منافع ملی قربانی اغراض سیاسی ؛ چرا

پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام دلواپسان و منتقدانی که مدت ها این قرارداد بین المللی را نقد می کردند حملات خود را چندین برابر کردند روزنامه کیهان با تیتر« ترامپ برجام را پاره کرد نوبت به آتش زدن است» نوشت: یادآوری این ماجرا به یقین برای برخی از دوستان تلخ و ناگوار است. دوستانی که برغم هشدار‌های پی ‌در ‌پی دلسوزان، به آمریکا اعتماد کرده و امتیازات فراوانی را بر سر این اعتماد بی‌جا، به دشمن تابلو‌دار مردم این مرز و بوم واگذار کرده بودند، اما یادآوری این نکته از آن جهت ضروری است که شاید- فقط شاید- برای این دوستان عبرت‌انگیز و درس‌آموز باشد.
روزنامه وطن امروز نیز با تیتر«عاقبت هیچ» نوشت: و تمام! آمریکا از برجام خارج شد. دونالد ترامپ چهار روز زودتر از آنچه وعده داده بود سه شنبه شب به وقت تهران، با ترتیب دادن یک سخنرانی تلویزیونی، خروج آمریکا از برجام را رسما اعلام کرد.
این دو روزنامه و بسیاری از دلواپسان از همان ابتدا نیز با تصویب برجام مخالف بودند و بارها به انتقاد از آن پرداختند.
این در حالی است که علی صوفی کارشناس مسائل سیاسی معتقد است: برجام همچنان دستاورد مثبت و نقطه قوت بسیار بزرگ برای دولت روحانی است که ما از آن مذاکرات سود بردیم؛ خروج یکجانبه آمریکا از برجام از ارزش تلاش‌های دستگاه دیپلماسی کم نمی‌کند.
هنگامی که دولت روحانی بر سر کار آمد سوء سیاست‌های دولت احمدی‌نژاد در طول هشت سال برای کشور عواقبی خطرناک رقم زده بود، تحریم ها و قطعنامه‌های سازمان ملل، بهانه‌هایی به دست آمریکا برای تهدید به حمله نظامی داده بود. در چنین شرایطی دولت تدبیر و امید بر سر کار آمد و توانست ظرفیت ویژه ای را در عرصه دیپلماسی خارجی از خود نشان دهد و تیم مذاکره ‌کننده‌ هسته ای دستاورد بزرگ برجام را برای مردم ایران رقم زد.
تیم دیپلماسی در دولت روحانی با پیگیری سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی در قالب تعامل و رفع تنش ها و حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات با جهان از همه ابزارها و ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی خصوصا از قدرت نرم استفاده کرده است.
از اردیبهشت ماه امسال و پس از بدعهدی ترامپ در مورد برجام و نهایتا خروج یک جانبه آمریکا از برجام فشارها روز به روز افزایش یافته است. دولت ترامپ کارزار فشار حداکثری برای اعمال شدیدترین و کم سابقه ترین تحریم ها بر ایران به راه انداخته است. کارزاری که تیم دیپلماسی ایران تا به امروز در مقابل آن ایستاده است.
حمیدرضا آصفی از دیپلمات های سابق می گوید: بداخلاقی‌ها و رفتار غیرمتعارف دونالد ترامپ، اگرچه برای ایران ایجاد زحمت کرد و مشکل ساز شد، اما در دراز مدت، هرچه رفتار زشت او ادامه یافت، باعث انزوای بیشتر آمریکا در جهان شد. شرایط ترامپ به هیچ وجه به شکلی نیست که حتی خودش را هم خشنود کند. اظهاراتی که دارد، از سر استیصال، عصبانیت و انفعال است.
دونالد ترامپ آنگونه که در مصاحبه با بلومبرگ می گوید امیدوار است که فشارهایی که او بر ایران وارد می آورد به فروپاشی ایران بیانجامد. ترامپ در کنار تندروهایی چون جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید، مایک پنس معاون رئیس جمهور، جیمز ماتیس وزیر دفاع و مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا تمام تلاش خود را می کند که ایران را در تنگنا قرار دهد. از سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل و تشکیل جلسه شورای امنیت با موضوع ایران گرفته تا برگزاری نشست ورشو و عمده کردن نام ایران در کنفرانس امنیتی مونیخ و حتی تلاش برای همراه کردن کشورهای اروپایی در تحریم ها علیه ایران.
اما تیم دیپلماسی ایران که در مقابل تمام این حملات به تنهایی ایستاده در داخل کشور نیز با حملاتی مواجه می شود. شدت این هجمه ها به گونه ای است که ظریف مرد نخست دستگاه دیپلماسی کشورمان لب به گلایه می گشاید و با انتقاد از اینکه در این مساله مهم یعنی مذاکرات هسته‌ای و برجام هیچ‌وقت هم‌افزایی داخلی مشاهده نشده است، می گوید: 'در دوران مذاکره نگرانی ما بیشتر از خنجرهایی بود که از پشت می‌خوردیم تا به مذاکره.'
وی می افزاید: 'هیچ ‌وقت از دست طرف مقابل به ستوه نیامدیم اما در طول مذاکره و بعد از آن در برابر فشارهای داخل واقعاً‌ به ستوه آمدیم. معتقدیم اگر اینها نبود، برجام می‌توانست در همان دو سال اول اجرا و علی‌رغم همه بدعهدی‌های آمریکا و همه کاستی‌ها و ضعف اروپا و دیگر کشورها، شرایطی را ایجاد کند که خروج از برجام برای ترامپ پرهزینه ‌تر باشد. می‌توانستیم در دو سال بعد از برجام، کشور را بسیار غیرقابل تحریم ‌تر از شرایطی کنیم که اکنون هستیم. راه داشت، البته راهش نگاه به غرب نبود. راه آن یک نگاه جامع به دنیا بود و نیاز اولیه‌اش این بود که اعلام نکنیم کدام آدم عاقلی می‌آید در این سرزمین سرمایه‌گذاری کند؟'
سیاست خارجی جمهوری اسلامی همواره با دو جریان فکری متفاوت روبرو بوده است. عده ای که اهل تعامل و معتقد به قدرت نرم و در سیاست خارجی به دنبال همزیستی مسالمت آمیز با کشورهای منطقه و بقیه دولت ها هستند و جریان دوم تندروهایی که عمق استراتژیک و قدرت ایران را تنها در جبهه های جنگ جستجو می کنند و در مقابل دولت های غربی به دنبال تعارض و رویارویی هستند.
با وجود اینکه رای اکثریت مردم ایران در سال های 92 و 96 به حسن روحانی، به معنای رای به صلح، نفی تخاصم و گریز از جنگ بود. اما تندروها و دلواپسان از همان ابتدا منتقد دستگاه دیپلماسی بودند و اکنون نیز با خروج آمریکا از توافق هسته ای هر روز از تریبونی خواستار خروج ایران از برجام می شوند. فشارهای این گروه باعث شده که با وجود تاکید و اصرار وزارت خارجه مبنی بر تصویب لوایح اف ای تی اف هنوز این لوایح به طور کامل تصویب نشده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی فاضل میبدی عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در خصوص دلواپسان می گوید: یک عده چهره های افراطی که مرتب ایجاد مزاحمت برای هر دولت می کردند از طریق مردم حذف شدند و عده معدودی ماندند و همان مزاحمت ها را تکرار می کنند. این نوع افراد دغدغه جمهوری اسلامی و منافع ملی ندارند و فقط دغدغه این را دارند که چرا قدرت دست اینها نمی افتد، آنها می خواهند قدرت را به هر قیمتی از طریق هر چیزی در انتخابات بعدی کسب کنند.
این درحالی است که به گفته بسیاری از تحلیلگران و فعالان سیاسی برجام همچنان دستاورد مثبت و نقطه قوت بسیار بزرگی برای دولت روحانی است که ایران از آن سود برد و خروج یکجانبه آمریکا از برجام از ارزش تلاش‌های دستگاه دیپلماسی کم نمی‌کند.
برجام توانست وفاق بین‌المللی علیه ایران را بشکند شش قطعنامه‌‌ای که ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل علیه ایران تصویب شده بود نیز لغو شد. در حال حاضر آمریکا به دنبال ایجاد مجدد آن وفاق است و با همه تلاشی که پس از خروج از برجام کرده هنوز نتوانسته دنیا را با خود همراه کند. ترامپ با تمام تلاش هایی که در این مدت کرد نتوانسته اروپا و چین و روسیه را با خود همراه کند.
حمیدرضا آصفی در خصوص تلاش های تیم وزارت خارجه ایران می گوید: تیم دیپلماسی ایران در«خط مقدم» برای مقابله با توطئه‌های آمریکا و هم‌پیمانانش قرار دارد بنابراین این تیم باید بیش از گذشته مورد حمایت قرار گرفته و تقویت شود. این افراد هم انسان هستند و امکان خطا و اشتباه هم از سوی هر فردی وجود دارد. اما دستگاه دیپلماسی کشور طی این مدت کارنامه قابل قبولی از خود به جا گذاشته است و می‌توان از این کارنامه دفاع کرد.
دستگاه دیپلماسی ایران اکنون برای مقابله با توطئه‌های آمریکا و هم‌پیمانانش اسرائیل و عربستان ایستاده است واضح است که هر چه فشار و هجمه به این تیم وزارت خارجه بیشتر باشد ضربه پذیرتر می شود. اینکه وزارت امور خارجه مجبور باشد که انرژی خود را صرف پاسخگویی به مسائل حاشیه‌ای داخلی کند، باعث می‌شود از مسائل مهم بین‌المللی و اصلی خود باز بمانند. در حالی که نه منطق می‌پذیرد و نه شرایط بین‌المللی اجازه می دهد که دیپلمات‌های ما تحت فشار باشند. قطعا هجمه های داخلی به دستگاه دیپلماسی و سکاندار آن یعنی دکتر ظریف که عموما با اهداف جناحی همراه است ، همسو با مصالح نظام نخواهد بود و نباید اجازه داد تا منافع ملی قربانی اغراض سیاسی شود.
منبع: ایرنا