مقاله ISI چیست؟/آموزش گام به گام چاپ یک مقاله در موسسات علمی جهان

به گزارش ایران اکونومیست، یکی از معیارهای میزان تولید علم در هر کشوری، نگارش مقاله های علمی است، این مقاله ها هر اندازه در نشریه های علمی معتبر چاپ شود و هر چقدر کیفیت این آثار بالاتر باشد، می توان به آینده علمی کشور خوش بین تر بود.
 
تاریخچه ISI
 
مؤسسه اطلاعات علمی یا ISI  ‏(Institute for Scientific Information)، موسسه‌ای با تمرکز بر علم‌سنجی و انتشارات علمی است که در سال ۱۹۶۰ توسط یوجین گارفیلد تأسیس شد.  این مؤسسه توسط مؤسسه علمی تامسون در سال ۱۹۹۲ خریداری و به‌ عنوان  Thomson ISI شناخته شد و اکنون نیز با نام Thomson Scientific  شناخته شده است، این مؤسسه بخشی از شرکت Thomson Reuters است.  
 
ISI  چیست ؟
 
ای اس ای نام موسسه و سازمانی ست برای اعتبار سنجی مقالات علمی ، و باتوجه به این که این مجموعه به صورت تخصصی روی این موضوع کار می کند ، به همین دلیل آی اس ای معیاری شده است برای بررسی اعتبار یک مقاله علمی ، همان طور که وزن را با کیلوگرم اندازه گیزی می کنند و کیلوگرم یک واحد سنجش برای وزن است ، مقالات هم واحد های اندازه گیری و اعتبار سنجی برای خودشان دارند که آی اس آی یکی از معیارهای سنجش مقاله در سطح جهانی است .
 
مؤسسه ISI خدمات مربوط به پایگاه‌های داده، فهرست کتاب‌ها و مقالات را ارائه می‌دهد. به‌طور اختصاصی این خدمات نمایه‌سازی نقل‌قول‌ها و تحلیل آنها است که توسط خود گارفیلد پایه‌گذاری شده است، این خدمات شامل نگهداری داده‌ ها و نقل‌ قول ‌های مقالات هزاران نشریه دانشگاهی است. این خدمات از طریق سرویس پایگاه داده ISI's Web of Knowledge   در دسترس است، این پایگاه داده به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که بداند کدام مقاله‌ها بیشتر مورد ارجاع قرار گرفته و چه مقالاتی از این مقاله مطلبی را نقل‌قول کرده‌اند.
 
آی‌اِس‌آی، سالانه گزارشی را تحت عنوان گزارش استنادی مجلات علمی را که با سرواژه جِی‌سی‌آر (Journal Citation Reports)‏ معروف است ارائه می‌کند که در آن مجلات نمایه‌شده در بانک اطلاعاتی خود را بر اساس شاخصی با عنوان ضریب تاثیرگذاری رتبه‌بندی می‌کند. در حال حاضر ضریب تاثیرگذاری یکی از شاخص‌های اصلی برای اعتبار علمی مجلات علمی محسوب می‌شود.
 
موسسه اطلاعات علمی هر سال به بررسی تمامی مجله های علمی انگلیسی زبان می پردازد و بر اساس معیارهایی که دارد تعدادی نشریه را به عنوان نشریه های معتبر معرفی می کند، تعداد مجله هایی که هر سال معرفی می شوند، متفاوت است. گاه یک نشریه در فهرست آی اس آی قرار می گیرد و همین نشریه ممکن است سال آینده در فهرست مورد نظر جایی نداشته باشد. در حال حاضر حدود 20 هزار مجله در فهرست آی اس آی قرار دارد و حدود 2 هزار مجله نیز هر سال به این فهرست افزوده می شود.
 
موسسه اطلاعات علمی  ( Institute for Scientific Information )
 
بانک اطلاعات ISI مرکزی برای فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهمترین مجلات علمی منتشره در دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان پژوهشگران مختلف می باشد.  
 
هر مجله علمی قبل از انتخاب شدن و فهرست شدن در ISI یکسری مراحل ارزیابی را پشت سر می گذارد. ازجمله عوامل مورد ارزیابی و رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتی ISI ، کمیته علمی منتخب مجله، تنوع بین المللی مقالات چاپ شده در آن، نشر به موقع مجله و جایگاه نشرآن می باشد.
 
لازم به ذکر است که هیچ یک از این عوامل به تنهایی مورد بررسی و ارزیابی قرار نمی گیرد بلکه با بررسی مجموع عوامل یک امتیاز کلی داده خواهد شد از جمله مواردی که در ارزیابی مجله مورد توجه قرار دارد این است که عنوان مقالات، چکیده و کلمات کلیدی باید به زبان انگلیسی باشد همچنین توصیه می شود که منابع نیز به زبان انگلیسی نوشته شوند. اگر چه اطلاعات علمی مهم به تمامی زبانها به چاپ می رسد اما موارد ذکر شده باید به زبان انگلیسی باشد تا تحت داوری و ارزیابی ISI قرار گیرد زیرا ارزیابی کنندگان مجلات علمی در ISI نمی توانند عناوین و منابع بکاررفته در مقالات را به زبان انگلیسی ترجمه کنند. داوری علمی و تخصصی مقالات چاپ شده در مجله توسط داوران نام آشنای علمی از جمله عمده ترین موارد مورد توجه ارزیابی کنندگان می باشد که گویای اعتبار و غنای علمی مجله است.
 
ضریب تاثیر یا درجه تاثیر یا Impact factor چیست؟
 این عامل همه ساله توسط ISI برمبنای ارجاعات به هر یک از مجلات علمی آن محاسبه می شود و نتیجه در گزارشات ارجاع مجله یا Journal Citation Reports یا به اختصار JCR ٬ منتشر می شود. این ضریب٬ نه برای مقاله یا نویسنده٬ بلکه برای مجله محاسبه می شود. محاسبه برمبنای یک دوره سه ساله صورت می گیرد. فرضا اگر در سال ۸۴ جمعا ۴۰ ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده باشد٬ ضریب ارجاع آن مجله، از تقسیم ۴۰ بر ۵۰ به دست می آید که ۸/۰ است. یعنی به طور متوسط٬ هر مقاله آن نشریه ۸/۰ مرتبه مورد استناد مقالات دیگر قرار گرفته است.
 
 چگونه مقاله ISI بنویسیم ؟
 جهت نگارش یک مقاله علمی-پژوهشی و درج آن در مجلات معتبر داخلی یا ISI رعایت برخی نکات الزامی است. پژوهش علمی را با روش صحیح پژوهش می شناسند و بخاطر داشته باشید همیشه روش پژوهش از موضوع پژوهش مهمتر است، بهترین موضوع اگر با روش صحیح مورد پژوهش قرار نگیرد و با روش صحیح نگارش نشود فاقد هرگونه اعتبار و ارزش علمی است.
 
در ادامه به چند مرحله ای اشاره خواهیم داشت که چگونه مقاله isi بنویسیم ، به خصوص افرادی که می خواهند اولین مقاله خود را بنویسند :

1- انتخاب مجله معتبر :
مجله ای که شما انتخاب کرده اید حتما باید از نظر اعتبار مورد تایید باشد و از چندین مقاله isi مورد استناد واقع شده باشد . تا جای ممکن هدف شما باید انتخاب بالاترین ایمپکت فاکتور در بین مجلات ISI باشد اما در نظر داشته باشید که اگر موضوع مقاله شما منطقه ای باشد انتشار آن در مجلات بین المللی سخت خواهد شد در نهایت تنها راهی که به موفقیت مقاله خود پی خواهید برد نقل قول هایی است که به مقاله شما نوشته می شود ، پس مجله ای را انتخاب کنید که توسط افراد معتبر خوانده می شود چرا که آن افراد کسانی هستند که در مورد مقاله شما اظهار نظر خواهند کرد .
 
ISI  بودن یک مجله را چگونه تعیین کنیم؟
همانگونه که در تاریخچه موسسه ISI گفته شد لیست مجلات ISI که به مجلات معتبر تامسون رویترز نیز مشهور است هر ساله توسط موسسه تامسون رویترز به اطلاع دانشمندان و محققان سرتاسر جهان می‌رسد و این لیست نقش بسیار عمده‌ای در برنامه ریزی کشورها و دانشگاه‌ها دارد.
 
در سایت تامسون رویترز قسمتی مخصوص به سرچ است که با این ابزار جستجو میتوانید متوجه شویم که واقعه مجله ISI است یاخیر و همچنین کدام یک از کاورج های ISI را دارا میباشد. در ابتدا وارد لینک شوید. این لینک یک صفحه از سایت تامسون رویترز است:
 
https://mjl.clarivate.com

 
در صفحه مربوطه با سرچ باری مواجه میشوید که از منوی باز شونده در زیر سرچ بار میتوانید ایتم های مختلفی را برای انتخاب داشته باشید. بر اساس کلمه یا براساس نام مجله و یا ISSN  
 
Search Type:
 
باید دقت داشت که در SEARCH TYPE  حتما گزینه ISSN را انتخاب کنند و در SEARCH TERMS نیز ISSN مجله را وارد نمایند.
 
 ISSN مجله را از وب سایت مجله می توانید بیابید. با کمی بررسی و جستجو در هر مجله و ژورنالی می توانید ISSN آن را بیابید.
 
مثلا با وارد کردن  ISSN به شماره ۰۲۰۵-۱۴۷۲  و زدن گزینه SEARCH چنین پنجره ای مطابق شکل زیر ظاهر خواهد شد:
 

تامسون رویترز
 
 یعنی اینکه جستجوی ما فقط یک مجله را پیدا کرده که آن هم مجله
 
 Emergency Medicine Journal
 
برای دیدن ISSN این مجله می توانید سایت مجله را ببینید. https://emj.bmj.com/site/about/
 
دوستان عزیز توجه کنید اگر جستجوی شما نتیجه ای را در بر نداشت یعنی که مجله ایندکس ISI ندارد که البته می تواند این مجله دارای ایندکس دیگری غیر از ISI باشد. که در مقالات دیگر توضیحات آن داده شده است.
 
قابل ذکر است که ISSN شماره ای است که برای هر مجله در نظر گرفته می‌ شود و به عنوان شناسه آن مجله محسوب می‌شود و در پی آن، مجله می تواند درخواست ایندکس خاصی را بدهد که یکی از این ایندکس ها می تواند ISI باشد
 
استفاده از گوگل برای تشخیص ISI بودن مجله
 
موتور جستجوی گوگل این امکان را به شما می‌دهد که با استفاده از یک روش خاص در درون هر سایت جستجو کنید. به همین گونه شما می‌توانید می‌توانید نام مجله مورد نظر خود را در گوگل سرچ کنید تا از قرار گرفتن آن در لیست مجلات ISI مطمئن شوید. برای این منظور شما باید از روش زیر استفاده کنید:
 
شما باید ابتدا داخل یک کاما نام مجله مورد نظر خود را وارد کنید و سپس نام سایت تامسون رویترز را وارد نمایید. اولین نتیجه‌ای که در گوگل ظاهر خواهد شد شما را به صفحه مورد نظر هدایت می‌کند و اگر در آن صفحه نام مجله و مشخصات آن وجود داشت به معنی قرار داشتن آن مجله در لیست مجلات ISI یا همان مجلات تامسون رویترز است.
 
از این روش می‌توان به گونه دیگری نیز استفاده کرد. به این صورت که به جای نام مجله شماره ۸ رقمی ISSN مجله را وارد کنید. ISSN که به معنی شماره سریال استاندارد بین المللی است، برای هر مجله به صورت اختصاصی وجود دارد و با جستجوی آن به روش فوق می‌توانید از ISI بودن یک مجله کسب اطمینان کنید.

 
جستجو به هر یک از دو صورت بالا می‌تواند نتیجه‌ای همانند صفحه زیر را به شما ارائه دهد و این نتیجه شما را از معتبر بودن مجله مطلع خواهد کرد.
 
 
نکته پایانی و قابل ذکر این است که اگرچه روش‌های بسیاری برای جستجوی مجلات ISI وجود دارد اما همواره باید این روش به سایت این موسسه یعنی سایت تامسون رویترز ختم شود. روش معرفی شده در بالا بدون توجه به سایت‌های غیر رسمی، مستقیماً شما را به این سایت هدایت خواهد کرد و یکی از آسان‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های برای جستجوی مجلات معتبر است.
 
این نکته نیز خیلی مهم است که مجله ای که شما انتخاب کرده اید علاقه مند به انتشار مقاله شما باشد .
 
یکی از اولین گام هایی که می توانید برای اعتبار سنجی مقاله ی خود انجام دهید این است که به استناد هایی که به مقاله ی شما شده نگاه کنید و همچنین کسانی که استناد کرده اند در کدام مجله مقاله شان به چاپ رسیده است .
 
از دیگر نکاتی که باید برای انتخاب مجله دقت داشته باشید :
 
آیا مجله تولید تصاویر رنگی به صورت آنلاین در اختیار شما قرار می دهد ؟ یا باید هزینه پرداخت کنید ؟ آیا مجله دسترسی آزاد دارد یا نه ؟ آیا می توانید اطلاعات تکمیلی خود را آپلود کنید ؟ چه مدت زمانی معمولا طول می کشد تا یک مقاله توسط این مجله انتشار یابد ؟
 
2 - نوشتن مقاله زمان زیادی طول می کشد :
 
شما باید بدانید که نوشتن یک مقاله زمان زیادی طول می کشد و شما نیاز خواهید داشت که مقاله خود را از سال دوم یا سوم شروع به نوشتن کنید البته اگر می خواهید نوشتن مقاله شما با پایان دوره دکتری همزمان باشد !
 
واین فرایند می تواند یکسال هم برای بازنگری و انتشار مقاله زمان ببرد البته این مدت زمان تقریبی زمانی است که هنوز شروع به نوشتن مقاله نکرده اید .
 
نوشتن اولین مقاله به احتمال زیاد شبیه یک دوره ی آموزشی است که شما با تعداد زیادی پیش نویس نزد استاد راهنمای خود خواهید رفت . شما نباید از این که پیش نویس شما پر از جوهر قرمز شده نا امید شوید .
 
3- نوشتن مقاله یک فرمول دارد :
 
اکثر مقالات از این رویه استفاده می کنند :
 
1 - مقدمه و منطق
 
2 - اهداف و مقاصد
 
3 - منطقه مورد مطالعه و مقاله قبلی
 
4 - متدولوژی
 
5 - نتایج
 
6 - بحث
 
7 - نتیجه گیری
 
8 - سپاس گذاری
 
9 – منابع
 

4 - شکل و شمایل مقاله :
 
مقاله شما باید حدالامکان یک شمای سیاه و سفید داشته باشد که باعث می شود پرینت آسانتری برای افراد بدست آید و این بدان معنی است که مقاله شما با نسخه pdf آنلاین و نسخه چاپ شده سازگار خواهد بود . با این حال مقاله شما باید روشن ، مختصر ، منحصر به فرد و به خوبی طراحی شود .
 
5 - سبک نوشتن :
 
سبک نوشتن چیزی است که در طولانی مدت به دست می آید و ما می توانیم یک بحث طولانی درباره آن داشته باشیم . استاد راهنمای شما بهترین شخصی است که می توانید از آن سبک نوشتن را یاد بگیرید نیازی به گفتن نیست که املا و دستور زبان مقاله ی شما باید بی عیب و نقص باشد متغیر های دیگری وجود دارد که نیاز به بحث دارد اما اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم .
 
1 - اطمینان حاصل کنید که شما از فرمت عنوان ها و زیر عنوان های مجله پیروی می کنید .
 
2 - اطمینان حاصل کنید که از منابع مناسبی استفاده می کنید .
 
3 - مقاله باید دقیق و صریح باشد با آمار و ارقام واقعی و به دور از ابهام .
 
4 - به افعالی که در مقاله استفاده می کنید دقت داشته باشید ( حال یا گذشته ) و استفاده از اول شخص در نوشتن متن مفاله امروز قابل قبول تر است، این شگرد باعث کوتاه تر و جذاب تر شدن متن می شود .
 
5 - سعی کنید از مخفف گویی اجتناب کنید چرا که برای خواننده ارتباط با متن شما سخت خواهد شد .
 
6 - ساختار بسیار مهم است، مقاله خود را چندین بار پیاپی باز خوانی کنید و از درست بودن ساختار مطمئن شوید .
 
7 - شما برای هم طراز های خودتان مقاله می نویسید و می توانید انتظار داشته باشید که آنها کلمات کلیدی و مفاهیم مقاله را درک می کنند، شما باید از ایده های کلیدی استفاده کنید اما لزوما نیازی به تعریف کلمات نیست مگر اینکه آن کلمات خیلی جدید و اورجینال باشند .
 
6 - نوشتن یک چکیده :
 
خلاصه مقاله احتمالا یکی از مهم ترین و سخت ترین بخش های آن است ، البته شما می توانید تا زمانی که به یک درک کلی از موضوع مقاله نرسیده اید از نوشتن آن خودداری کنید . خلاصه مقاله باید در حدود 200 الی 300 کلمه باشد که به خوبی بتواند تمامی مقاله را پوشش دهد . در این قسمت سعی میکنیم که اطلاعات بیشتری درباره نوشتن یک چکیده در اختیار شما قرار دهیم .
 
    چکیده شما باید از همان طرح اولیه مقاله پیروی کند .
    چکیده شما باید با یک جمله واضح و روشن در مورد انگیزه شما برای نوشتن این مقاله آغاز شود . این مساله می تواند از آنچه که انجام داده اید و هدف شما  از انجام آن پیروی کند .
    شما باید به صورت خلاصه وار به یافته های خود در این مقاله اشاره و بگویید که چرا آنها مهم هستند .
    در نهایت چکیده را با تنیجه گیری خود به پایان برسانید .
    برای مطالعه بیشتر درباره چکیده نویسی به مطالب زیر مراجعه کنید :
    - How to Write an Abstract
    - A 6 step guide to writing an abstract
 
7 - روند بررسی صلاحیت مقاله :
زمانی که شما نسخه دست نویس خود را ارسال کردید یک فردی به عنوان ویرایشگر مقاله را مورد بازبینی قرار می دهد و از نظر این که تمامی استاندارد ها رعایت شده و صلاحیت انتشار در مقاله را دارد یا نه ارزیابی کرده و تصمیم میگیرد . سپس ویرایشگر مقاله را به دو نفر که در زمینه موضوع مقاله تخصص دارند ارسال می کند  و آنها مقاله را خوانده و درباره این که مقاله قابلیت انتشار را دارد یا نه تصمیم می گیرند و معمولا اصلاحات دست نوشته شما از طریق کامنت مقاله به اطلاع شما می رسد .
 
نظرات داور می تواند کاملا متفاوت و بی طرفانه باشد اما معمولا به صورت کامل و مفید است این انتقاد سازنده هرچند می تواند دردناک و به شدت با ارزش باشد و در پایان ، مقاله شما را بهبود دهد .
 
معمولا قرار دادن شماره برای هر خط مقاله می تواند کار داوران را آسان تر کند .
 
8 - پاسخ دادن به نظرات داوران :
 
زمانی که کامنت های داوران را دریافت کردید آنها را خوانده و خطاهای احتمالی را در مدت زمان یک یا دو روز اصلاح کنید و سپس در پاسخ به هر یک از خطا ها به صورت جداگانه پاسخ دهید .
 
نامه شما به سردبیر مجله باید رسمی و لحنی مودبانه داشته باشد به صورتی که شرح مختصری از وضعیت اصلاح شده مقاله طبق نظرات داوران که منجر به بهبود مقاله شده را به اطلاع سردبیر رسانده و در ادامه با آوردن جمله ای که حالا شما امیدوار هستید که مقاله تان شایسته چاپ در مجله باشد نامه را به اتمام می رسانید .
 
پس از اصلاحات از نظرات داوران یک نسخه کپی گرفته و رنگ متن آن را با آبی نشان دهید و همچنین پاسخ های خود را در زیر آن با رنگ مشکی نمایش دهید، البته منظور این است که داوران به راحتی بتوانند ببینند هر آنچه که از شما خواسته اند انجام شده است و دادن شماره خطی از مقاله که مورد اصلاح واقع شده به داوران می تواند کار را آسان تر کند .
 
گاهی اوقات هم شاید داوران مقاله شما را نفهمند یا قسمتی را علامت گذاری کنند که احساس می کنند معتبر نیست، اگر چنین شرایطی پیش آمده شما می توانید نظر آنها را رد کرده و برای آن مورد دلیل و استدلال بیاورید . در این حالت شما می توانید قسمتی از متن که مبهم است را اصلاح کنید تا از سوء تفاهم دوباره جلوگیری کرده باشید .
 
9 - پذیرش مقاله :
 
امیدوارم زمانی که پاسخ ها را بررسی می کنید مقاله شما پذیرفته شده باشد  از اینجا به بعد با چاپ مقاله یک گام کوتاه بیشتر نمانده، زمانی که مدرک شما ارسال شد آن را به دقت بخوانید تا هیچ مشکلی از بابت مشخصات خود و مقاله تان ( ساختار مقاله ، نام نویسنده ، جداول و منابع) به وجود نیاید .
 
امیدوارم که با مطالعه مطلب اطلاعات مفیدی کسب کرده باشید .

منبع: خبرگزاری علم و فناوری