کام تلخ فوتبال ایران در ضیافت پنالتی‌های جام ملت‌ها

به گزارش ایران اکونومیست؛ نخستین دیدار ایران در جام ملت های آسیا که نتیجه آن را ضربات پنالتی مشخص کرد به سال 1984 در سنگاپور مربوط می شود؛ جاییکه که ایران در مرحله نیمه نهایی این رقابت ها در ضربات پنالتی مغلوب تیم ملی عربستان شد و آخرین آن نیز مربوط به یک چهارم نهایی جام ملت های 2015 استرالیا است که ایران برابر تیم ملی عراق در ضربات پنالتی نتیجه بازی را واگذار کرد.
پرتکرارترین حریفان ایران که نتیجه دیدار آن با ضربات پنالتی مشخص شد تیم های عربستان، کویت و چین هستند. ایران در 2 دیدار مرحله نیمه نهایی برابر عربستان در سال های 1984 و 1996 بازنده شد. همچنین ملی پوشان فوتبال ایران در بازی رده بندی برابر تیم های کویت در سال 1984، مرحله نیمه نهایی برابر چین در سال 2004، یک چهارم نهایی برابر کره جنوبی در سال 2007 و یک چهارم نهایی برابر عراق در سال 2015 نتوانستند در ضربات پنالتی عملکرد مناسبی داشته باشند و بازنده زمین را ترک کردند. ایران در ضربات پنالتی در سال 1988 چین (رده بندی) و در سال 1996 کویت (رده بندی) را از پیش رو برداشت.
تیم ملی فوتبال کشورمان سه بار در مرحله نیمه نهایی در برابر تیم های عربستان (2 بار) و چین (یک بار) در ضربات پنالتی شکست خورد و 2 بار در مرحله یک چهارم نهایی برابر کره جنوبی و عراق از دور رقابت ها حذف شد؛ همچنین در رده بندی جام ملت های آسیا در سال 1984 ایران برابر کویت در دیدار رده بندی شکست خورد.
2 پیروزی ملی پوشان کشورمان برابر چین و کویت مربوط به دیدار رده بندی جام ملت های آسیا در سالهای 1988 و 1996 مربوط می شود.
اما بودند دروازه بان و بازیکنانی که نقش مهمی در پیروزی و ناکامی تیم ملی در ضربات پنالتی داشتند. یکی از این بازیکنان «احمدرضا عابدزاده» دروازه بان سابق تیم ملی و باشگاه های استقلال و پرسپولیس است.
وی که در نیمه نهایی جام ملت های در سالهای 1988،1996 و رده بندی 1996 سنگربان ایران در ضربات پنالتی بود، توانست در مجموع 6 پنالتی حریف را مهار کند که از لحاظ آماری بالاتر از تمام دروازه بان های ملی پوش ایران در همه ادوار این تورنمنت است.
عابدزاده در دیدار رده بندی سال 1988 با مهار 2 ضربه پنالتی چینی ها، نقش مهمی در کسب عنوان سومی ایران داشت و در سال 1996 در حالی 2 پنالتی عربستانی ها را مهار کرد که علی دایی، داریوش یزدانی و محمد خاکپور با هدر دادن سه پنالتی زمینه را برای صعود عربستان به فینال فراهم کردند.
پایان کار عابدزاده در جام ملت های آسیا ضربات پنالتی دیدار برابر عربستان نبود بلکه این دروازه بان در دیدار رده بندی با مهار 2 پنالتی کویتی ها ایران را در جایگاه سوم جام ملت های آسیا قرار داد. پس از احمدرضا عابدزاده که شش پنالتی را در جام ملت های آسیا مهار کرده، «وحید طالب لو» و «ابراهیم میرزاپور» هر کدام با مهار یک پنالتی در رده های بعدی قرار دارند.
بهروز سلطانی، حافظ طاحونی و علیرضا حیقیقی در بازی های جام ملت های آسیا که پایان آن به پنالتی ختم شد، نتوانستند مهار کننده ضربات حریف باشند.
اما در مقابل بودند بازیکنانی که در دیدارهای حساس که به ضربات پنالتی کشیده می شد پنالتی های خود را از دست دادند.
از جمله این بازیکنان «محمد پنجعلی» مدافع تیم ملی و باشگاه پرسپولیس بود که در نخستین دیدار ایران در جام ملت های آسیا که به پنالتی کشیده شد پنالتی خود را در برابر تیم ملی عربستان از دست داد و حافظ طاحونی دروازه بان ایران که به پنالتی گیر معروف بود در مهار پنالتی ها ناکام شد و ایران از صعود به فینال بازماند.
البته ضیافت پنالتی ها در دیدار رده بندی برای ایران شوم بود و در این مرحله «جعفر مختاری» با از دست دادن پنالتی برابر کویت موجب باخت تیم ملی شد. دروازه بان ایران در این دیدار «بهروز سلطانی» بود که نتوانست ضربات حریفان را مهار کند.
اما داستان جام ملت های آسیا در سال 1996 و ضیافت پنالتی های آن برای ایران متفاوت از گذشته بود زیرا تیم ملی فوتبال ایران که توانسته بود تیم ملی عربستان را در مرحله گروهی سه بر صفر شکست دهد در دیدار نیمه نهایی نتوانست در وقت قانونی و اضافه این تیم را شکست داده و کار به ضربات پنالتی کشید.
در آن دیدار هر چند عابدزاده با مهار 2 پنالتی امیدها را برای صعود به فینال زنده نگه داشت اما علی دایی، محمد خاکپور و داریوش یزدانی پنالتی های خود را از دست دادند. همچنین در دیدار رده بندی یازدهمین دوره جام ملت های آسیا در امارات ایران در برابر تیم ملی کویت قرار گرفت و پس از تساوی یک بر یک در پایان 90 دقیقه، کار به ضربات پنالتی کشیده شد. مجتبی محرمی در این دیدار پنالتی خود را از دست داد اما عابدزاده با مهار 2 پنالتی زمینه برد ایران را فراهم کرد.
اما شاید تلخ‌ترین خاطره ضیافت پنالتی ها در جام ملت های آسیا زمانی برای ایران رقم خورد که ایمان مبعلی و یحیی گل محمدی در دیدار مرحله نیمه نهایی برابر چین پنالتی های خود را از دست دادند و ایران برای چندمین بار نتوانست به فینال بازی ها صعود کند. در این دیدار «ابراهیم میرزاپور» دروازه بان تیم ملی بود که پنالتی نخست چینی ها را مهار کرد. ضربه به اصطلاح چیپ گل محمدی، آخرین پنالتی شوم ایران در جام ملت های آسیا نبود بلکه پس از آن ایران 2 بار دیگر در ضربات پنالتی با جام ملت های آسیا وداع کرد.
در سال 2007 بازی مرحله یک چهارم نهایی بین ایران و کره جنوبی برگزار شد؛ در این دیدار «مهدی مهدوی کیا» و «رسول خطیبی» پنالتی های خود را از دست دادند تا ایران بار دیگر دست خالی این تورنمنت را ترک کند. «امیر قلعه نویی» سرمربی تیم ملی در این دیدار «وحید طالب لو» را در دقایق پایانی جانشین «حسن رودباریان» کرد اما او تنها یک پنالتی را مهار و در نهایت ایران با این دوره از جام وداع کرد.
در سال 2015 ایران با کی روش در حالی در مرحله یک هشتم نهایی برابر عراق قرار گرفت که «احسان حاج صفی» و «وحید امیری» پنالتی های خود را در برابر عراق از دست دادند و «علیرضا حقیقی» نتوانست به مانند احمدرضا عابدزاده ناجی دروازه ایران باشد.
ایران به عنوان یکی از پنج قدرت اصلی فوتبال آسیا در کنار تیم های ژاپن، کره جنوبی، عربستان و استرالیا از شانس های اصلی قهرمانی در ادوار مختلف جام ملت ها است. این پنج تیم از 16 دوره گذشته رقابت ها، 13 بار عنوان قهرمانی را به خود اختصاص دادند. ژاپن با 4 عنوان قهرمانی پرافتخارترین تیم قاره به شمار می رود. عربستان و ایران نیز با سه عنوان در رده های دوم و سوم قرار دارند. کره جنوبی 2 بار و استرالیا یک بار این جام را به ویترین افتخارات خود اضافه کردند.