدودتر خواهد شد.
بر اساس گزارش رویترز، تاکنون عربستان سعودی و متحدانش در اوپک پلاس در باره اینکه آماده‌اند چه میزان افزایش تولید داشته باشند و در چه سطح قیمتی، افت تولید سایر کشورها را جبران خواهند کرد، حرفی به میان نیاورده‌اند. اما همچنان که بازار در کوتاه مدت دچار محدودیت عرضه می‌شود و قیمت‌ها افزایش بیشتری پیدا می‌کند، احتمال تصحیح قیمت بزرگ‌تر می‌شود.
