مرور تاریخ مشروطه در 'خانه مشروطه ' تبریز

به گزارش ایران اکونومیست؛ خانه مشروطه در محل خانه تاریخی 'حاج مهدی کوزه کنانی' که طی سال های اخیر به همت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی به موزه مشروطه تبدیل شده، از بناهای دوره قاجار در تبریز می باشد که حضور در این مکان تجلی بخش و تداعی کننده دوران مبارزات آزادی خواهان آذربایجان در دوره مشروطیت خواهی است.

این خانه بعد از به توپ بسته شدن مجلس در سال 1287 هجری شمسی، مرکز تجمع جمعی از برجسته ترین چهره های مشروطه در آذربایجان بود و در جنگ های یازده ماهه تبریز ستاد فرماندهی و محل تشکیل جلسات مجاهدین مشروطه بوده است.

با توجه به جایگاه و نقش بی بدیل شهر تبریز در انقلاب مشروطه و نقشی که این خانه تاریخی در آن نهضت تاریخی ایفا کرد، از سال 1375 این بنا به موزه مشروطه تبدیل و اسناد و یادگارهای با ارزشی از آن دوران و رهبران این نهضت از جمله ستارخان معروف به سردارملی و باقرخان مشهور به سالارملی در آن به نمایش گذاشته شده است.

مسافران نوروزی که از اقصی نقاط میهن اسلامی به تبریز سفر کرده اند، خانه مشروطه را جزو نخستین مکان های گردشگری خود انتخاب کرده و به دلیل تنوع محتوایی و وسایل و تجهیزات موجود در این خانه موزه، از این انتخاب خود بسیار خرسند هستند.

یکی از گردشگران نوروزی که از زنجان به تبریز سفر کرده است، به ایرنا گفت: موزه مشروطه در نوع خود بسیار جالب و تداعی کننده گذشته های پرافتخار آذربایجان و رامردانی چون ستارخان و باقرخان است.
حجت اصانلو اظهار کرد: این مکان با توجه به اطلاعاتی که قبل از سفر به تبریز داشتم، 'خانه مشروطه' اولین مکان برای بازدید خانوادگی انتخاب شد تا با مشاهده این فضا پی به عظمت و ژرفای تاریخی آذربایجان برده و از حضور در این محل دقایقی را با سیر به تاریخ گذشته سپری کنیم.

وی افزود: در این موزه آثار و مدارک زیادی از مبارزات دوران مشروطیت شامل لوازم شخصی سران انقلاب مشروطه چون ستارخان، اسناد، فرمان ها، دست نوشته ها و تصاویر مشروطه خواهان و نیروهای دولتی در آن دوران و مطبوعات آزادیخواه دوران مشروطه نگهداری می شود که مشاهده هر یک از آنها لذت بخش و الهام بخش است.

یکی از بانوان کرجی بازدیدکننده از این موزه نیز به ایرنا، گفت: تبریز از شهرهای تاریخی ایران و از پرجاذبه ترین عرصه های آن وجود موزه های متعدد است که به نظرم مهمترین آنها موزه مشروطه است.

مریم جم نیا افزود: دیدن تصاویر آزادی خواهان و مبارزان دوره مشروطه در این خانه تاریخی بسیار جالب است و هرچند چهره هایی مثل ستارخان و باقرخان همیشه مطرح بوده و شناخته شده هستند، اما مشاهده تعداد زیادی از مبارزان آن دوران برایمان جالب و مهیج بوده است.

وی، نوع معماری ساختمان مشروطیت را نیز به عنوان جاذبه ای مهم در گردشگری و حوزه میراث فرهنگی کشور یاد و اظهار کرد: اینکه موزه ای زیبا در این مکان تاریخی با معماری خاص تدارک دیده شده است، جای قدردانی دارد و امیدواریم چنین مکان هایی در سراسر کشور به خوبی نگهداری و به مراکز گردشگری تبدیل شوند.

رئیس امور موزه های آذربایجان شرقی نیز، استقبال گسترده گردشگران نوروزی از موزه مشروطه تبریز را یادآور شد و گفت: این محل جزو مهمترین و پربازدیدترین موزه های استان و تبریز طی تعطیلات نوروزی به شمار می رود.

مهدی بزاز دستفروش با بیان اینکه تعداد یکهزار و 757 بازدید در پنجمین روز از ایام نوروز در خانه موزه مشروطه به ثبت رسیده است، اظهار کرد: در میان تعداد قابل توجهی از گردشگران که از موزه‌های شهر تبریز بازدید کرده اند، در روزهای دوم و پنجم فروردین موزه مشروطه رکورددار میزان بازدیدها بوده است.

وی با بیان اینکه گزارش‌های دریافتی در پنج روز نخست نوروز امسال حاکی از آن است که مراکز موزه ای و تاریخی استان با استقبال چشمگیری از سوی گردشگران داخلی و خارجی مواجه شده است، ادامه داد: در روز دوم فروردین نیز موزه مشروطه با یکهزار و 230 نفر بالاترین میزان بازدید را در میان سایر موزه های تبریز داشته است.

بزاز دستفروش، جذابیت موضوعی و وجود تناسب بین محتوای موزه و مکان شکل گیری موزه را از عوامل موثر در جذب مخاطبان در موزه مشروطه دانست و گفت: بازدید کنندگان از موزه مشروطه معمولا با یک پیش آگاهی از نهضت مشروطه ایران و روایت رشادت و فداکاری مجاهدین و رهبران این نهضت مشتاقانه در پی یافتن نام نشانی از این قهرمانان، به دنبال بازدید از این موزه هستند.

به گفته وی، این موضوع یکی ار ظرفیت های مهم این موزه در جذب مخاطب محسوب می شود.

 بنای کنونی خانه مشروطه تبریز به شماره 1171 در سال 1354 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

معمار این بنا 'حاج ولی معمار' و مساحت آن یکهزار و 300 مترمربع بوده و در دو طبقه ساخته شده ‌است.