بحران آب و ضرورت گفتمان صرفه جویی

به گزارش ایران اکونومیست؛   بر اساس آمار وزارت نیرو، 90 درصد آب مصرفی در کشور مربوط به کشاورزی است درحالی که متوسط مصرف آب جهانی در بخش کشاورزی 70 درصد است که این آمار نشان می‌دهد ایران 20 درصد بیشتر از متوسط جهانی آب مصرف می کند.
میزان تولید آب در استان سمنان سالانه یک میلیارد و 250 میلیون متر مکعب است و اکنون ذخایر آب زیرزمینی در این استان 150 میلیون متر مکعب کمبود دارد.
بر اساس آمار، سرانه مصرف آب به صورت روزانه در استان سمنان 250 لیتر برثانیه است در حالی که این رقم در کشور 204 لیتر برثانیه است.
متوسط بارندگی سالانه درکشور 250 و در سمنان 107 میلیمتر است و بررسی این اعداد و ارقام مبین آن است که فرهنگ اصلاح الگوی کشت و صرفه جویی در مصرف آب در این منطقه از کشور باید نهادینه شود.
کارشناسان معتقدند افزایش جمعیت و شاخص های بهداشتی، توسعه غیرمتوازن شهرها و بهینه نبودن شبکه توزیع و در بخش کشاورزی، سنتی بودن کانال های انتقال، کشت ارقام پرمصرف، بی‌توجهی به بهره وری، غفلت از توسعه کشاورزی بر اساس مبانی علمی، آبیاری غرقابی و فقدان هدایت کشاورزان در کشت ارقام مورد نیاز باعث افزایش مصرف آب شده است.

** فرهنگ اصلاح الگوی مصرف نهادینه شود
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای سمنان گفت: سند توسعه استان سمنان برای اجرای طرح های اشتغال آفرین در بخش های مختلف اقتصادی براساس آمایش آب محور باشد.
ایرج حیدریان افزود: اصلاح الگوی مصرف در بخش کشاورزی، صنایع و آب آشامیدنی از اقدام های موثر در رفع چالش کم آبی در استان سمنان است و به معنی واقعی در این منطقه از کشور نهادینه شود.
وی خاطر نشان کرد: نصب سامانه های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی استان سمنان به معنای واقعی علمیاتی و آب در این بخش از اقتصاد استان سمنان به صورت اصولی مدیریت شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان سمنان ادامه داد: براساس آمار، کاهش بارش ها در کشور تا چند دهه آینده ادامه دارد و باید برای افزایش نرخ بهره وری در بخش کشاورزی استان اقدام های مطلوبی صورت گیرد.
حیدریان اضافه کرد: با وجود کاهش مصرف آب و اراضی کشاورزی، تولید محصولات در استان سمنان طبق راهبرد ملی از یک میلیون و 100 هزار تن در سال باید به سالانه یک میلیون و 500 هزار تن افزایش یابد.
وی تصریح کرد: در بخش صنعت باید طرح بازچرخانی در بخش فاضلاب اجرایی شود و از این آب برای آبیاری فضای سبز نواحی و شهرک های صنعتی استان سمنان استفاده شود.
حیدریان گفت: به هیچ عنوان نباید از آب آشامیدنی در آبیاری فضای سبز نواحی و شهرک های صنعتی استان سمنان استفاده شود و اجرای تمامی طرح های اقتصادی در این منطقه از کشور باید براساس آمایش آب محور باشد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان سمنان خاطر نشان کرد: در بخش آب آشامیدنی هم باید طرح های بازچرخانی به معنای واقعی در استان اجرا شود.

** اعتبار حلال چالش کم آبی در شهرک صنعتی سمنان
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی سمنان گفت: رفع چالش کم آبی و انتقال پساب تصفیه خانه شهر سمنان به شهرک و منطقه ویژه اقتصادی مرکز استان نیازمند اعتبار است.
حسن آل بویه افزود: مطالعه های خط انتقال پساب به شهرک و منطقه ویژه اقتصادی سمنان نیازمند بیش از 300 میلیارد ریال اعتبار است.
وی خاطر نشان کرد: با اجرای این طرح در دوره های یکساله و سه ساله به ترتیب 100 و 300 لیتر بر ثانیه به تولید آب در بخش صنعت مرکز استان افزایش می یابد.
آل بویه ادامه داد: اکنون طرح بازچرخانی آب در شهرک های صنعتی سمنان، گرمسار و ایوانکی به صورت 100 درصدی انجام می شود و برای اجرای این طرح در دیگر شهرک های استان باید میزان پساب تولیدی افزایش یابد.
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی سمنان اضافه کرد: با اجرای طرح بازچرخانی پساب در شهرک های صنعتی استان به میزان 18 تا 20 درصد از هدر رفت آب در این بخش از اقتصاد استان جلوگیری می شود.
وی تصریح کرد: در تمامی شهرک های صنعتی استان سمنان کم آبی یکی از چالش های اساسی است که باید با اجرای طرح تولید آب، به زیرساخت ها در امر سرمایه گذاری توجه شود.
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی سمنان اضافه کرد: انتقال آب خزر به استان سمنان یکی از راهکارهای مهم و بلند مدت برای رفع چالش کم آبی در بخش صنعت این استان است که باید این طرح مهم ملی در کمترین زمان ممکن در این استان اجرایی شود.

** مردم با خشکسالی مدارا کنند
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سمنان گفت: کمبود آب و خشکسالی در استان محسوس است و باید با اتخاذ تدابیر راهبردی و فرهنگ صرفه جویی شرایط موجود را مدیریت کرد.
منصور کشاورزیان ادامه داد: اتخاذ رویکرد مسالمت آمیز از سوی شهروندان و مدارا با کم آبی باید در اولویت شهروندان استان سمنان قرار گیرد و در کنار توجه به رویکرد صرفه جویی به افزایش تولید آب در این منطقه از کشور اقدام کرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی سمنان گفت: انتقال آب بین حوزه ای به سمنان و تصفیه پساب ها از رویکردهای مهم و اصولی رفع مشکل کم آبی در استان سمنان است.
وی گفت: در تابستان سال جاری به 27 روستای این استان به صورت مستمر با تانکر آبرسانی می شد که در فصل زمستان این آبرسانی به صورت موردی است.
کشاورزیان اضافه کرد: طرح آبرسانی به روستاهای جام، آبخوری و دوزهیر با اعتبار 77 میلیارد ریال تا یک ماه آینده در مرحله آبرسانی آزمایشی قرار می گیرد و این روستاها تا سه ماه آینده از مدار آبرسانی با تانکر خارج می شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی سمنان افزود: هم چنین عملیات آبرسانی به روستای ابر شهرستان شاهرود با اعتبار 30 میلیارد ریال تا پایان سال 97 به پایان می رسد.
کشاورزیان ادامه داد: طرح های در دست اجرای آبرسانی به چهار روستای استان سمنان در زمان حاضر بیش از 90 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

** مصرف آب در ایران استاندارد نیست
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان سمنان گفت: اصلاح الگوی مصرف در بخش های صنعت، کشاورزی و آشامیدنی در شرایط فعلی مساله ای مقدم بر انتقال آب بین حوضه ای به استان سمنان است.
ایرج حیدریان افزود: میزان تولید آب در استان سمنان سالانه یک میلیارد و 250 میلیون متر مکعب است که یک میلیارد و 186 مترمکعب آن در سال مصرف می شود.
وی خاطر نشان کرد: اکنون ذخایر آب زیر زمینی در استان سمنان 150 میلیون متر مکعب کمبود دارد و میزان تولید و مصرف آب در بخش های مختلف به طور نسبی برابر است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای سمنان اضافه کرد: میزان تولید آب باید به نسبت مصرف در استان برای جبران کسری مخازن آب های زیرزمینی افزایش قابل توجهی یابد.
حیدریان تصریح کرد: اکنون از چاه های زیر زمینی استان سمنان بیش از حد مجاز آب برداشت می شود که این امر در دراز مدت به فرو نشست زمین و چالش های اقتصادی و اجتماعی در این منطقه از کشور دامن می زند.
حیدریان گفت: در زمان حاضر 86 درصد از آب زیرزمینی استان سمنان در بخش کشاورزی مصرف می شود که این رقم با توجه به شرایط موجود در این منطقه از کشور به هیچ عنوان مناسب نیست.
وی افزود: سرانه مصرف آب به صورت روزانه در استان سمنان 250 لیتر بر ثانیه است در حالی که این رقم در کشور 204 لیتر برثانیه است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای سمنان گفت: کشورهای هلند، لهستان، آلمان با وجود آنکه از بارش های قابل توجهی برخوردار هستند اما سرانه مصرف آب در این کشور به ترتیب 129 و 98 لیتر است و استاندارد مصرف آب در کشور ایران باید به 150 لیتر کاهش یابد.

** کاهش اعتبار طرح های آبرسانی در سمنان
معاون برنامه ریزی و منابع انسانی شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان گفت: تکمیل طرح های آبرسانی برای رفع مشکل کمبود آب در منطقه های شهری استان برای تابستان سال 98 نیازمند تخصیص به موقع اعتبار است.
محمد رضا محسنی افزود: برای سال 97 میزان اعتبار مصوب برای اجرای طرح های مختلف آبرسانی و بازسازی شبکه های انتقال آب در استان سمنان، 500 میلیارد ریال بود که تاکنون 160 میلیارد ریال تخصیص یافته است.
وی خاطر نشان کرد: در سال 96 میزان اعتبار عمرانی شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان 650 میلیارد ریال بود که این رقم برای سال جاری کاهش یافته است.
معاون برنامه ریزی و منابع انسانی شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان ادامه داد: اکنون 40 طرح نیمه تمام در حوزه آبرسانی و فاضلاب شهری در این استان در دست اجرا است که تخصیص به موقع اعتبار می تواند به رفع مشکل کم آبی در این منطقه از کشور کمک کند.
محسنی اضافه کرد: برای سال 97 حفر 14 حلقه چاه در شهرهای استان سمنان در دست اجرا است که تکمیل به موقع این طرح برای رفع مشکل کمبود آب، تامین اعتبار نیاز دارد.
وی تصریح کرد: تکمیل طرح تامین آب و همسان سازی شهر سمنان و انتقال آب از چشمه سارهای قطری به شاهرود نیازمند اعتبار است.
معاون برنامه ریزی و منابع انسانی شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان ادامه داد: همچنین اصلاح و بازسازی شبکه انتقال آب و فاضلاب شهری شهرستان های شاهرود، دامغان، مهدیشهر و شهمیرزاد نیازمند تخصیص اعتبار است.

** مصرف آب در بخش کشاورزی سمنان اصلاح شود
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان سمنان گفت: افت سطح آب های زیرزمینی به دلیل برداشت بی رویه از چاه ها و کاهش بارش به طور متوسط سالانه 67 سانتیمتر است.
ایرج حیدریان افزود: متوسط افت سطح آب های زیرزمینی در کشور سالانه 50 سانتیمتر است در حالی که این رقم در استان سمنان 16 سانتیمتر بیشتر است که نشانه عمیق تر بودن اثر خشکسالی در استان سمنان نسبت به متوسط کشوری است.
وی خاطرنشان کرد: در دوره 20 ساله افت سطح آب های زیرزمینی در کشور به طور متوسط 10 متر و 70 سانتیمتر است، در حالی که این رقم در استان سمنان 13 متر و 20 سانتیمتر گزارش می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای سمنان ادامه داد: اجرای طرح های آبخوان داری یکی از اقدامات مثبت برای رفع چالش فرونشست زمین و جلوگیری از افت محسوس سطح آب های زیرزمینی در استان سمنان است.
وی تصریح کرد: بر اساس برنامه ششم توسعه، وزارت جهاد کشاورزی باید برنامه های اصلاح الگوی کشت را در سال اول اجرا و این برنامه را تدوین و در این دوره پنج ساله ابلاغ و عملیاتی کند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای سمنان تصریح کرد: در زمان حاضر بیش از 941 میلیون مترمکعب آب در بخش کشاورزی استان سمنان مصرف می شود که می بایست این رقم به 654 میلیون متر مکعب کاهش یابد.

** کاهش شدید آبدهی چشمه روزیه و گل رودبار
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان گفت: 400 لیتر برثانیه معادل 50 درصد آب آشامیدنی مرکز استان از طریق منابع زیرزمینی و چاه ها تامین می شود.
محمد طاهری افزود: اکنون 21 حلقه چاه نیمی از منابع آب آشامیدنی شهر سمنان را تامین می کند.
وی خاطر نشان کرد: در سال 95 بیش از 440 لیتر بر ثانیه از چشمه روزیه و 120 لیتر بر ثانیه از آب گل رودبار برای استفاده شهروندان مرکز استان تولید می شد که این رقم در زمستان 96 به دلیل کاهش بارندگی ها به ترییب به 272 و 90 لیتر بر ثانیه کاهش یافت.
مدیرعامل آب و فاضلاب شهری استان سمنان ادامه داد: در زمان حاضر آبدهی چشمه روزیه و گل رودبار به ترتیب 245 و 80 لیتر برثانیه رسیده است و کاهش محسوس یافته است.
طاهری اضافه کرد: نیاز آب برای شهر شاهرود در اوج زمان مصرف 820 لیتر بر ثانیه است که در زمان حاضر 650 لیتر برثانیه آن تامین می شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان ادامه داد: انتقال آب بین حوضه ای برای رفع چالش کم آبی در شهرستان شاهرود اجتناب ناپذیر است که باید با رفع مسائل اجتماعی این طرح مهم‌ منطقه ای مانند انتقال آب از چشمه سارهای قطری به شاهرود اجرایی شود.
وی تصریح کرد: با همکاری کمیته بحران شاهرود، حفر هشت حلقه چاه در دستور کار است که با اجرای این طرح بخش قابل توجهی از مشکلات آب آشامیدنی در این‌ منطقه از استان سمنان برطرف می شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان گفت: مهمترین چالش در استان کمبود آب است که باید با اتخاذ تدابیر راهبردی و اجرای طرح انتقال آب از سایر حوزه ها برای رفع این چالش اقدام کرد.
 بهینه سازی و تغییر الگوی مصرف یکی از راهبردهای مهم و اساسی برای رفع چالش کم آبی در بخش آشامیدنی و اقتصاد استان سمنان است که باید در بین مسئولان امر و مردم به معنی واقعی این رویکرد مهم نهادینه شود.
بازچرخانی آب در بخش صنعت و آشامیدنی و اصلاح الگوی کشت و استفاده از سامانه های نوین آبیاری در بخش کشاورزی از جمله راهکارهای کاهش مصرف آب و صرفه جویی است.