گردشگری ایران و چین، فرصت ها و محدودیت ها

به گزارش ایران اکونومیست؛ سهم ایران از سبد گردشگری چین برغم جمعیت بالای این کشور کمتر از سهم چین از صنعت گردشگری ایران است بر اساس آمار سال گذشته بیش از 122 میلیون چینی به خارج از کشور مسافرت کرده اند که از این رقم کمتر از 100 هزار نفر آنها ایران را به عنوان مقصد خود انتخاب کرده اند.
این در حالی است که با توجه به رویکرد دولت تدبیر و امید در گسترش تعامل با کشورهای دنیا در چهار سال گذشته شاهد روند رو به رشد گردشگران خارجی به ایران بوده‌ایم.
آمارها نشان می دهد که بیشترین هزینه ها را برای گردشگری در سراسر دنیا مسافران چینی انجام می دهند به همین سبب امروز از گردشگران چینی به عنوان موتور محرکه گردشگری دنیا یاد می شود کسانی که فقط در سال 2016 میلادی در شهر هنگ کنگ در جنوب کشور خودشان بیش از 23 میلیارد دلار برای توریسم هزینه کرده اند.
میلیاردها دلار سهم گردشگران چینی در اقتصاد شرق و آسیای جنوب شرقی است و میلیون ها نفر از چینی ها در طول سال از کشورهای مختلف در همسایگی چین گرفته تا اروپا، اقیانوسیه و آمریکا سفر می کنند اما متاسفانه سهم بسیار کم و ناچیزی از گردشگری چینی ها نصیب ایران می شود.
مرکز چین و جهانی شدن در گزارش جدیدی آورده است که امروز گردشگری دنیا به گردشگران چین وابسته است و آنها اصلی ترین محرک هستند و بیشتر از گردشگران کشورهای دیگر هزینه می کنند.
آمارها نشان می دهد که گردشگران چینی در سال 2016 میلادی نزدیک به 261 میلیارد دلار در سراسر دنیا برای گردشگری هزینه کرده اند که معادل 21 درصد از کل مصرف گردشگری جهان است.
کارشناسان صنعت گردشگری دلایل زیادی را عامل ضعف صنعت گردشگری در ایران و ناتوانی کشور در جذب گردشگر چینی می دانند که نبود زیر ساخت های گردشگری، ورود تور گردان های چینی به ایران، عدم حمایت های دولتی از آژانس های گردشگری و ضعف برنامه ریزی از جمله آنها است.

** تورگردانی چینی ها در ایران
سعید فکری، مدیر آژانس مسافرتی کوله بار که در زمینه جذب توریسم در چین فعالیت دارد در این زمینه می گوید: یکی از مشکلات اساسی ما در زمینه جذب گردشگر چینی این است که «خود چینی ها و حتی ترک ها که در تهران مستقر هستند در ایران تور گردانی می کنند» و حجم عمده ای از مسافران ما را به خود اختصاص داده اند.
وی با اشاره به اینکه به دنبال نا آرامی های کشورهای منطقه مانند ترکیه، مصر، مراکش و تونس، گردشگران این کشورها جذب ایران شدند افزود: «این کشورها اکنون در حال پس گرفتن گردشگران خود از ایران هستند».
فکری اظهار داشت این وضعیت در حالی که اصلا دیده نمی شود ضربه بزرگی به صنعت توریسم ایران زده است.
وی گفت: ما نتوانستیم حجم زیاد گردشگرانی که به جای این کشورها به ایران جذب شده بودند را حفظ کنیم.
ایران به اعتقاد این فعال حوزه توریسم یکی از گرانترین مقاصد گردشگری دنیا است او در این زمینه استدلال می کند «نحوه تورگردانی در کشورهای توریست پذیر با ایران متفاوت است» و این باعث شده است که «هزینه مسافرت» به ایران گرانتر تمام شود.
به اعتقاد فکری، هتل، راهنما، حمل و نقل، غذا و ورودی ها در ایران بالاتر از کشورهای دیگر است و این باعث افزایش قیمت تورها شده است.
وی دلیل افزایش قیمت هتل ها علیرغم تقاضای پایین توریست ها را ضعف مدیریت عنوان کرد و گفت: «در کشورهای توریست پذیر فصل بد آب و هوایی را به کنگره ها و همایش ها واگذار می کنند» تا هتل ها خالی نباشند اما در ایران برعکس همایش ها، کنفرانس ها و کنگره ها در همان فصل خوش آب و هوایی برگزار می شوند.

** گردشگری در کشور ما در اولویت نیست
عباس واقفی مدیر بازرگانی آژانس ایران دوستان نیز معقتد است «گردشگری در کشور ما در اولویت سیاستگذاری ها نیست» و نگاه اقتصادی به این مقوله وجود ندارد او می گوید سرمایه گذاری که در کشورهای دیگر در این حوزه انجام می شود در ایران انجام نمی شود.
با این وجود ما ظرفیت ها و پتانسیل های زیادی از نظر جاذبه های گردشگری، تاریخی و تنوع فرهنگی داریم که در منطقه خاورمیانه بی نظیر است اما از این ظرفیت ها استفاده نمی شود و کشورهایی که یک دهم ما ظرفیت دارند 100 برابر بیشتر از ما کسب درامد می کنند.
به گفته وی گردشگری نیازمند هماهنگی همه دستگاه های کشور است و با یک متولی اتفاقی نمی افتد یک گردشگر با خیلی از نهادها و سازمان ها از جمله میراث فرهنگی، وزارت خارجه، نیروی انتظامی، اتحادیه های صنفی مختلف مانند هتل ها، آژانس های هواپیمایی و رستوران ها در ارتباط است که همه این نهاها باید هماهنگ عمل کنند.
واقفی می گوید: دولت هم در این حوزه سرمایه گذاری نکرده است و نمی کند برای مثال هزینه های معرفی توانمندی های ایران در کشورهای مختلف توسط آژانس ها تامین می شود در حالی که دولت باید این هزینه ها را تامین کند.
از طرف دیگر در زمینه معرفی زمینه های گردشگری نیز ضعیف عمل کرده ایم به طوری که رسانه ویژه گردشگری نداریم و تبلیغات ما در این حوزه نیز ضعیف است.
ظرفیت پایین پذیرش از دیگر مشکلات این حوزه است برای مثال در برخی از فصول ظرفیت هتل های ما تکمیل است اما در نیمی از سال نیز هتل های ما بدون مشتری هستند و این وضعیت یاعث شده است کمترین سهم را در صنعت توریسم داریم.

** جذب گردشگر چینی نیازمند حمایت دولت
حمید روحانی، رییس هیات مدیره آژانس کلوت نیز با اشاره به اشتیاق مردم جهان برای سفر به ایران گفت: چین پتانسیل خوبی برای جذب گردشگر به ایران است اما برای جذب سهمیه بهتری از تعداد گردشگران چینی، نیازمند حمایت های دولت هستیم.
این فعال صنعت گردشگری یکی از راه های حمایت دولت از این صنعت را برپایی نمایشگاه های گردشگری در کشورهای خارجی با هدف معرفی ایران به این کشورها عنوان کرد گفت: در کشورهای خارجی خیلی از هزینه های برپایی نمایشگاه های صنعت گردشگری را دولت ها تامین می کنند لذا در این زمنیه نیازمند ورود جدی دولت هستیم.
به گفته وی رسانه ها نقش مهمی در شناسایی کشورها دارند که متاسفانه در این زمینه ما با مشکل مواجه هستیم و رسانه ای مانند تلویزیون در این زمینه مناسب عمل نمی کند.

** گردشگری موتور محرکه رشد اقتصادی چین
'لیو شی' یک کارشناس صنعت توریسم چین نیز با اشاره به ظرفیت های بالای صنعت توریسم در این کشور می گوید چین درصدد یک سرمایه گذاری بزرگ در بخش گردشگری است تا این صنعت را به یکی از موتورهای رشد اقتصادی تبدیل کند.
او گفت: دولت چین در سال 2017 میلادی افزون بر 218 میلیارد دلار در صنعت خدمات گردشگری سرمایه گذاری کرده است.
توسعه تجهیزات و مراکز گردشگری، بهبود ساختارهای زیربنایی و همچنین رشد گردشگری در مناطق روستایی از جمله برنامه های دولت چین برای توسعه این صنعت است.
درامد گردشگری چین در سال 2016 میلادی با 29 درصد نسبت به سال قبل به چهار هزار و 690 میلیارد یوان (هر دلار معادل 6.3 یوان) رسید که این رقم 11 درصد از کل رشد اقتصادی را به خود اختصاص داده است.