اگر باور نداريد تعداد كساني كه اسمشان را دوست ندارند، كم نيستند، بايد بدانيد فقط در سال 89 بيش از 22 هزار درخواست تغيير نام در ثبت احوال كشور مورد بررسي قرار گرفته است.
با اين قانون فقط كساني كه نام‌هايي تا اين حد عجيب مانند شهره فاطمه، سرتيپ، دكتر، شهردار، وانوشكا، ژاكاردو، قلي، غلام، گرگ يا زلف دارند، مي‌توانند با درخواستي ساده و البته با راي دادگاه نامشان را عوض كنند، در غير اين صورت هر اسمي كه داشته باشيد و هر چقدر هم كه اسمتان را دوست نداشته باشيد، امكان تغييرش را نداريد و بايد همه عمر با همان اسم سر كنيد.
در واقع در حال حاضر تغيير نام كوچك فقط با ارائه دادخواست و با حكم قضايي، در صورت مغاير بودن با عرف و فرهنگ غالب و مقدسات مذهبي، زننده و مستهجن بودن اسم، نامتناسب بودن با جنس و در مجموع مواردي خاص و نادر امكان پذير است.
معاون امور اسناد هويتي سازمان ثبت‌احوال كشور كه از دادن اختيار تغيير نام به ايرانيان با رسيدن به 18 سالگي، خبر مي‌دهد، به ايسنا مي‌گويد: لايحه‌اي به منظور دادن اختيار تغيير نام به ايرانيان پس از رسيدن به 18سالگي توسط سازمان ثبت‌احوال تدوين شده كه براي تصويب نهايي در سال آينده به مجلس ارائه خواهد شد.
به گفته محسن كرمي، قانون ثبت‌احوال نيازمند تغييرات و اصلاحاتي است كه به فراخور نيازهاي روزآمد جامعه، بازنگري اين قانون در دستور كار سازمان ثبت‌احوال قرار گرفته و اين لايحه نيز به‌دليل نيازهاي جديد افراد جامعه تدوين شده است.
كرمي با اشاره به درخواست‌هاي متعددي كه براي تغيير نام به سازمان ثبت‌احوال ارائه مي‌شود، ادامه مي‌دهد: اين درخواست‌ها حاكي از اين است كه والدين هنگام انتخاب نام فرزندان خود دقت كافي ندارند و به اين ترتيب، فرزندان و گاهي حتي خود والدين پس از چند سال خواهان تغيير نام مي‌شوند.
معاون امور اسناد هويتي سازمان ثبت‌احوال كشور درخصوص علت تدوين اين لايحه خاطرنشان مي‌كند: افراد پس از به دنيا آمدن هيچ مداخله‌اي در انتخاب نام خود ندارند و به اين ترتيب شخصيت فرزندان پس از نامگذاري از سوي والدين شكل مي‌گيرد. به‌همين دليل مراجعات بسياري درخصوص تقاضاي تغيير نام به هيات‌هاي حل اختلاف يا محاكم قضايي تسليم مي‌شود و فرزندان تمايل دارند كه اختيار تغيير نام خود را داشته باشند.
از آنجا كه لوايح ارائه شده از سوي دولت بايد به تصويب نمايندگان مردم برسد تا به شكل قانوني لازم‌الاجرا شود، نظرات نمايندگان مجلس در راي آوردن چنين لايحه‌اي تاثيرگذار است.
موسي‌الرضا ثروتي، نماينده مردم بجنورد با اين لايحه موافق و معتقد است اين كه امكاني فراهم باشد تا بدون روند قضايي فعلي افراد بتوانند اسمشان را بعد از 18 سالگي عوض كنند، كار خوبي به نظر مي‌رسد.
حسين نژادفلاح، نماينده مردم ساوجبلاغ نيز با بحث تغيير نام موافق است.
به گفته او هر كسي ممكن است نامي داشته باشد كه از نظر فرهنگي، سليقه شخصي يا با افكار و انديشه‌هاي فرد يكسان نباشد، بر همين اساس مي‌توان براي اين فرد اين حق را قائل شد كه اسمش را براساس خواسته خودش تغيير دهد.
او ادامه مي‌دهد: اسم افراد بايد به‌گونه‌اي باشد كه آنها نسبت به اسمشان احساس تعلق و از اين اسم احساس خوبي داشته باشند.
ايراني‌هاي جوگير!
نگاهي به افزايش برخي از نام‌ها در دوره‌هايي از زمان نشان مي‌دهد برخي از والدين ايراني برنامه يا تدبير درستي براي اسم‌گذاري ندارند.
هر چند اسامي‌اي نظير هستي، آيدا يا ستايش بي‌ترديد جز اسامي زيبايي محسوب مي‌شوند، اما اگر تنها دليل انتخاب اين اسامي پرطرفدار بودن شخصيت اول يك سريال تلويزيوني باشد، كمي نااميدكننده به نظر مي‌رسد.
براساس اعلام سازمان ثبت‌احوال، سريال‌ها و فيلم‌هاي سينمايي هم در برخي مواقع الگوي انتخاب نام مي‌شوند و به عنوان مثال سريال «ستايش» در اين زمينه تاثيرگذار بود.
همزمان با پخش سريال‌هاي «ميوه ممنوعه» و «پنج كيلومتر تا بهشت» تمايل به انتخاب نام‌هاي «هستي» و «آيدا» كه شخصيت‌هاي اصلي اين سريال‌ها بودند در كشور افزايش يافت.
در سال 85 نام ستايش رتبه پنجم را داشته و به مراتب فراواني آن افزايش يافته و سال گذشته و امسال سومين نام پرطرفدار در كشور بوده است.
امسال هم فراواني نام «آيدا» افزايش يافته و فراواني نام «هستي» در حال افزايش است.
مديركل اسناد هويتي سازمان ثبت‌احوال كشور مي‌گويد: اتفاقات و وقايعي كه در سنوات گذشته رخ داده در انتخاب نام افراد بسيار اثرگذار بوده است، به عنوان مثال پيش از انقلاب اسلامي فراواني نام «روح‌الله» 400 مورد در هر سال بود، در حالي كه پس از وقوع انقلاب اسلامي فراواني اين نام به 9 تا 20 هزار مورد در سال افزايش يافت.
محسن اسماعيلي ادامه مي‌دهد: محمدرضا هم نام زيبايي است و اكنون هم فراواني زيادي دارد؛ فراواني اين نام پيش از انقلاب بسيار زياد بوده، در حالي كه در سال‌هاي نخست پس از پيروزي انقلاب، فراواني اين نام بسيار كاهش يافت. نام قهرمانان ملي و بين‌المللي كشور هم معمولا از نام‌هاي پرطرفدار هستند.
با وجود اين به گفته اسماعيلي، سليقه جامعه در انتخاب نام تا حدودي نسبت به گذشته تغيير كرده و اين تغيير يك هشدار است و نهادهاي مختلف مانند رسانه‌ها، آموزش و پرورش، سازمان‌هاي فرهنگي و هنري، شهرداري‌‌ها و دانشگاه‌ها بايد جهت فرهنگ‌سازي انتخاب نام بهتر عمل كنند.
ضرورت كارشناسي حقوقي
از منظر جامعه‌شناسي و روان‌شناسي كه بر تاثيرات مثبت نام نيك و داشتن شانس تغيير نام بگذريم، بايد در تغيير نام مباحث حقوقي نيز مورد توجه قرار گيرد. به گفته حقوقدانان ممكن است كسي يك ماه قبل از تغيير نام نسبت به ارائه چك يا هر سند رسمي ديگر اقدام كند و بعد با تغيير نام و دريافت هويت جديد قانون را دور بزند.
فرهاد يزدان‌پناه، وكيل دادگستري در اين خصوص معتقد است: تغيير نام كوچك افراد نبايد آزاد و وابسته به ميل و اراده آنان باشد؛ چرا كه ممكن است از اين موضوع سوء‌استفاده‌هايي شود و بهتر است اين كار با حكم قضايي و قضاوت دادگاه انجام گيرد.
با وجود همه اين هشدارها، توجه به دادن اختيار تغيير نام براي يك بار به هر شهروند ايده خوبي به نظر مي‌رسد كه بايد در مجلس بعدي مورد توجه نمايندگان مجلس قرار گيرد.
جام جم
