به گزارش ایران اکونومیست؛ البته مشکل اقتصاد ایران در حال حاضر بحث تورم نیست و بسیاری از کارشناسان معتقدند که در حال حاضر موضوع رکود نسبت به تورم در درجه بالاتری از اهمیت قرار دارد. تحریم‌ها و کاهش بیش از اندازه سرمایه‌گذاری خارجی در کشور باعث عمیق‌تر شدن رکود موجود در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور شده است؛ رکودی که شاید در حال حاضر هیچ راهکار عملی‌ای برای برون‌رفت از آن در کشور وجود نداشته باشد. به عقیده کارشناسان اقتصاد ایران درگیر چرخه رکود و تورم شده و اگر تورم به سطحی فراتر از پیش‌بینی‌ها برسد، بازار پول برای مقابله با ابرتورم، چاره‌ای جز افزایش دوباره نرخ سودها نخواهد داشت.
از طرفی تورم ایران نسبت به تورم جهانی بالاست و چنانچه این نرخ به طرز بی‌رویه‌ای افزایش پیدا کند و از نرخ بهره موثر، بالاتر برود، دچار کمبود در بحث کالا و خدمات خواهیم شد. واقعیت این است که اقتصاد کشور ما به دلیل مشکلات موجود در نظام بانکی در چرخه رکود و تورم گرفتار آمده است و ادامه این روند به جد اقتصاد کشور را با مشکل مواجه خواهد ساخت.
**
تاثیر نرخ ارز بر تورمکارشناسان معتقدند تاثیر نرخ ارز بر تورم تاثیری مستقیم محسوب نمی‌شود ولی احتمال این وجود دارد که با کاهش ظرفیت تولید داخلی، مصرف عمومی به سمت کالاهای وارداتی پیش برود و از همین طریق نرخ ارز تاثیر خود را بر نرخ تورم اعمال کند. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته افزایش نرخ تورم به میزان کم باعث تقویت ارز ملی می‌شود؛ چراکه افزایش تورم در این کشورها به معنای افزایش تولید، اشتغال و صادرات است که منجر به جذب سرمایه‌های خارجی، تقاضا برای پول ملی و بهبود نرخ ارز می‌شود. اما در ایران تورم همیشه یکی از چالش‌های موجود در اقتصاد تلقی می‌شود؛ چراکه این نرخ نسبت به میانگین نرخ تورم جهانی بالاتر است.
**
رکود تورمیپدیده رکود و تورم وقتی در اقتصاد به هم می‌رسند، باعث ایجاد وضعیت ویژه‌ای می‌شوند. در واقع وجود همزمان رکود و تورم در اقتصاد موجب ایجاد پدیده رکود تورمی می‌شود. وقتی در دو دوره سه ماهه به صورت پیاپی رشد منفی در اقتصاد یک کشور وجود داشته باشد، آن کشور درگیر رکود خواهد شد. این در حالی است که تورم در تعریف اقتصادی به افزایش سطح عمومی تولید پول، در آمدهای پولی یا قیمت گفته می‌شود. در واقع تورم به معنای افزایش غیرمتناسب سطح عمومی قیمت در نظر گرفته می‌شود و روند فزاینده و نامنظم افزایش قیمت‌ها در اقتصاد است.
وقتی رکود و تورم باهم آمیخته شوند، شرایطی را ایجاد می‌کنند که در آن، بیکاری از دل رکود بیرون می‌آید و نتیجه تورم نیز افزایش بی‌رویه قیمت‌هاست. این به‌آن معناست که اقتصادی که درگیر رکود تورمی شده،همزمان باید با دو پدیده معضل‌گونه درگیر باشد. در چنین شرایطی مقابله با این دو پدیده بسیار دشوار است؛ چراکه برای کاهش نرخ تورم باید نقدینگی در کشور کاهش پیدا کند که این امر باعث دامن زدن به رکود می‌شود. از سوی دیگر برای از بین بردن رکود باید منابع مالی به جامعه تزریق شود که این امر نیز باعث افزایش نقدینگی شده و به افزایش تورم منجر می‌شود؛ بنابراین دامنه رکود تورمی روزبه روز گسترده‌تر خواهد شد.
**
عوامل ایجاد رکود تورمیبرخی از کارشناسان دلیل ایجاد رکود تورمی را به عوامل اقتصادی ارتباط می‌دهند و ریشه آن را در ویژگی‌های ساختاری هر اقتصاد، میزان کارایی سیاست‌های پولی و مالی، ساختار بودجه‌ای دولت، میزان کشش‌پذیری سرمایه‌گذاری نسبت به نرخ بهره، چگونگی جانشینی جبری، الگوهای مصرف، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و میزان نقش دولت در اقتصاد تعریف می‌کنند. در مقابل کارشناسان دیگر عوامل سیاسی و اجتماعی را در این خصوص موثر قلمداد می‌کنند.
این عده افزایش هزینه تولید را از اصلی‌ترین دلایل بروز رکود تورمی می‌دانند که علت آن تغییرات مکرر مدیران و مسئولان و از سوی دیگر تصمیماتی است که به صورت دقیق گرفته نمی‌شود. از سوی دیگر این موضوع موجب هدررفت سرمایه‌ها و سردرگمی سرمایه‌گذاران می‌شود که نتیجه آن افزایش هزینه‌های تولید است. از دیگر عوامل افزایش هزینه‌های تولید می‌توان به ساختار مکرر قوانین و ناکارآمدی ساختار اقتصادی و از سوی دیگر بی‌ثباتی در ابلاغیه‌ها و دستورنامه‌ها اشاره کرد. ناگفته نماند که افزایش طول مدت پروژه‌های دولتی نیز به شدت در ایجاد پدیده رکود تورمی موثر است.
**
هدف تحریم‌ها رکود استتورم موضوعی است که در ماه‌های گذشته تبدیل به یکی از اساسی‌ترین موضوعات روز در اقتصاد ایران شده است. در حالی که برخی از اقتصاددانان در شرایط فعلی رکود را مهم‌تر از تورم می‌دانند و معتقدند تحریم‌های آمریکا در جهت از بین بردن توان تولیدی در کشور ماست، نه ایجاد تورم بالا. در ماه‌های گذشته افزایش نرخ ارز و و همچنین نقدینگی باعث بالا رفتن قیمت کالاهای مصرفی و افزایش قیمت در بازارهای سرمایه‌ای شده و همین موضوع نرخ تورم را به 18 درصد رسانده است. در شرایط فعلی شاهد ایجاد رکود تورمی در کشور هستیم و همزمان با این موضوع کاهش رشد اقتصادی را نیز شاهد خواهیم بود و این بزرگ‌ترین ضربه برای تولید در کشور است.
چراکه بر اثر تورم هزینه عوامل تولید بالا می‌رود و در این شرایط تولیدکننده مجبور است تا کالای خود را به قیمت گران‌تری به فروش برساند؛ اما مساله این است که در شرایط تورمی خریدار هم فقط تا اندازه‌ای قادر به سازگار شدن با وضعیت افزایشی قیمت‌ها خواهد بود و با ادامه روند مجبور خواهد شد تا برخی از کالاها را از سبد مصرفی خود حذف کند. در خصوص وضعیت رکود تورمی در کشور وحید شقاقی شهری به ایسنا گفته است: هدف اصلی تحریم‌کنندگان ایجاد تورم نیست، آن‌ها دو مقوله مهم را هدف قرار دادند؛ یکی تعطیلی بنگاه‌های تولیدی و ایجاد رکود و بیکاری سهمگین و دیگری افزایش شدید نابرابری و توزیع ناعادلانه ثروت در اقتصاد.
وی با اشاره به کتاب هنر تحریم‌ها اثر ریچارد نفیو که خود یکی از معماران اصلی تحریم‌ها علیه ایران است، بیان کرد: نفیو در کتاب خود می‌گوید که در سال ۹۱ روی شکستن استقامت مردم تمرکز کرده‌اند تا از آن طریق نارضایتی‌ها را بیشتر کنند و ایران را مجبور به انجام مذاکره کنند. آن‌ها از دو کانال افزایش صادرات کالاهای لوکس به ایران و منفعل‌کردن بنگاه‌های تولیدی این هدف خود را دنبال کرده‌اند و حالا هم همان هدف را دنبال می‌کنند. کاهش تولید در بنگاه‌های تولیدی عاملی برای گسترش رکود و ایجاد بیکاری در جامعه است. مردم تورم را تحمل می‌کنند، اما نمی‌توانند بیکاری را تحمل کنند. واقعیت این است که ۳۰ درصد تورم در اقتصاد بهتر از ۳۰ درصد بیکاری ناشی از رکود در جامعه است.
**
تضعیف تولید با صادرات کالاهای لوکساین کارشناس اقتصادی با انتقاد از از عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در دوره تحریم‌ها اظهار داشت: این وزارتخانه هیچ تمرکزی بر تولید ندارد. این در حالی است که بنگاه‌های تولیدی فعالیت‌شان به یک ششم سال گذشته تنزل پیدا کرده و مردم نیز از طرفی قدرت خریدشان را از دست داده‌اند که مجموع این‌ها می‌تواند باعث کاهش تولید بنگاه‌ها و بیکاری بیشتر شود. تحریم‌کنندگان سعی می‌کنند تا افزایش نابرابری درآمدی و فساد را در جامعه برجسته کنند؛ آن‌ها از طریق صادرات کالاهای لوکس و کاهش صادرات مواد اولیه و قطعات تولیدی سعی می‌کنند تا تولید را ضعیف کنند. واقعیت این است که آن‌ها بهتر از ما می‌دانند اگر کدام قطعات را صادر نکنند، تولید ما از کار خواهد افتاد.
