به گزارش خبرنگار ایران اکونومیست، به لباس سفیدی که بر تن داشت با تعجب نگاه می‌کرد، شاید متوجه شرایطی که در آن قرار گرفته، نبود. انگار مجبورش کرده‌اند از عالم کودکی و بازی با اسباب بازی هایش وارد دنیایی شود که هیچگاه در این سن آرزویش را نداشت، چراکه حتی کوچک‌ترین چیزی درباره آن نمی‌دانست جز بازی کردن نقش مادر و غذا دادن به عروسک‌هایش در بازی کودکانه خاله بازی.
فاطمه ۹ ساله، دختری است که باید از مدادرنگی‌ها و کشیدن نقاشی خورشید، خانه و درخت دست بکشد و وظایف یک همسر را در خانه انجام دهد و مسئولیت یک زندگی را بر عهده گیرد که از عهده توانش خارج است، اندام نحیف و کوچکش ظرفیت پاسخ به سختی‌های زندگی مشترک را ندارد.
کودک همسری یعنی ازدواج کودکان زیر سن قانونی که طبق قانون ۱۳ سال ملاک است. شایع‌ترین آن ازدواج دختران کم سن با مردانی است که به صورت غیر متعارف از آن‌ها بزرگ‌تر هستند.
در حال حاضر کودک آزاری به یک معضل اجتماعی تبدیل شده است و کودکان در سنین پایین را گرفتار زندگی زناشویی کرده است که حتی معنای آن را نمی‌دانند.
طبق آمار‌های سازمان ثبت احوال در شش ماه نخست سال ۹۷، ۲۹ ازدواج مربوط به دختران کمتر از ۱۰ سال ثبت شده است. در همین زمان ۱۱۷ مورد ازدواج ۱۰ تا ۱۴ سال و ۱۴۵ مورد ازدواج ۱۵ تا ۱۹ سال در کشور به ثبت رسیده است.
ازدواج در سن پایین برای کودکان آسیب‌های جسمی به همراه دارد، چرا که هنوز به بلوغ فیزیکی نرسیده‌اند و هنگام بارداری مشکلاتی نیز به همراه خواهند داشت. همچنین بارداری در سن پایین علاوه بر مشکلات فیزیکی، آسیب‌های روحی و روانی را به دلیل عدم آمادگی برای مادر شدن را برای این کودکان به همراه دارد.
معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور درباره طرح کودک همسری اظهار کرد: همه خواستار آن هستند که ازدواج کودکان زیر ۱۳ سال متوقف شود، چراکه آسیب‌های روحی و روانی بسیاری برای کودکان به همراه دارد.
وی افزود: بر اساس آمار‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی آمار طلاق در ازدواج‌های زیر ۱۳ سال بسیار بالاست، بنابراین در این مورد لایحه‌ای آماده کرده‌ایم که به زودی ارائه خواهد شد.
ابتکار گفت: میان کودک همسری و بازماندگی از تحصیل ارتباط وجود دارد، لذا با آموزش و پرورش در این زمینه در حال فعالیت هستیم و همین فرهنگ سازی‌ها می‌تواند کودک همسری را کاهش دهد.
داود ذوالفقاری روانشناس و مشاور درباره آسیب‌های جسمی و روانی کودک همسری اظهار کرد: سیستم بدن انسان در زمانی خاص پخته می‌شود. سن مناسب بارداری یعنی زمانی که سیستم بدن زنان آمادگی پذیرش عضو ارگانیک غیر از خود را دارد بین ۲۲ تا ۲۶ سال است. هنگامی که ازدواج در سن پایین صورت گیرد، مسائلی چون زایمان‌های سخت و زودرس مطرح می‌شود که این مسئله آسیب‌های مغزی و اختلالات هوشی را به همراه خواهد داشت.
این روانشناس درباره آسیب‌های روانی این مسئله گفت: همان طور که فیزیولوژیک بدن ما در سنین مختلف دچار تغییراتی می‌شود، ذهن نیز تغییراتی را به همراه دارد. این تغییرات باید نیاز‌های اساسی ما را تأمین کند.
ذوالفقاری بیان کرد: نیاز به ازدواج و بحران‌های مربوط به آن در دوران جوانی و اوایل بزرگسالی رخ می‌دهد، اما پیش از آن در دوران نوجوانی شاهد بحران هویت هستیم.
وی ادامه داد: بحران هویت به منظور یکپارچگی شخصیت است که بین سنین ۱۰ تا ۲۰ سالگی اتفاق می‌افتد و بعضا ازدواج‌هایی که در این زمان شکل می‌گیرد قبل از تشکیل هویت فرد است.
این روانشناس افزود: یکپارچگی هویت یعنی فرد بداند به چه علت ازدواج می‌کند؟ تعهد در ازدواج چیست؟ چرا باید در زندگی مشترک متعهد باشد؟ فرد باید پاسخی به این نوع سئولات داشته باشد، چراکه این پختگی روانی نسبت به مقوله ازدواج پیش از ازدواج به یکپارگی شخصیت و هدف گذاری برای ازدواج کمک می‌کند.
ذوالفقاری گفت: دخترانی که به این پختگی پیش از ازدواج نمی‌رسند و با یک آشفتگی روانی وارد زندگی مشترک می‌شوند، اگر هویت آن‌ها سال‌ها بعد از ازدواج تشکیل شود و با شرایط فعلی آن‌ها ناسازگار باشد، به یک شکست بزرگ در زندگی آن‌ها تبدیل می‌شود.
وی افزود: ازدواج زودهنگام کودکان سبب بروز آسیب‌های اجتماعی و گاهی اوقات نیز منجر به طلاق آن‌ها می‌شود که این موضوع خود آسیب‌های زیادی را به همراه دارد.
ذوالفقاری خاطر نشان کرد: عدم تشکیل هویت فردی که در دوران نوجوانی شکل می‌گیرد می‌تواند، آسیب‌های جدی را برای ازدواج‌هایی که در دوران کودکی اتفاق می‌افتد به همراه داشته باشد.
پیش از این به دلیل نبود امکانات رفاهی و ارتباطات جمعی به شکلی که در جامعه امروز شاهد آن هستیم، شیوه زندگی به صورت دیگری بود و شاید هنگامی که فرد به بلوغ جسمی در سنین پایین می‌رسید، ازدواج می‌کرد و با توجه به شرایط زمان خود قابل پذیرش و درک بود، اما در حال حاضر با توجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی و دسترسی اکثریت افراد جامعه به آن، افرادی که زود ازدواج می‌کنند به دلیل مقایسه شرایط خود با همسالان‌شان، احساس نارضایتی می‌کنند و این نارضایتی از زندگی زناشویی منجر به طلاق و جدایی می‌شود.
کودکی که هنوز به بلوغ فکری و جسمی نرسیده چطور می‌تواند وارد یک زندگی مشترک شود و با مسائل و مشکلات مربوط به آن دست و پنجه نرم کند و ستون و تکیه گاه خانوداه باشد. کودکی که تمام دنیای آن عروسک بازی و خواباندن عروسک‌هایش در کنار خود است، شاید بتواند فرزندی متولد و آن را با هر شرایطی شده بزرگ کند، اما آیا می‌توان از او انتظار داشت که نقش مادری را ایفا کند که برای فرزندانش الگو است، چراکه او هنوز سن کمی دارد و برای رفع نیازهایش به مادر خود وابسته است.
رقیه نوری پور لیاولی روانشناس و مشاوردرباره کودک همسری اظهار کرد: کودک همسری را می‌توان نوعی کودک آزاری به شمار آورد. کودک همسری یعنی اینکه کودکان زیر ۱۳ سال چه دختر و چه پسر به دلیل اجبار خانواده و شرایط مجبور به ازدواج می‌شوند.
نوری پور بیان کرد: عدم بلوغ کافی جسمی و آمادگی روحی برای ورود به زندگی مشترک از جمله آسیب‌های کودک همسری است. این افراد ممکن است نتوانند به عنوان یک زن یا مرد به صورت مداوم نقش خود را ایفا کنند و این مسئله باعث سستی بنیان خانواده می‌شود.
این روانشناس افزود: معمولاً این افراد از نظر تحصیلی دچار مشکل می‌شوند، چراکه نمی‌توانند به صورت جدی مراحل تحصیلی را پشت سر بگذارند.
وی افزود: به خطر انداختن سلامت خانواده و جامعه از دیگر آسیب‌های اجتماعی پدیده کودک همسری است، چراکه سن باروری در این افراد پایین آمده و فرد علاوه بر نقش همسری، نقش یک والد را نیز بر دوش می‌گیرد که توان انجام آن را به خوبی ندارد و این موضوع باعث سستی بنیان خانواده می‌شود.
نوری پور درباره آسیب‌های جسمی کودک همسری گفت: بارداری‌های زیر ۱۸ سال خطراتی را برای مادر و جنین به همراه دارد و عدم رشد بخش‌هایی از بدن خانم‌ها ممکن است بارداری را مختل کند.
این روانشناس افزود: با گسترش شبکه‌های اجتماعی و تماشای زندگی سایر افراد در این فضا، موجب نارضایتی افراد از شرایط فعلی زندگی‌شان می‌شود و فرد حس می‌کند که یک سری فرصت‌ها را در زندگی از دست داده است و استقلال کافی ندارد که این حالت سر آغازی برای اختلالات خلقی از جمله افسردگی و اضطراب در فرد است.
سن ۱۸ سالگی، سن قانونی برای دریافت گواهینامه، پاستورت، شرکت در انتخابات و غیره است، اما دخترانی که هنوز به ۱۸ سال نرسیده‌اند با اذن پدر می‌توانند ازدواج کنند، این یک پرسش است، چطور دختری که نمی‌تواند به نماینده مورد نظر خود رأی دهد، اما می‌تواند مسئولیت بزرگی چون اداره یک زندگی در نقش زن خانه را بر عهده گیرد؟
وقتی کودکانمان نتوانند از دنیای کودکی خود کمال استفاده را داشته باشند، در اصطلاح کودکی نکنند و فوری رخت سفید عروسی بر تن نحیفشان کنند، قطعا در زندگی مشترک با شکست رو به رو خواهند شد. حتی اگر زندگی آن‌ها منجر به جدایی و طلاق نشود، یقینا زندگی خوشایند و مطلوبی را تجربه نخواهند کرد، چراکه هنوز به درک کامل از معنای زندگی مشترک نرسیده‌اند.
حال باید اجازه دهیم کودکانمان از دنیای زیبای کودکی خود لذت ببرند، چراکه برای ازدواج آن‌ها دیر نخواهد شد.
