یکی از تحولات گسترده ای که از حدود چهار دهه پیش به این طرف، نظام مالیاتی بسیاری از کشورها را تحت تاثیر خود قرار داده، معرفی و استقرار مالیات برارزش افزوده در آن کشورها است.
کد خبر: ۲۰۰۰۶۱
به گزارش ایران اکونومیست؛ مالیات بر ارزش افزوده یک سیستم مالیاتی خودسنج است که در آن وظیفه تشخیص مالیات به خودمودیان مالیاتی واگذار شده است، لذا کار اصلی ماموران سازمان مالیاتی- که بازدید و نظارت را برعهده دارند- بررسی دقت گزارش مودی در مورد محاسبه مالیات متعلقه یا مالیات قابل استرداد است.
تا پایان دهه 70 میلادی، مالیات بر ارزش افزوده تنها در هشت کشور اجرا شده بود، پس از آن، این نظام مالیاتی سرعت گرفت; بطوریکه فقط در دهة 90میلادی، 72 کشور به مجموعه قبلی اضافه شدند، این روند رو به رشد در چهار سال آغازین دهة 2000 میلادی نیز ادامه داشت و تا سال 2004 تعداد آنها به 136 کشور رسید و این امر به تنهایی بیانگر آنست که اجرای مالیات بر ارزش افزوده در کشورهایی با ویژگی‌های گوناگون اقتصادی؛ از کشورهای توسعه یافته گرفته تا کشورهای جهان سوم و کمتر توسعه یافته چون اتیوپی، اوگاندا، بنین، ورکینافاسو، تانزانیا و...نتیجه موفقیت آمیز داشته است.
امروزه هر دولتی به منظور بهبود و ثبات ساختاراقتصادی خویش، نیازمند منابع درآمدی پایدار و دائمی است که بتواند موفقیت آن را در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های بلند مدت افزایش دهد.
این منابع مالی از محل درآمدهای مالیاتی و همچنین درآمدهای غیر مالیاتی تامین می‌شود. در این راستا مالیات به عنوان یک منبع دائمی و قابل پیشبینی همواره مورد توجه دولتمردان قرار گرفته است.
قانون مالیات بر ارزش افزوده در اردیبهشت ماه سال1387 در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصویب گردید و باشرط اجرای پنج سال به صورت آزمایشی در خرداد ماه سال 1387 به تائید شورای نگهبان رسید و پس از ابلاغ آن در تیرماه 1387 از طرف رئیس جمهور به وزارت امور اقتصادی و دارائی،از مهر ماه سال 1387 طی 7 مرحله فراخوان از اصناف مختلف اجرایی شد.
نظام مالیات بر ارزش افزوده با هدف ایجاد شرایط و بسترهای قانونی برای ایجاد تحول در نظام مالیاتی طراحی شد.
پایه مالیاتی در مالیات بر ارزش افزوده مصرف بوده و این نوع از نظام مالیاتی دارای قابلیت‌های قابل توجهی مانند شفاف سازی فرآیندها و معاملات اقتصادی، ایجادبانک های جامع اطلاعات اقتصادی، تقویت سیستم‌های نظارتی در مراحل مختلف واردات، صادرات، تولید،توزیع کالاها و خدمات و همچنین مصرف، کاهش بار مالیاتی تولید، بالا بردن انگیزه صادرات و... است.
از آنجایی که مالیات بر ارزش افزوده یک مالیات مدرن است، اجرای آن به بهبود فناوری و بهره وری ازطریق اتوماسیون اداری در سیستم مالیاتی و حسابداری مالیاتی کمک شایانی خواهد کرد.
اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده در کشور همچون سایر انواع مالیاتها در جهت تامین درآمدهای پاک مالیاتی و با هدف انتقال بار مالیاتی از تولید به مصرف است.همچنین وصول مالیات عادلانه و مبتنی بر واقعیت از جمله اهداف اجرایی این نظام مالیاتی تلقی می‌شود.
سخن آخر اینکه لایحه اصلاح و دائمی شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده پس از انجام ساعت‌ها کار کارشناسی و کسب نظر از تمامی ذینفعان از جمله فعالان اقتصادی، دستگاه‌های اجرایی مرتبط، کارشناسان اقتصادی و خبرگان مالیاتی، در هیات دولت تصویب و در اواخر اسفند ماه سال 1395 تقدیم مجلس شد و هم اکنون کار کارشناسی آن در کمیسیون اقتصادی مجلس با حضور ذینفعان و صاحب‌نظران در مرحله بررسی است.
محورهای لایحه اصلاح و دائمی شدن قانون مذکور شامل توسعه معافیت‌ها با هدف حمایت از سبد مصرفی خانوار و همچنین حمایت از تولید، اصلاح تاریخ تعلق مالیات به ویژه در بخش پیمانکاری، افزایش ضمانت‌های اجرایی با هدف تمکین خریداران کالا و خدمات، تعدیل (کاهش) جریمه مالیات، رفع ابهامات اجرایی و دیگر مباحث است.
