به گزارش ایران اکونومیست؛ سی و سومین جشنواره موسیقی
فجر که به ریاست «حمیدرضا نوربخش» رییس خانه موسیقی از 20 دی ماه جاری آغاز
و تا 30 دی ماه ادامه دارد، تاکنون با افت و خیزهایی همراه بوده است. این
جشنواره هم اکنون با اجرای گروه های مختلف موسیقی در تالار وحدت، سالن
رودکی، فرهنگسرای نیاوران، سالن ایرانیان، برج آزادی و برج میلاد تهران در
حال برگزاری است.
** امیدهای جشنواره
شاید برای برشمردن نکات مهم
این جشنواره بتوان به برگزاری اجراهای مهم از جمله اجرای ارکستر ملی با دو
خواننده محبوب و سرشناس یعنی «سالار عقیلی» و «محمد معتمدی» به رهبری
«فریدون شهبازیان» در دو روز متفاوت در تالار وحدت و همچنین برگزاری ارکستر
سمفونیک تهران به رهبری «شهرداد روحانی» و نیز ارکستر مجلسی به رهبری
«منوچهر صهبایی» اشاره کرد.
در بخش موسیقی ملل جشنواره امسال نیز شاهد
اتفاقات خوبی بودیم. حضور «همایون سخی» موسیقیدان شهیر افغانستان، فرزند
«غلام سخی» یکی از رباب نوازان بنام کشور افغانستان، اجرای «ارکان اوگر»
نوازنده و آهنگساز شهیر ترکیه ای که با دو ساز «باغلاما» و «گیتار» که
روایتی متفاوت از موسیقی کشور ترکیه بود، اجرای «پرویز شهیدخان» از هند و
حضور گروه «تریو اکسیکلن» از مغولستان، از جمله این رخدادهای ارزشمند در
جشنواره موسیقی امسال بود.
از دیگر بخش های قابل اعتنای جشنواره امسال
نیز بخش «پژوهش» آن بود که در آن برای نخستین بار از برخی موزیسین های
خارجی دعوت شد تا درباره برخی موضوعات موسیقی دیدگاه های خود را عرضه کنند.
** انتقادها به سازوکارهای برگزاری جشنواره و پاسخ وزیر
در
کنار رخدادهای مثبت جشنواره موسیقی فجر امسال اما برخی انتقادها نیز از
سوی منتقدان و اهالی موسیقی در خصوص سازوکارهای برگزاری این جشنواره مطرح
شد.
سرفصل این انتقادها و گلایه ها، واسپاری دبیری جشنواره موسیقی فجر
در 3 سال گذشته به رییس خانه موسیقی، عدم شفافیت در انتخاب و دعوت هنرمندان
برای حضور در جشنواره، نبود شفافیت مالی و فقدان شیوه نامه مشخص برای
برگزاری جشنواره ای بود که بیش از سی سال از عمر آن می گذرد.
در همین
زمینه «علی قمصری» آهنگساز و نوازنده شناخته شده تار، در گفت وگویی ضمن
انتقاد از سازوکارهای برگزاری جشنواره موسیقی فجر، از جمله چگونگی دعوت از
هنرمندان، بلیت فروشی ها و نحوه اهدای جایزه «باربد» در این جشنواره، گفت:
در دو سال گذشته کاستی هایی وجود داشته که همچنان پابرجاست و بسیاری از
اساتید به دلیل مسایل مالی و عدم شفافیت آن در جشنواره امسال هم حضور پیدا
نکردند.
وی درباره اهدای جایزه باربد نیز مدعی اتفاقات پشت پرده در
انتخاب نفرات برتر شده و می افزاید: جشنواره برای ایجاد رقابت بین اهالی
موسیقی است و باید به آلبومی جایزه دهند که در همان سال منتشر شده باشد.
اما دیده شد که جایزه به اثری تعلق گرفت که دوسال پیش منتشر شده بود. جامعه
موسیقی به دلیل این اتفاقات عجیبی که رخ می دهد به جایی رسیده که به این
اتفاقات می خندد و برایشان عادی شده و تعجبی ندارد.
«فریدون آسرایی»
خواننده موسیقی پاپ هم به تازگی در یک گفت وگویی جشنواره موسیقی فجر در سال
های اخیر را محل برگزاری کنسرت های درآمدزا برای جشنواره توصیف کرد و گفت:
در سال گذشته در این جشنواره حضور پیدا کردم اما چون معمولا از کسانی دعوت
می شود که اجرایشان بیشتر فروش می کند در این دوره حضور ندارم.
پیشتر
در اوایل دی ماه جاری نیز شماری از اهالی موسیقی در نامه ای سرگشاده به
«سیدعباس صالحی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گلایه ها و نگرانی های خود را
در خصوص سازوکارهای برگزاری جشنواره موسیقی فجر و نحوه مدیریت آن مطرح کرده
بودند.
این گلایه ها اما از سوی وزیر ارشاد بی پاسخ نماند. صالحی 26 دی
ماه در سومین حضور خود در جشنواره موسیقی فجر در پاسخ به نگرانی های موجود
در خصوص نحوه مدیریت جشنواره موسیقی و همچنین نبود آیین نامه مدون و مشخص
برای برگزاری این جشنواره گفت: طی صحبت هایی که با آقای حسینی (معاون هنری
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) انجام گرفته به من اطلاع داده شد که کارهای
اولیه مربوط به تدوین آیین نامه جشنواره موسیقی فجر انجام گرفته و ایشان در
این حوزه جلسات مختلفی را با مجموعه های مختلف برگزرار کردند. به هر حال
اینکه ما به سمت نهایی شدن آیین نامه جشنواره موسیقی فجر برویم به طور حتم
متناسب با آیین نامه دبیر جشنواره موسیقی فجر نیز تعریف می شود تا بتواند
نظر حداکثری جامعه موسیقی را پوشش دهد.
** سهم اندک زنان در جشنواره
یکی
دیگر از مهم ترین مواردی که در جشنواره موسیقی امسال حاشیه ساز شد، کمیت
حضور زنان و گروه های موسیقی آنان در این جشنواره بود. آنگونه که سهم زنان
از جشنواره موسیقی امسال فقط در 2 اجرا از گروه های موسیقی «کیدی» از
هرمزگان و «ژن دنگ» از اصفهان خلاصه شده است. از این رو امسال زنان کم فروغ
ترین حضور خود در جشنواره موسیقی فجر را در مقایسه با سال های اخیر تجربه
کردند و در10 شب برگزاری جشنواره موسیقی فجر امسال با یکصد اجرا، زنان حضور
کمرنگی داشتند؛ موضوعی که نشان از کمتر شدن سهم زنان از یک جشنواره ملی
دارد.
موضوع دیگری که در گرماگرم برگزاری جشنواره موسیقی فجر باز هم نمک
به زخم زنان موسیقیدان پاشید، ممانعت از حضور نوازندگان زن برای اجرا در
کنسرت ارکستر ملی اصفهان روزهای 22 و 23 دی، با خوانندگی سالار عقیلی بود؛
ممانعتی که نشان از برخورد سلیقه ای با حضور زنان در عرصه موسیقی و کم
توجهی به مجوزهای وزارت ارشاد از سوی برخی نهادها و و گاه اشخاص دارد.
در
واکنش به این رخدادها اما وزیر ارشاد در سخنانی روشن و صریح با اشاره به
اینکه از نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حضور زنان در روی صحنه با هیچ
مشکلی مواجه نیست و همه جا باید این رویه در نظر گرفته شود، گفت: اجرای
بانوان نه در صحنه های ارکسترال مشکلی دارد و نه در حوزه تک‌نوازی که
البته باید دستورالعمل هایی وجود داشته باشد که در همه جا به طور یکسان
اعمال شود.
صالحی از معاون هنری خود خواست تا دستورالعمل های مربوط به
اجرای زنده بانوان نوازنده در اجراهای صحنه ای شهرستان ها را به صورت
کاملا شفاف تدوین کند و افزود: ما در این حوزه گفت‌و گوهای زیادی انجام
داده ایم و امیدوارم با جدیت آقای حسینی این دستورالعمل ها به صورت واحد
در تمامی استان ها اجرایی شود.
کوتاه سخن آنکه جشنواره موسیقی فجر عرصه
ای برای رقابت سازنده و بروز خلاقیت های و استعدادهای موسیقایی زنان و
مردان کشور است. از این رو متولیان برگزاری این جشنواره باید همواره بیش از
پیش به فلسفه برگزاری آن توجه نشان دهند و در مسیر تحقق اهداف حقیقی
جشنواره موسیقی فجر گام بردارند. امید است مسوولان برگزاری جشنواره در سال
های آتی سازوکارهایی را در نظر گیرند تا این جشنواره بتواند از کارایی لازم
در حوزه موسیقی برخوردار شود و رضایت خاطر اهالی موسیقی را بیش از گذشته
جلب کند.
