قشم سرزمینی در مسیر توسعه پایدار با گام های آهسته

به گزارش ایران اکونومیست، جزیره تاریخی قشم با وسعت یکهزار و 430 کیلومتر مربع و جمعیتی حدود 148 هزار نفر و 69 شهر و روستا به عنوان بزرگ ترین جزیره خلیح فارس، در فاصله 37 کیلومتری آن و در دهانه تنگه هرمز واقع شده و از گذشته تاکنون به محلی برای تردد بازرگانان و تجار بوده است.

نظر به همین خاصیت ژئوگرافی و ژئواکونومی، این جزیره در اواخر دهه 60 و بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی به همراه کیش و چابهار با هدف تمرکز سوخت رسانی به شناورها و کشتی‌های در حال عبور از خلیج فارس، ایجاد صنایع تولیدی صادراتی، ارائه خدمات فنی - مهندسی، انتقال دانش فنی به منطقه و کشور، ایجاد پارک ملی به عنوان منطقه آزاد تجاری تجاری تغییر ماهیت داد.

در حال حاضر هفت منطقه آزاد تجاری شامل کیش، قشم، چابهار، ارس، اروند، انزلی و ماکو در کشور وجود دارد، و شورای اطلاع رسانی دولت با هماهنگی روابط عمومی شورای عالی مناطق آزاد، در راستای اعزام تورهای خبری به مناطق آزاد تجاری پس از ماکو و انزلی، جمعی از سردبیران و مسوولان رسانه های داخلی را در سفری سه روزه که از 12 تا 15 دی ماه برگزار شد، با هدف بازدید و تهیه گزارش از طرح های صنعتی، اقتصادی، عمرانی و گردشگری قشم به این جزیره اعزام کرد.

این تیم رسانه ای طی سه روز حضور در قشم از برخی مراکز صنعتی و در حال احداث از جمله شرکت پیرامون سیستم قشم، نیروگاه خورشیدی 7 مگاواتی، شرکت تولید آب و برق قشم، شرکت بهین پالایش قشم، پروژه ساخت و بهره برداری اسکله حرا و مجتمع ذوب و احیا روی قشم بازدید کرد و همچنین با برخی جاذبه های گردشگری این جزیره از جمله غار خوربس، جنگل آبی حرا، دره ستارگان، ساحل آبی ناز و چند اقامتگاه بومگردی بازدید و در آخر هم در نشست خبری حمیدرضا مومنی رییس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم شرکت کرد.

منطقه آزاد تجاری قشم به مدد ظرفیت های صنعتی - اقتصادی و نیز جاذبه های گردشگری و نیز مدیریت یکپارچه اعمالی در دو سال گذشته، گام های رو به رشدی در مسیر هدفگذاری تعیین شده برداشته، چنانکه مومنی در نشست خبری با تشریح فعالیت های صورت گرفته در این بازه زمانی، به وجود 17 میدان هیدرو کربنی در جزیره قشم اشاره کرد و از سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری در حوزه نفت، پتروشیمی و انرِژی در سال آینده خبر داد.

گسترش شهرک های صنعتی از 9 هزار و 575 هکتار به هشت شرکت به مساحت 13 هزار و 653 هکتار و نیز ارتقا شرکت های صنعتی از 130 شرکت به 177 شرکت را می توان از دیگر اقدامات صورت گرفته در این دو سال اخیر عنوان کرد.
همچنین طی این مدت اقداماتی از جمله ارتقا شبکه انتقال و توزیع آب قشم از 152 کیلومتر به 213 کیلومتر، گسترش شبکه آبرسانی از 23 روستا به 44 روستا، آغاز احداث دو نیروگاه جدید تولید همزمان آب و برق با ظرفیت یک هزار مگاوات برق و 200 هزار متر مکعب آب شیرین، احداث نیروگاه خورشیدی 10 مگاواتی و بهره برداری از نیروگاه 70 مگاواتی قشم مولد و نیز افزایش فیبرنوری از 25 کیلومتر به 80 کیلومتر صورت پذیرفته است.

در حوزه گردشگری نیز به گفته مومنی، در قشم نیازی به وجود هتل پنج ستاره احساس نمی شود، اما اجرای ایده اقامتگاه های بومگردی نقش موثری در جذب گردشگر به این منطقه داشته اما چنانکه مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در نشست خبری خود عنوان کرد، اکنون پیشی گرفتن جمعیت مسافر (پرایدی) از جمعیت گردشگر یکی از مشکلات جزیره قشم است زیرا برای مسافر باید هزینه کرد اما در مقابل گردشگر درآمد ایجاد می کند و بنا داریم مسافر را تبدیل به گردشگر کنیم.

با این حال در دو سال گذشته، در حوزه گرشگری و اسکان مسافر و گردشگر اقدامات مثبتی صورت گرفته که می توان به ساخت 30 باب هتل با 5 هزار 518 تخت، ایجاد 6 باب هتل آپارتمان، ساخت 8 باب مکان تفریحی - اقامتی با ظرفیت یک هزار و 290، ایجاد 16 باب مهمانسرا با ظرفیت 644 تخت، ایجاد 64 باب کاشانه مهمان با ظرفیت یک هزار و 320 تخت و برپایی 12 کمپ گردشگری ایجاد ظرفیت 19 هزار 350 نفر در روز اشاره کرد.
منطقه آزاد قشم گرچه روندی تدریجی رو به توسعه را می پیماید اما به گفته مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم، همچنان با چالش هایی مواجه است که از جمله آنها باید به ساختار «مناطق آزاد» ، «دبیرخانه» و «دولت» اشاره کرد.

مومنی معتقد است مناطق آزاد از ساختار مالی و منابع پایدار و مشخصی برخوردار نیست و ساختار نیروی انسانی کمی و کیفی قابل اتکایی ندارد.
مدیر عامل سازمان منطقه آزاد قشم همچنین چالش گریبانگیر در بخش دبیرخانه را اشکال ساختاری آن دانست که این موضوع سبب شده تا نتواند حق و حقوق خود را به طور از دولت مطالبه کند.

مومنی همچنین به چالش دولت اشاره و تصریح کرد: دولت هم در مورد مناطق آزاد به یک اجماع نرسیده و بی ثباتی مدیریتی و بی ثباتی برنامه ریزی مانع از رسیدن منطقه آزاد تجاری قشم به رقبای خود در منطقه شده است.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم، عمده مشکل موضوع تجاری در قشم را نبود برندسازی عنوان کرد و خواستار تولید برنامه در این زمینه شد.
مومنی همچنین در مورد گرشگری گفت: در این حوزه مزیت های ویژه ای داریم. در حال حاضر در حوزه گردشگری 64 کاشانه مهمان داریم و گردشگری را بر اساس سه رویکرد تقویت اقتصاد محلی، فرهنگ بهره وری و توسعه فرهنگی تعریف کرده ایم.

وی ادامه داد: سال گذشته بعد از دو سال تلاش مجوز کارت سبز ژئوپارک قشم را از ژئوپارک جهانی تمدید کردیم و اکنون به عنوان یک برند بین المللی در این زمینه مطرح هستیم.
مومنی سفر به قشم در حوزه حمل ونقل را گران دانست و تاکید کرد، قیمت تمام شده حمل و نقل باید پایین بیاید و یکی از راهکارها برای تحقق این موضوع بهره مندی از حمل و نقل ترکیبی است.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم با بیان اینکه 20 درصد بودجه تخصیص یافته، جاری و 80 درصد عمرانی است، افزود: در عین حال در حوزه عمرانی کمی ضعف داریم و با وجود آسفالت 300 کیلومتر از جاده های قشم همچنان برخی جاده ها نامناسب هستند.
مومنی به تشریح وضعیت کشاورزی در جزیره قشم پرداخت و گفت: در این بخش حرکت به سمت کشت گلخانه ای است و مشاوره های برای کشت پنج محصول شامل خیار، گوجه، فلفل سبز، توت فرنگی و بادمجان با هدف صادرات به کشورهای اطراف صورت پذیرفته و اکنون سه شهرک به مساحت 270 هکتار زمین به این موضوع اختصاص یافته است.

وی شرایط فعالیت در قشم را به دلیل برخورداری از جمعیت 95 درصدی بومی مرکب از شیعه و سنی متفاوت از مناطق دیگر دانست و گفت: مردم باید اثرات زندگی در مناطق آزاد را لمس کنند، نرخ بیکاری در قشم 5 / 6 (شش ممیز پنج) درصد است و توانسته ایم 4 هزار و 200 شغل ایجاد کنیم و تا پایان سال جاری هشت هزار شغل دیگر تا پایان سال جاری ایجاد خواهیم کرد.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم افزود: در حال حاضر مشغول برنامه ریزی برای وارد کردن نیروی کار خارج از استان به قشم هستیم.

وی ادامه داد: اکنون تمام جوانان بیکار قشم ثبت نام شده اند و در 6 ماهه اول سال جاری 76 هزار ساعت در سازمان فنی حرفه ای شهرستان به آنها برای مشاغل ماهر و نیمه ماهر آموزش داده ایم.
مومنی با بیان اینکه توسعه در قشم از «جوامع محلی» می گذرد، تاکید کرد: تمام واحدهای صنعتی که به قشم نمی آیند باید پیوست فرهنگی و اجتماعی داشته باشیم زیرا بدون این امر به موفقیت نمی رسند.
همانطور که در سطور بالا اشاره شد، تیم رسانه ای در مدت حضور در قشم از چند مجتمع صنعتی و نیز پروژه های در حال ساخت دیدن کرد، که مشروح هر یک از آنها در پی می آید:
 
** شرکت پیرامون سیستم قشم
شرکت پیرامون سیستم قشم در شهرک صنعتی طولا، از جمله شرکت های پیشرفته و دانش بنیانی است که ساخت دستگاه آنالایزر و نصب آن در پالایشگاه های پتروشیمی را بر عهده دارد.
شرکت مهندسی پیرامون یستم قشم با شروع به کار شرکت مهندسی پیرامون پالای، کار خود را در سال 1378 آغاز کرد.

این شرکت مهندسی در 16 سال گذشته همواره بر توانمندی داخلی، تولید و اشتغالزایی تاکید کرده و در این چارچوب پروژه های بسیاری را برای نخستین بار در ایران به انجام رسانده است.
با تاسیس شرکت پیرامون سیستم قشم در سال 1386، امکان تولید سیستم های نمونه برداری و آنالیز برای اولین بار در ایران فراهم شد و سپس در سال 1393 این شرکت با هدف تولید و تامین سیستم ها کنترل، ابزار دقیق و میتریگ فعالیت خود را گسترش داد.
شرکت مهندسی پیرامون سیستم قشم دارای بخش های از جمله انبار، ساخت و مونتاژ، کنترل کیفیت، الکتریکال، مکانیکال و اتاق آنالایزر است و در مجموع حدود 30 نفر در این شرکت به کار مشغول هستند.
 
** نیروگاه خورشیدی 7 مگاواتی
در جزیره قشم یک نیروگاه خورشیدی 7 مگاواتی برای تامین برق جزیره و با سرمایه گذاری صدرصد ایتالیایی در حال احداث است.
قرار است 300 هزار و 300 پنل با قدرت 320 ولت در این نیروگاه نصب شود.
برای هر مگاوات این پروژه یک میلیون دلار هزینه خواهد شد.
خرید زمانی این نیروگاه 20 ساله است و قرار است اوایل اسفند سال جاری به بهره برداری برسد.
به جز پنل ها و اینورتور نیروگاه که توسط شرکت های خارجی ساخته می شوند، سایر تجهیزات و نیروی انسانی از داخل کشور تامین می شود.
در حال حاضر بخش زیادی از علمک های مربوط به پنل های این نیروگاه نصب شده و اقدامات دیگر در حال انجام است.
 
** شرکت تولید آب و برق قشم
«شرکت تولید آب و برق قشم مپنا» با هدف احداث، توسعه و بهره‌برداری از نیروگاه تولید همزمان برق و آب قشم در جزیره قشم در استان هرمزگان تاسیس شد تا 50 مگاوات برق و 18 هزار متر مکعب آب در روز را به ساکنان بزرگ‌ترین جزیره ایران اهدا کند.
این نیروگاه با سرمایه‌گذاری گروه مپنا به روش ساخت، تملیک و بهره برداری در شمال جزیره قشم و در فاصله 750 متری از دریا و با اختصاص هزینه 65 میلیون یورو احداث شده و به بهره‌برداری رسیده است.

با راه‌اندازی بخش آب این نیروگاه، برای نخستین‌ بار مردم روستاهای قشم که حدود 70 درصد از جمعیت این جزیره را تشکیل می‌دهند، به آب شرب دسترسی می‌یابند.
ساخت این نیروگاه از سال 1390 آغاز شد و سال 1392 واحد اول و سال 1393 واحد دوم آن به بهره برداری رسید و از سال 1394 قرارداد این نیروگاه با شرکت آب و فاضلاب کشور منعقد شد.
آب مورد نیاز پروسه شیرین سازی از دریا گرفته می شود و این سیستم برای نخستین بار است که در کشور اجرا می شود.

علاوه بر این قرار است در آینده نزدیک خط تولید آب معدنی در ظروفی به اندازه های مختلف در کنار این نیروگاه برای صادرات به کشورهای اطراف نیز راه اندازی شود.
در حال حاضر اقدامات عمرانی برای راه اندازی این مرکز در حال انجام است و پیش بینی می شود در آینده نزدیک بهره برداری از آن آغاز شود.
 
** شرکت بهین پالایش قشم
شرکت پارس بهین پالایش نفت قشم در اواسط سال 1392 به ثبت رسید.
این شرکت مسئولیت دارد تا حدود 18 API نسبت به احداث پالایشگاه نفت فوق سنگین به ظرفیت 35 هزار بشکه نفت در روز اقدام کند.
پالایشگاه در زمینی به مساحت 45 هکتار در ضلع شمالی جزیره قشم و در محدوده نزدیک اسکله کاوه واقع شده است.
خوراک پالایشگاه به میزان 35 هزار بشکه در روز از میادین سروش و نوروز که در خلیج فارس واقع شده تأمین خواهد شد.
خوراک پالایشگاه توسط کشتی های حدود 70 هزار تنی از میادین نفتی فوق الذکر به پالایشگاه حمل خواهد شد.

محصولات این شرکت به عنوان پایه محصول قیر خواهد بود که برش های نفت سبک مانند نفت سفید، نفتا و گازوئیل از محصولات جانبی پالایشگاه خواهد بود. محصولات تولیدی پالایشگاه از طریق اسکله که در ضلع شمالی پالایشگاه احداث خواهد شد، برای مصرف کننده در داخل و یا خارج از کشور حمل خواهد شد.

زمینه فعالیت شرکت پارس بهین پالایش نفت قشم تولید قیر به میزان یک میلیون تن در سال است. به همراه قیر، دیگر فرآورده های نفتی مثل گازوئیل، نفت سفید و نفتا تولید خواهد شد که میزان تولید سالیانه آن چهار میلیون بشکه می باشد.
هدف اصلی شرکت پارس بهین پالایش نفت قشم احداث پالایشگاه نفت سنگین قشم با ظرفیت روزانه 35 هزار بشکه می باشد. تولید قیر و فرآورده های نفتی استاندارد، صادرات محصولات تولیدی پالایشگاه به کشورهای هدف و تأمین نیازهای داخلی قیر از اهداف اصلی شرکت است.
 
** پروژه ساخت و بهره برداری اسکله حرا
پروژه اسکله نفتی حرا با مشارکت سازمان منطقه آزاد قشم و شرکت هلدینگ انرژی پاسارگاد در حال ساخت است و بزودی به بهره برداری می رسد.
ایجاد تسهیلات و تجهیزات در تأمین خوراک و انتقال محصول پالایشگاه های همجوار (پارس بهین پالایش نفت قشم و سایر پالایشگاه ها) بوسیله دو پست اسکله 70 هزار تنی و هفت هزار تنی و با در نظر گرفتن طرح توسعه و تأمین آب مورد نیاز، هدف اصلی از ساخت و بهره برداری اسکله حرا عنوان شده است.

30 درصد سرمایه گذاری این پروژه متعلق به سازمان منطقه آزاد قشم است و 70 درصد نیز به هلدینگ گسترش انرژی پاسارگاد اختصاص دارد.
این اسکله قابلیت حمل خوراک نفت خام سبک و سنگین تا ظرفیت 70 هزار تن و حمل فرآورده هایی از جمله قیر تا ظرفیت هفت هزار تن را خواهد داشت.
برآورد سرمایه گذاری برای احداث این اسکله 235 میلیارد تومان است.
ساخت اسکله مربوط به این پالایشگاه نیز پیشرفت قابل توجهی داشته است و بخش های زیادی از آن احداث شده و عملیات عمرانی برای ادامه آن از جمله ایجاد مسیر خط لوله برای انتقال نفت از کشتی ها در دریا در حال انجام است.
 
** مجتمع ذوب و احیا روی قشم
طی توافق رییس جمهوری وقت در سال 1376 با کشور چین، مقرر شد که یک خط تولید روی با مشارکت شرکت فرآوری معدنی و شرکت «ان اف سی کیو» - NFCQ - چین در منطقه آزاد قشم ایجاد شود. بر این اساس توافق شد تکنولوژی و ماشین آلات از طرف چینی و زمین، نیروی انسانی و تامین مواد اولیه از طرف ایرانی تامین گردد.

پس از تامین ماشین آلات و اتمام ساختمان سازی طرف چینی انصراف داد و مراحل نصب و راه اندازی و بهره برداری توسط شرکت فراچین قشم به انجام رسید.
شرکت ذوب و احیاء روی قشم در سال 1376 برای تولید آندوکاتد با ظرفیت تولید سالانه 24 هزار تن در سال ایجاد شد.

شرکت ذوب و احیای روی قشم با تولید شمش روی، محصولات جانبی و اسیدسولفوریک منطبق با استانداردهای بین المللی و ملی به عنوان یکی از مجموعه های صنعتی معتبر منطقه، مولفه های توسعه پایدار را در ارائه محصول به جامعه ذینفعان در نظر داشته و از طریق بهبود و ارزش افزایی در فرآیندهای سازمانی در این مسیر قرار گرفته است.
از تولیدات این شرکت می توان به تولید روی بر اساس فرآیند تولید به روش دریافت کنسانتره روی، لیچینگ، فیلترینگ و الکترولیز اشاره کرد. در این روش عنصر روی استحصال شده با استفاده از روش ذوب و ریخته گری مبادرت به تولید شمش روی می کند.

همچنین این واحد، تولید کنسانتره روی را نیز از کیک های باطله انجام می دهد و اکنون ظرفیت تولید فلز این واحد 10 تن در روز است و با برنامه ریزی های انجام شده، ظرفیت تولید این واحد در آینده به 20 تن فلز محتوی خواهد رسید.
از دیگر محصولات این واحد تولیدی اسیدسولفوریک است که واحد تولید اسیدسولفوریک با استفاده از تکنولوژی روزآمد با ظرفیت 180 تن در روز در خرداد ماه سال 92 به بهره برداری رسیده و در حال کار است.
کل محصولات این شرکت به خارج از کشور از جمله کشورهای ایتالیا و اردن صادر می شود.
 
** غار خربس
غار خربس (xorbas) یکی از جاذبه‌های گردشگری جزیره قشم است. این غار در 15 کیلومتری قشم در سمت راست جاده قشم به روستای خربس و روستای رمچاه قرار دارد.
در دل ارتفاعات روستای خربس، آثاری از معماری صخره‌ای دیده می‌شود که به عقیده برخی محققان، نیایشگاه پیروان مهرپرستی و با پرستشگاه آناهیتا (خدای آب) بوده‌ است.

قدمت تاریخی این غار به دوره اشکانی و ساسانی باز می گردد. این غار شامل دو طبقه است، طبقه اول، بخش طبیعی غار بوده و متشکل از یک دالان ورودی با سه حفره و بخش دستکند نیز در طبقه دوم که شامل یک فضای مرکزی و راهرو و یک فضای کوچک مجاور است که در انتها راهرو جنوبی حفره ای چاه مانند قرار دارد.
چندین دریچه رو به دشت در این غار وجود دارد که روشنایی داخل آن را تامین می کند.
 
** جنگل آبی حرا
کمتر گردشگری را می توان یافت که در سفر به قشم، سری به جنگل آبی حرا نزده باشد.
گیاه حرا یا «مانگرو» در کناره‌های شمالی و غربی جزیره قشم می روید و ترکیب آن با آب دریا چشم هر گردشکری را خیره می کند.
ریشه های این گیاه، از خاصیت ویژه ای برخوردار است و مانند یک تصفیه خانه، آب شور دریا را شیرین می کند.
جانورانی مانند حواصیل، موش و مار آبی در این منطقه زیست می کنند.
یکی از نقاط جذابیت جنگل آبی حرا، خانه «پیر حرا» است که به باور مردم بومی، تا پایان عمر، به تنهایی در این محل زندگی می کرده است.
بسیاری از گردشگران در سفر به قشم، با قایق موتوری به گشت و گذار در میان این جنگل آبی می پردازند و اوقات خوشی را برای خود رقم می زنند.
هنگام گشت و گذر در این جنگل به خوبی می توان به میزان زیاد جزر و مد دریا در روز و شب پی برد.
 
** دره ستارگان
دره ستارگان از دیگر جاذبه های گردشگری در جزیره قشم است و شکل و شمایل معمایی و رازگونه آن، گردشگران و مسافران را به سوی خود جلب می کند.
این جاذبه طبیعی در حدود پنج کیلومتری ساحل جنوبی جزیره‌ قشم قرار دارد.
برای رسیدن به دره ستارگان باید از شهر قشم به سمت جنوب و پس از آن به سمت غرب جزیره حرکت کرد.
گرچه زمین شناسان علل شکل خاص صخره های دره ستارگان را عارضه‌ای طبیعی و نتیجه فرسایش خاک، ماسه و سنگ موجود در این منطقه می دانند اما باور بومی این است که دره ستارگان براثر برخورد ستارگان است.
باورهای عجیب دیگری در مورد دره ستارگان رایج است، مردم بومی این منطقه را محل حضور موجودات ماورالطبیعی از جمله جن‌ و ارواح سرگردان می دانند.
 
** اقامتگاه های بومگردی
اقامتگاه های بومگردی را باید از جمله راهکارهای هوشمندانه برای میزبانی از گردشگران در سفر به قشم به خصوص گردشگران خارجی ذکر کرد.
این اقامتگاه ها در محیط های طبیعی با رعایت بالاترین سطح ضوابط محیط زیستی و سازگاری با معماری و سیمای منطقه احداث شده اند.
در حال حاضر 64 خانه بومگردی(کاشانه مهمان) در قشم فعال است و وظیفه اسکان و پذیرایی از گردشگران داخلی و خارجی را بر عهده دارند.
در اقامتگاه های بومگردی که توسط افراد بومی اداره می شود، انواع غذاهای محلی با چاشنی و ترشی ها محلی ارائه می شود.
اقامتگاه های بومگردی و ظرفیت های پذیرش گردشگری آنها، ضعف و نیاز هتل های مجلل را در قشم تا حدودی رفع کرده است.
این اقامتگاه ها به گونه ای ساخته شده است که ضمن حفظ بافت قدیمی خانه ها از تمام امکانات امروزی برای رفاه گردشگران برخوردار است و از وسایل قدیمی مورد استفاده مردم قشم نیز برای تزیین آن استفاده شده است.
 
** ساحل آبی ناز
سواحل قشم با مساحتی تقریبا حدود یکهزار و 500 کیلومتر مربع، بیشترین کرانه‌ها و سواحل را در میان جزیره های خلیج فارس به خود اختصاص داده است.
ساحل آبی ناز از جمله ساحل های جزیره قشم است که فرصتی برای شنای گردشگران در ساحل خلیج فارس را فراهم می کند.
اسب و شتر سواری، سواری بر روی موتورهای چهارچرخ و پرواز با پاراگلایدر از جمله امکانات تفریحی موجود در این ساحل است که گردشگران با استفاده از آنها، خاطره خوشی را از سفر به قشم برای خود در قاب خاطره تصویر کنند.
 
** سخن آخر
منطقه آزاد تجاری قشم همانطور که در سطور بالا بدان اشاره شد، در حال طی مسیر توسعه و رسیدن به نقطه ایده آل اما با گام های آهسته و پیوسته است.
به اذعان کارشناسان و دست اندرکاران امور محلی آنچه که مسیر دستیابی به توسعه را کوتاه می کند، ثبات مدیریتی و برخورداری از نگاه بلند مدت و راهبردی است.
منطقه آزاد تجاری قشم طی 18 ماه، شاهد تغییر چهار مدیر عامل بوده که هر کدام بخشی از ایده های خود را برای توسعه این منطقه مد نظر داشته اند و جابجایی صورت گرفته، اجرای هر یک از ایده ها را نقش بر آب ساخته است.

مزید بر آن، علیرغم اینکه از نظر زیرساخت ها مانند جاده سازی و لوله کشی آب اقدامات خوبی در منطقه آزاد تجاری قشم صورت پذیرفته، اما همچنان تا نتایج مطلوب در حد قد و قواره یک منطقه آزاد تجاری فاصله وجود دارد.
شمار پرتعداد مراکز تجاری، بازار کسب و کار را به حالت اشباع رسانده است و اکثر کسبه را به ورشستگی کشانده است.
اقامتگاه های بومگردی به حمایت بیشتری نیاز دارند، و برای جزیره ای که هتل 5 ستاره ندارد، با تقویت آنها می توان بستر گردشگر را رونق دیگری داد.
جاذبه های گردشگری و منحصر به فرد منطقه آزاد تجاری قشم آن چنانکه باید معرفی نشده اند و نیاز به تبلیغ بیشتری دارند.

سواحل آبی و تفریحی منطقه آزاد قشم با نمونه ای مشابه خود در برخی کشورها که از رونق بازار گردشگری، سهمی دارند، قابل مقایسه نیست. امکانات تفریحی عرضه شده در این ساحل ها نیاز به جانمایی دارند و ساحل ها باید پاک و تمیز باشند.
زیرساخت های فرهنگی و هنری مانند سینما، سالن های تئاتر و کتابخانه و گالری ها جزیره منطقه آزاد تجاری قشم که می توانند به عامل بالقوه ای برای جذب گردشگر شوند، ضعیف هستند و به نظر می رسد، برنامه ای کلانی برای گسترش آن وجود ندارد.