کارشناسان معتقدند در سال 96 بزرگ‌ترین مشکل، تحریم‌های بانکی بود که فعالان اقتصادی نتوانستند فعالیت خود را گسترش دهند. شواهد نشان می‌دهد دو مؤلفه اقتصاد مقاومتی به نام درون‌زایی و برون‌نگری هنوز محقق نشده و بنگاه‌های اقتصادی از نبود نقدینگی کافی رنج می‌برند. این در حالی است که هزینه تمام‌شده پول برای آنها نسبت به سایر کشورها بسیار بالاست و همین باعث شده تا ظرفیت‌های خالی در بنگاه‌های تولیدی باقی بماند و خاک بخورد. از سوی دیگر آمار گمرک ایران نشان می‌دهد در بحث برون‌گرایی دولت موفقیت نداشته و همچنان آمار صادرات نفتی به غیرنفتی می‌چربد. همچنین بیشتر اقلام صادرات غیرنفتی مربوط به حوزه نفت است اما با این حال باز هم نتوانست از صادرات مواد خام نفتی پیشی بگیرد.
نرخ بالای سود تسهیلات
حسین پیرموذن، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که با شرایط فعلی تولیدکنندگان ایرانی توانایی رقابت با تولیدکنندگان کشورهای همسایه را ندارند به خبرنگار ما گفت: یکی از مشکلات بنگاه‌های تولیدی و شرکت‌های صادراتی حاشیه سود پایین است و رکود و تحریم نیز بر آن افزوده شده و این شرایط مشکلاتی را برای تولید و صادرات به وجود می‌آورد.
وی با تاکید بر این‌که تسهیلات در ترکیه برای تولیدکنندگان 4 درصد است، افزود: تسهیلات برای تولید در ایران 18 درصد است و چطور می‌توان با پرداخت سود 14 درصد بیشتر با کشورهای دیگر رقابت کرد.
پیر مؤذن به بالا بودن قیمت تمام‌شده در ایران اشاره و اضافه کرد: قیمت انرژی برای تولید بالاست و هنوز از تجهیزات مدرن بهره نمی‌بریم. از سوی دیگر هزینه تولید در صنایع تبدیلی در ایران بسیار زیاد است که همه اینها ناشی از تحریم‌های بانکی است.
این فعال اقتصادی تصریح کرد:برای توسعه فناوری و تولید در کشور نیاز به گشایش اعتبار جدید است که تحریم‌های بانکی چنین اجازه‌ای را نمی‌دهد. در بحث اشتغال نیز معضلاتی وجود دارد.
وی افزود: اکنون دو دیدگاه وجود دارد که یکی توسعه بنگاه‌های موجود و تامین سرمایه در گردش است و دیگری سرمایه‌گذاری برای افزایش سرمایه‌های ثابت. برای بهبود بخش تولید و اشتغال باید هر دوی این موضوعات را کنار هم دید.
پیر مؤذن با اشاره به این‌که صادرکنندگان با مشکل انتقال ارز روبه‌رو هستند، گفت: یکی از معیارهای اقتصاد مقاومتی تسهیل امور صادرات است اما تحریم‌های بانکی به صادرکنندگان اجازه صادرات کالا و دریافت ارز را نمی‌دهد. از سوی دیگر بانک‌ها برای صدور ضمانت‌نامه و همچنین بیمه مشکلاتی دارند و همین موضوع باعث از دست رفتن بازار کشورهای همسایه می‌شود.
اقتصاد بیانگر واقعیت است
حجـــت‌ا... میرزایی، اقتصاددان اصلاح‌طلب درباره عملکرد دولت در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به جام‌جم تصریح کرد: برای ارزیابی عملکرد دولت در حوزه اقتصاد مقاومتی باید شاخص‌های این سیاست‌ها را با شاخص‌های فعلی اقتصاد سنجید و بررسی کرد که چقدر اقتصاد ایران انعطاف‌پذیرتر شده است.
وی افزود: شواهد نشان می‌دهد اقتصاد، مقاوم‌تر نشده و همچنان در برابر شوک‌های نفتی و تحریم‌های خارجی ضعف داریم. همچنین بر درآمدهای نفتی تکیه زیادی داریم و از وابستگی به آن کاسته نشده است.
میرزایی به افزایش تورم در فصل زمستان سال 96 اشاره کرد و گفت: در سه‌ماهه پایان سال، افزایش تورم را تجربه کردیم و شیب تورم در ماه پایانی سال بیشتر بود. همین موضوع کفایت می‌کند تا نشان دهد قدرت بنگاه‌های تولیدی اضافه نشده است.
این کارشناس اقتصادی اصلاح‌طلب به انتقاد از عملکرد دولت در حوزه اقتصاد پرداخت و تاکید کرد: نوسازی صنعتی اتفاق نیفتاده، کیفیت ارتقا نیافته، آسیب‌پذیری طبقات کم‌درآمد کاهش نیافته و رقابت‌پذیری در اقتصاد رشدی نداشته است.بنگاه‌های تولیدی با مشکل نقدینگی روبه‌رو بودند، اما از نقدینگی زیادی که در کشور وجود دارد، چقدر به آنها رسید. از سوی دیگر باید برنامه‌ای در حوزه ارتقای شفافیت، نظام مدیریت تولید و بهبود ساختار منابع انسانی باشد که در این مساله هم شاهدیم دولت اقدامی انجام نداده است.
آمارها با واقعیت همخوانی ندارد
دکتر محمد کهندل، استاد اقتصاد به نشانه‌های اقتصادی در جامعه و تطبیق آن با شاخص‌های اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و به خبرنگار ما گفت: اگر آمارهایی که دولت در راستای فعالیت‌های خود ارائه می‌کند، صحت داشته باشد باید به دولت تبریک گفت اما تطبیق آن با شاخص‌های اقتصاد مقاومتی نشان می‌دهد آمار آن‌گونه هم که بیان می‌شود، واقعی نیست.
این کارشناس اقتصادی یکی از شاخص‌های بهبود اقتصادی را ثبات اقتصادی دانست و گفت: ثبات اقتصادی به شرایطی گفته می‌شود که رکود و تورم در آن وجود نداشته باشد، اما اکنون هم تورم داریم و هم رکود. در این شرایط چگونه عنوان می‌شود که ثبات اقتصادی داریم.
وی به آمار یک میلیون شغل اشاره کرد و افزود: دولت آمار می‌دهد در سال96 یک میلیون شغل ایجاد کرده در حالی که سرمایه‌گذاری در کشور افزایش نیافته است. کهندل ادامه داد: سال 95 رشد اقتصادی کشور دو رقمی شد، اما بررسی جزئیات آن نشان می‌دهد درآمدهای دولت ناشی از فروش نفت است و صادرات غیرنفتی منجر به این رشد اقتصادی نشد. اقتصاد مقاوم به این معناست که در برابر هجمه‌های بیرونی و درونی آسیب‌پذیری خود را پایین بیاورد، اما آیا واقعا در شرایط فعلی چنین اتفاقی رخ دهد، اقتصاد ایران مقاوم است؟
این کارشناس اقتصادی با بیان این‌که به رغم کاهش تورم اعلامی، قدرت خرید مردم رشدی نداشته، تاکید کرد: کاهش تورم به معنای گرانی با شیب آرام‌تر است و هر سال درآمد افراد زیاد می‌شود، با وجود این، قدرت خرید مردم زیاد نشده و همه این عوامل ناشی از رکود در اقتصاد است. بانک مرکزی طی یک گزارش رسمی اعلام کرده قدرت خرید خانوارها در بخش کالاهای اساسی کاهش یافته است.
