به گزارش ایران اکونومیست؛ در حال حاضر یکی از مباحث روز در اقتصاد ایران مقولة مالیات بر ارزش افزوده است. این سبک از مالیات ستانی از ابتدای مهر ماه 1387 اجرایی شد و در چشم اندازهای توسعه کشور بر اجرای آن تاکید شده است.
به طورخلاصه مالیات بر ارزش افزوده (vat) نوعی مالیات غیرمستقیم عام بر عموم کالاها و خدمات (مگر موارد معاف ) است که به صورت چند مرحله ای از اضافه ارزش کالاهای تولید شده (ارزشی که درهرمرحله به ارزش کالا افزوده می شود) یا خدمات ارائه شده در مراحل مختلف تولید و توزیع، اخذ می شود.
مالیات برارزش افزوده، شکل اصلی مالیات بر مصرف است که مزیت و برتری رو به رشد را برای یک مالیات با پایه گسترده در جهان نشان می دهد و اگر قانون مالیات بر ارزش افزوده با هوشمندی و بسترسازی کامل اجرا شود، می تواند کاربری های اقتصادی، اجتماعی و توسعه ای نظام مالیاتی را به شدت افزایش دهد.
ایجاد شفافیت در مبادلات اقتصادی، برقراری نظم و انضباط در نظام مالی، تقویت پایه های استقلال اقتصادی کشور، برقراری عدالت اجتماعی و کاهش مفاسد اقتصادی، تنها بخشی از منافع سرشاری است که از بابت اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده عاید کشور می شود و نظام جهانی، اجرای مالیات بر ارزش افزوده در کشورها را نشانه وجود شفافیت و مبارزه با پولشویی در کشورها می داند.
از این رو سازمان تجارت جهانی(WTO) اجرای این قانون در کشورها را جزو شرایط پیوستن به این سازمان قرار داده و این نوع از مالیات در راستای تحقق اهداف سند چشم انداز و اجرای سیاست های کلی اصل 44 محسوب می شود و این قانون یکی از اساسی ترین طرح ها برای ایجاد برنامه تحول اقتصادی در کشور نیز به شمار می رود.
نظام مالیات بر ارزش افزوده به دلیل گستردگی پایه های مالیاتی و با توجه به تجربه کشورهای مختلف استفاده کننده از این نظام، بهترین شیوه مالیات ستانی برای بالا بردن سطح کارایی نظام مالیاتی کشور، افزایش درآمدهای مالیاتی و کاهش اتکا اقتصاد ملی به درآمدهای نفتی می باشد.
همچنین بنابر قانون مالیات بر ارزش افزوده در ایران، از میزان 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده کالا و خدمات یک درصد آن به سلامت و درمان و سه درصد به شهرداری ها اختصاص داده می شود.
اما سوال اصلی اینجاست: چرا با وجود شفافیت و مزایای مالیات بر ارزش افزوده و تاکید اقتصاددانان بر این نوع مالیات، افراد با اجرای آن مخالف هستند؟
مهمترین پاسخ به این پرسش، ناآگاهی و عدم اطلاع مخاطبان از فرایند مالیات بر ارزش افزوده است و این ناآگاهی حتی شامل اقشار صاحبنظر و خاص نیز می شود .
همیشه نداشتن شناخت و دانش از وقایع پیرامون، حالت تدافعی نسبت به رویدادها در انسان ایجاد می کند و با نظر به جامعه شبکه ای اطلاعات و ارتباطات که در آن به سر می بریم، نقش رسانه ها به عنوان منابع اطلاعاتی و دادن شناخت به مخاطبان در خصوص هر نوع پدیده ای در جامعه که منجر به ایجاد کنش در مخاطبان خواهد شد، بسیار حساس است.
رسانه ها در فرآیند ارتباطی که با مخاطب برقرار می کنند، چند نقش مهم بر عهده دارند که یکی از اصلی ترین آنها وظیفه اطلاع رسانی و آگاهی بخشی است.
راجرز معتقد است که رسانه‌ها نقش اساسی خود را در مرحله نخست (اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی) ایفا می‌کنند. بعد از این مرحله، تماس‌های میان فردی نظیر مشورت با متخصصان و استفاده از تجربه واقعی آنان در فرآیند تثبیت، نقش اساسی را بر عهده می‌گیرند. بیشترین نقش رسانه‌ها در مرحله نخست است و در فرآیند پذیرش، منابع فردی در مرحله تحول، موثرتر هستند.
بنابراین، تلاش برای روی آوردن به یک نظام اطلاع رسانی بهینه و مطلوب در مباحث روز جامعه از جمله نظام مالیاتی، موجب دگرگونی در عرصه تفکر و عمل در میان افراد جامعه پیرامون مسایل اقتصادی از جمله مالیات بر ارزش افزوده می‌شود; زیرا افراد با توجه به اطلاعاتی که در دسترس دارند، تصمیم می‌گیرند و عمل می‌کنند و بر اساس این اطلاعات، افکار و ذهنیت آنها شکل می‌گیرد یا تقویت می‌شود.
پس هر اندازه پیرامون مالیات بر ارزش افزوده اطلاعات بیشتری به جامعه داده شود، تصمیم‌گیری‌ها و عملکرد افراد(خاص و عام)، صحیح و عقلانی و در جهت رشد و پیشرفت جامعه خواهد بود.
از این رو رسانه ها بویژه رسانه های اجتماعی با پرداختن به مقوله مالیات بر ارزش افزوده، ابهامات و سوالات ذهنی مخاطبان را برطرف خواهند کرد. رسانه ها می توانند با اولویت قرار دادن مسایل اقتصادی، اذهان عمومی را به آن سمت هدایت کنند و ضمن اطلاع رسانی درخصوص انواع مالیات، مسئولان را مکلف به پاسخگویی در برابر افکار عمومی نمایند و این ارتباطات دو طرفه میان جامعه و مسئولان، موجب شفافیت نظام مالیاتی و عدالت مالیاتی و در نهایت منجر به نظام مالیاتی پیشرو می شود.
از این رو، آنچه در فضای اقتصادی کنونی ضرورت می‌یابد، اهمیت نقش رسانه ها در آگاهی بخشی و بصیرت دهی به افراد است تا از میان انبوه اطلاعات و خبرها، آنچه را واقعیت دارد، تشخیص دهند و بتوانند اطلاعات را تحلیل و تبیین کنند و به واقعیت برسند و بدین‌ترتیب، آگاهی و بصیرت در نهاد آنها به وجود آید. که این امر موجب تمکین مودیان و افزایش انگیزه در افراد برای مشارکت بیشتر با نظام مالیاتی می شود.
