موفقیت محققان ایرانی در تشخیص زود هنگام آلزایمر با نانو حسگرها

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری، آلزایمر رایج ترین نوع زوال عقل است که با شدت گرفتن آن علایم متنوعی از اختلال حافظه و اختلال در کارهای روزانه تا مشکلات شخصیتی برای آن ثبت شده‌است. میزان ابتلا به این بیماری در سراسر جهان در حال افزایش بوده و راهکارهای تشخیص و درمان مؤثر محدودی برای آن وجود دارد.
دکتر مصطفی عظیم زاده محقق دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی با اشاره به این امر که مؤثرترین شیوه‌های پیشگیری از آلزایمر، در مراحل اولیه بیماری قابل اجراست، افزود: این نکته اهمیت تشخیص زودهنگام این بیماری را دوچندان می‌کند. در واقع، تشخیص زودهنگام به جلوگیری از پیشرفت این بیماری کمک کرده و از شدت گرفتن آسیب و گسترده شدن علائم آن جلوگیری می‌کند. یکی از رایج‌ترین روش‌های تشخیص زودهنگام بیماری‌ها، استفاده از نانو بیو حسگرهای الکتروشیمیایی است. از این رو این تحقیق با هدف ساخت نانو بیو حسگر تشخیص آلزایمر با دقت و صحت بالا و هزینه کم انجام شده و نتایج موفقیت آمیزی در پی داشته است.
وی ادامه داد: از دیگر نکات مثبت این تحقیق این است که در این کار به جای روش‌های پرهزینه تصویربرداری یا بیوپسی‌های آزار دهنده، از microRNAهای نمونه‌ خون بیمار به‌عنوان بیومارکر استفاده شده‌است. لازم به توضیح است که تعداد نسخه‌های miRNA-137 (بیومارکر تخصصی بیماری آلزایمر)، در هنگام بروز این بیماری در مراحل اولیه نسبت به فرد سالم افزایش می‌یابد که می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از شروع بیماری باشد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی در خصوص قابلیت تجاری سازی این طرح خاطرنشان کرد: به‌طور کلی هزینه‌ تمام شده برای روش‌های الکتروشیمی پایین است. لذا از این روش می‌توان برای تمام افراد میان سال جهت اسکرینینگ و تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر استفاده نمود تا قبل از پیشرفت گسترده بیماری و بروز علایم بالینی، اقدام‌های پیشگیرانه و جلوگیری از مخاطرات بیشتر صورت گیرد. از این رو مطالعات برای تجاری سازی و امکان سنجی آن در حال انجام است.
به گفته این محقق در این کار از 2 نوع نانو مواد مختلف به صورت ترکیبی استفاده شد تا دقت و حساسیت بیوحسگر افزایش یافته و حد تشخیص بهتری داشته باشد. این نانو ذرات شامل گرافن اکسید و نانو سیم طلا بوده که منجر به افزایش هدایت الکتریکی و گسترش سطح مؤثر الکترود شده‌است که خود افزایش حساسیت و دقت بیوحسگر را به دنبال داشته است.
در این تحقیق از آزمون‌های الکتروشیمیایی مختلف، میکروسکوپ الکترونی FESEM و آنالیز عنصری EDS جهت ارزیابی این نانو بیوحسگر استفاده شده‌ است.
دکتر مصطفی عظیم زاده- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد- دکتر نوید نصیری زاده- عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد- دکتر مهدی رهایی- عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و دکتر حسین نادری منش- عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس در انجام این کار همکاری داشته‌اند. نتایج این تحقیق در مجله‌ RSC Advances با ضریب تأثیر 3/1 (جلد 7، سال 2017، صفحات 55709 تا 55719) به چاپ رسیده است.