جان دوباره دریاچه ارومیه با آب وارداتی یا سرزمینی

به گزارش ایران اکونومیست؛    سیدهادی بهادری نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی بتازگی در مصاحبه ای گفته است که شناخت کیفیت آب دریاچه وان و تطابق آن با دریاچه ارومیه در دانشگاه‌های مراغه، ارومیه و تهران انجام شده و فرصت مناسبی برای احیای دریاچه ارومیه است تا آب مورد نیاز آن از وان ترکیه تأمین شود.
اما معاون سازمان محیط زیست و مدیر دفتر برنامه ‌ریزی و تلفیق کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه موضوع انتقال آب دریاچه وان ترکیه به ارومیه را موضوع تازه‌ای ندانست و افزود: به نظر می رسد این اظهارات به بازدید معاون اول رییس جمهوری از دریاچه ارومیه برمی گردد که نشاندهنده اهمیت موضوع است.
مسعود تجریشی  با بیان این که در سال 1393 زمانی که راهکارهای احیای دریاچه ارومیه بررسی می شد، موضوع انتقال آب بین حوضه ای به عنوان یکی از راه ها مطرح بود، تصریح کرد: در حال حاضر برنامه ای برای انتقال آب دریاچه وان ترکیه به دریاچه ارومیه نداریم.
معاون اول رئیس جمهوری هفته دوم فروردین 97 پس از بازدید از دریاچه ارومیه و بررسی آخرین وضعیت آن گفت: طرح احیای دریاچه ارومیه با قدرت و حساسیت خاص از سوی دولت دنبال می شود و حتی اگر میلیاردها تومان برای آن لازم باشد باید تامین شود، چون نمی توانیم به خشک شدن این دریاچه زیبا بی تفاوت باشیم.
اسحاق جهانگیری افزود: آنچه برای احیای دریاچه لازم و مفید باشد در قالب اعتبارات ملی و استفاده از منابع خارجی، برای این منظور مورد توجه قرار گرفته است.

*** گزینه وان روی میز هم نیست
مدیر دفتر برنامه ‌ریزی و تلفیق کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه ادامه داد: برنامه ما این است که از محل صرفه جویی از آب های داخل سرزمینی دریاچه را احیا کنیم ؛ در واقع نه تنها برنامه عملیاتی برای انتقال از دریاچه وان ترکیه نداریم بلکه این گزینه روی میز هم قرار ندارد.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره طرح های انتقال آب بین حوضه ای به دریاچه ارومیه توضیح داد: در آن زمان انتقال آب از دریاچه سوان ارمنستان نیز مطرح و جلساتی با نمایندگان مجلس و وزارت امور خارجه برگزار شد اما مورد موافقت قرار نگرفت و پرونده بسته شد.
وی ادامه داد: حتی بحث انتقال آب دریای خزر به ارومیه نیز مطرح شد و به رغم این که ستاد احیای دریاچه ارومیه با این انتقال مخالف بود اما به لحاظ این که در صورت انتقال چه اتفاقی برای محیط زیست رخ می دهد، وزارت نیرو یک مشاور خارجی تعیین کرد و ستاد نیز تمام مطالعاتی را که در این زمینه داشت، در اختیار مشاور قرار داد و اکنون نیز پول مشاور را آماده کرده ایم تا گزارش را تحویل بگیریم.
مدیر دفتر برنامه ‌ریزی و تلفیق کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه همان زمان که مطالعات خزر انجام می شد، مطالعات دریاچه وان را هم دانشگاه های دیگر برای دولت انجام دادند تاکید کرد: تمام این ها در حد مطالعه است و تهیه گزارش و انجام مطالعه دلیل بر انجام انتقال نیست. طبق مصوبه ستاد احیا باید تمام راهکارها و گزینه ها را بررسی و کار مطالعاتی انجام می شد.
تجریشی افزود: میانگین عمق دریاچه وان حدود 463 متر است بنابراین رسیدن اکسیژن به کف دریاچه به سختی انجام می شود و چون یک نوع ماهی در این دریاچه زیست می کند از این رو رسیدن اکسیژن برای ادامه حیات این موجود بسیار حایز اهمیت است؛ بنابراین ترکیه علاقه زیادی دارد تا مقداری آب را از این دریاچه خارج کند تا این ماهی از بین نرود.

*** برای انتقال از ارس نیز برنامه ای نداریم
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در باره انتقال آب از رودخانه ارس نیز گفت: مطالعات نشان داد این کار مقرون به صرفه و عملی نیست؛ چون آب بسیار گرانی است و مشکلات خاص خودش را دارد.
تجریشی گفت: حدود سه سال پیش که این مطالعات انجام شد، نشان داد که هر متر مکعب آب بیش از پنج هزار تومان تمام می شود بنابراین اگر این مقدار پول داشته باشیم و بخواهیم می توانیم در داخل سرزمین سرمایه گذاری و کشاورزی را به فناوری روز تجهیز کنیم تا در مصرف صرفه جویی شود.
وی اظهار کرد: برخی از پروژه ها انتقال آب ده ها سال پیش مطرح شده بود، به عنوان مثال انتقال آب از دریاچه سوان حدود 10 تا 12 سال پیش بین ایران و ارمنستان مطرح بود اما وزارت امور خارجه گفت انتقالی صورت نمی گیرد و پرونده بسته شد.
تجریشی درباره وضعیت انتقال آب بین حوضه ای داخلی اظهار کرد: اما پروژه های انتقال بین حوضه ای داخلی که صرفا برای احیای دریاچه ارومیه است، به خوبی پیش می رود.
دریاچه ارومیه نام دریاچه‌ ای در شمال غربی کشورمان است که مساحت آن در تابستان 2015 میلادی حدود شش هزار کیلومتر مربع بود که در ردیف بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت قرار داشت و بزرگ ‌ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچهٔ بزرگ آب شور دنیا محسوب می شد.
اما این نگین فیروزه ای از اواسط دهه 1380 شروع به خشک شدن کرد و در مدت کمی وسعت آن به شدت کاهش یافت و بنا بر آمار بین المللی تا سال 2015 حدود 80 درصد از مساحت آن خشک شد؛ نجات دریاچه از بحران مورد تأکید دولت یازدهم و در ادامه آن، دولت دوازدهم قرار گرفت که به این معناست حال دومین دریاچه شور جهان تحت هر شرایطی باید خوب شود.
راه اندازی ستاد احیای دریاچه ارومیه جزو نخستین مصوبه های دولت تدبیر و امید بود که مسئولیت آن به معاون اول رئیس جمهوری واگذار شد و تصمیم های مهم و تاثیرگذار اتخاذ شده نشان دهنده این است که دولت تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند نسبت به دریاچه ارومیه بی‌تفاوت باشد.
بهره وری بهینه از منایع آبی حوضه آبریز، تغییر کاربری های اراضی کشاورزی، مسدودسازی چاه های غیرمجاز و کنترل وضعیت چاه های مجاز در حوضه آبریز دریاچه از جمله اقدام های اجرایی احیای دریاچه است و هم اکنون با لایروبی مسیرهای رودخانه ای در استان های آذربایجان شرقی و غربی، آب های روان به راحتی وارد دریاچه می شود.
حوضه آبریز دریاچه ارومیه توسط 21 رودخانه دائمی و 39 رودخانه دوره ای سیراب می شود. دریاچه ارومیه یک حوزه آبی بسته است که آب آن از محل بارش مستقیم و روان آب ورودی از آب راهه ها و رودخانه ها تامین می شود.
ستاد احیای دریاچه ارومیه در گام نخست، مطالعاتی را برای احیای این دریاچه آغاز کرد و در سریع ترین زمان ممکن طرح های 44 گانه نهایی برای احیای این دریاچه در دستور کار قرار گرفت .
دریاچه ارومیه در قالب طرح احیای دریاچه ارومیه قرار است ظرف مدت 10 سال به تراز اکولوژیک خود برسد و یکی از مهمترین مصوبه های این ستاد کاهش 40 درصدی مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه به واسطه انتقال آب با لوله های پلی اتیلنی از منبع تا مزرعه است.