
به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روابط عمومی بانک قرض الحسنه مهرایران؛ سازمان اقتصاد اسلامی ایران، در ابتداي کار به نام بانک اسلامي تأسيس شد و بدين منظور مجوز هم از بانک مركزي اخذ كرد و حتي پذيرهنويسي هم كه سهامداران اوليه سازمان اقتصاد اسلامي انجام دادند بهعنوان بانك اسلامي صورت گرفت؛ منتهي در آن زمان، دولت موقت بعد از انقلاب حاكم بود و بانكها را ملي اعلام كرد. با ملي اعلام كردن بانكها و به اين دليل كه «بانك اسلاميهم هنوز شروع به فعاليت نكرده بود»؛ ازاينجهت كه اين سازمان عنوان دولتي پيدا نكند و افرادي كه سهام خريداري كرده بودند، در اين سازمان سهامدار باشند و تصدي آن را هم خود بر عهده بگيرند؛ قرار شد كه افراد اگر مايلاند وجوهي را كه بهعنوان سهامدار دادهاند، پس بگيرند و بانك اسلامي هم به سازمان اقتصاد اسلامي تبديل شود كه به صندوقهاي قرضالحسنه خدمات ارائه كند و بهطوركلي در دادن قرضالحسنه به افراد نيازمند فعاليت داشته باشد.
لذا در حال حاضر سازمان اقتصاد اسلامي فعال است؛ منتهي فقط در دادن قرضالحسنه و وام بدون بهره.
البته رقمي كه ميپردازد؛ رقم محدودي است و در حد امكانات اين سازمان است. در اين خصوص و در حوزه فعاليتهاي قرضالحسنه در ايران با علاءالدين ميرمحمد صادقي عضو اتاق بازرگاني ايران از بنيانگذاران سازمان اقتصاد اسلامي ايران و رئيس شوراي عالي پيشكسوتان اتاق ايران، گفتوگويي داشتهايم كه در ادامه ميخوانيد:
سازمان اقتصاد اسلامی در حوزه قرضالحسنه چه فعالیتهایی داشته و چه تجربهاي در اين بخش به دست آورده است؟
سازمان اقتصاد اسلامی، صندوقهای قرضالحسنه در سراسر کشور را به دادن وام در اموری مانند فراهم کردن جهیزيه، کمکهزينه تحصيلي، ثبتنام در دانشگاهها و يا احياناً براي رفع كسالت و هزينههاي بيمار و مسائلي از اين قبيل تشويق ميكند.
سازمان اقتصاد اسلامي، صندوقهاي قرضالحسنهاي را كه احياناً سرمايهگذاري كنند و يا كار تجاري انجام دهند؛ از زير پوشش خود خارج ميكند و بانك مركزي هم از اين موضوع آگاه است. در حال حاضر بيش از ۲۵۰۰ صندوق قرضالحسنه وجود دارد كه از اين تعداد در حدود ۱۲۰۰ صندوق تحت پوشش سازمان اقتصاد اسلامي قرار دارند.
شرط پذيرش سازمان اقتصاد اسلامي براي كمك و راهنمايي به صندوقهاي قرضالحسنه اين است كه آن صندوق كار تجاري نكند؛ براي وامهاي پرداختي بهره نگيرد و طبق ضوابط و مواردي كه سازمان اقتصاد اسلامي تعيين كرده است، عمل كند.
باعنوان یک کارشناس اگر بخواهید ارزیابی از نظام قرضالحسنه در سيستم بانکي کشور و ميان مردم داشته باشيد چه خواهيد گفت؟
مردم باید درگیر سیستم قرضالحسنه باشند تا از تسهیلات با سود بالاي بانکي نجات پيدا کنند زيرا صندوقهاي قرضالحسنه با دريافت کمکهاي مردمي و البته با سودي كم ميتوانند نقش بسزايي را در تأمين نيازهاي مشكلات جامعه ايفا كنند.
در شرایطی که تسهیلات بانکی با سودهاي ساليانه بسيار بالا و با شرايط بسيار سختي به متقاضيان پيشنهاد ميشود، تسهيلات بدون بهره قرضالحسنه ميتواند بسيار راهگشا براي متقاضيان باشد.
در این خصوص سیستم قرضالحسنه باید روش نوین به کار بگيرد. امروز مشکلات اقتصادي کشور نسبت به سالهاي گذشته تغيير ماهيت داده و کشور در جنگ اقتصادي به سر ميبرد و تا زماني كه سيستم بانكي به امر قرضالحسنهاي در شبكه بانكي روي نياورد طبيعتاً نظام اقتصادي كشور هيچ بهرهاي از سودهاي كلان تسهيلات بانكي نميبرد زيرا توان بازپرداخت اصل پول در مقابل سود پول بسيار كمرنگ ميشود.
ترویج فرهنگ قرضالحسنه در ایران به نظر شما بهخوبی توانسته میان مردم و بخشهاي توليدي جا باز کند؟
ترویج این فرهنگ در کشور الزام است. با توجه به رقابت تنگاتنگ بین بانکها در جذب منابع و ارائه خدمت به مردم، لزوم ترویج فرهنگ قرضالحسنه و تبليغات مؤثر در سطح وسيع و بهطور شفاف بهنحويکه براي آحاد جامعه قابلدرک باشد بسيار حائز اهميت است.
همچنین ترویج قرضالحسنه بین واحدهای توليدي نيز امري پسنديده است زيرا ميتواند واحدهاي توليدي را بار ديگر احيا کند چراکه تسهيلات پرسود بانکي عملاً راه حيات بنگاههاي توليدي را سد کرده است.
ارائه خدمات نوین به فعالان اقتصادی و متقاضیان وامهای قرضالحسنه ميتواند به بهبود فضاي کسبوکار و شرايط اقتصادي کشور کمك شاياني را داشته باشد چراكه توجه ويژه به اعطاي تسهيلات كم سود، عملاً ميزان سودآوري و تجهيز توسعه بنگاههاي اقتصادي را فراهم ميكند.
در حوزه فرهنگسازی برای این حوزه چه اقداماتی ضروري است؟
باید تبلیغات قرضالحسنه مورد تأکید قرار بگیرد. نظام بانکي با فناوريهاي نوين درصدد جذب مشتري براي سپردهگذاري هستند اما قرضالحسنه کشور کماكان روش گذشته و سنتي خود را حفظ كرده بنابراين بايد ابزارهاي جديدي درصدد جذب منابع قرضالحسنه براي امور خير و حتي توليديها باشد.
مشتریان نظام بانکی درصدد در اختیار گرفتن خدمات جدید منطبق با نيازهاي خود هستند و اگر شروط لازم براي قرضالحسنه به رقابتي بودن فضاي کسبوکار و رفع مشکل نيازمند كمك كند، طبيعتاً مردم به قرضالحسنه با روي خوشبرخورد خواهند كرد.
ازاینرو در حوزه بانکداری قرضالحسنه نیز این شيوه ارتباط با مشتريان موردتوجه ويژه قرار دارد اما نکته قابلتأمل در تبليغات بانکداري قرضالحسنه تفکيك اهداف، محتوا، رسانههاي انتخابي، بودجه و اثربخشي هر بخش بهصورت مجزاست.