سنگهایی که باید از پیش پای صنایع دستی برداشته شود

به گزارش ایران اکونومیست، برخی برنامه های آموزشی و ترویج صنایع دستی در قزوین اکنون به بار نشسته و از نابودی کامل چند رشته رو به زوال جلوگیری شده است؛ ولی واردات کالاهای مشابه، آن ها را تهدید می کند.

کارشناسان معتقدند توجه به صنایع دستی ضمن حفظ گوشه ای از فرهنگ، تاریخ و هویت ایرانی، اشتغالزایی برای جوانان را درپی دارد و به پیشبرد سیاست های اقتصاد مقاومتی نیز کمک می کند، بنابراین حمایت از آن نباید تنها مختص یک دستگاه خاص مانند میراث فرهنگی باشد.
جاجیم، آینه کاری، مسگری، گره چینی، بافتنی های سنتی، سرمه دوزی، پن بافی، موج بافی و پاپیه ماشه جملگی از هنرهای دستی قزوین هستند که تغییر سبک زندگی باعث شده کمتر از آنها استفاده شود و حفظ آنها فارغ از داشتن توجیه اقتصادی تنها درگرو حمایت های خاص و برنامه ریزی شده سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.
 
**حمایت از صنایع دستی رو به زوال
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قزوین اظهار کرد: همه تلاش این معاونت در کنار حفظ هنرهای دستی اصیل و ریشه دار، رونق بخشیدن به آنها است.
میثم حصاری گفت: تلاش می کنیم تا با تکمیل زنجیره های لازم به رونق صنایع دستی کمک کرده و سهم شایسته ای را از اشتغال و درآمد در این حوزه نصیب استان و کشور کنیم.

وی با بیان اینکه اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری قزوین با اختصاص مکانی به استادکاران صنایع دستی رو به زوال جهت آموزش و عرضه کارهای خود به حفظ آنها کمک کرده است،افزود: صنایع دستی با فرهنگ و هویت ما عجین است و نباید اجازه دهیم منقرض شوند.
این مسئول گفت: در حال حاضر مجموعه تاریخی خانه داعی و سعدالسلطنه از مراکز عرضه و فروش صنایع دستی در قزوین به شمار می روند.
حصاری یادآور شد: در مجموعه داعی 9 باب مغازه برای آموزش و عرضه صنایع دستی رو به فراموشی اختصاص داده شده است.

وی با یادآوری ثبت بعضی از صنایع دستی قزوین در فهرست آثار ملی با هدف حفظ آنها،گفت: تاکنون هنرهایی مانند قفل سازی سنتی، کلش بافی تاکستان، گره چینی قزوین، شیشه‌گری فوتی قزوین، جاجیم بافی دانسفهان، آینه کاری قزوین به عنوان میراث های ناملموس در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند.

این مسئول گفت: در راستای تقویت و حفظ هنرهای دستی رو به فراموشی، استادکاران قزوینی فعال در حوزه صنایع دستی که هنر آنها کم رونق شده است طی سال های اخیر موفق به دریافت درجه هنری شده اند که مربوط به هنرهای گره چینی، لایه چینی چوبی، نگارگری گل مرغ،حکاکی روی فلز و سنگ، قلم زنی، خطاطی و منبت کاری بوده است.
وی با بیان اینکه استان قزوین دارای 16 گروه-رشته صنایع دستی است،افزود: از سال 91 تاکنون یک هزار و 50 پروانه تولید صنایع دستی به شکل انفرادی و 23 پروانه برای کارگاه ها به منظور تولید هنرهای دستی در استان صادر شده است.

حصاری همچنین از دریافت پروانه استاندارد برای بعضی هنرهای دستی قزوین خبر داد و گفت: موج بافی، پن بافی، گلیم بافی، آینه کاری و سبدبافی از این دست صنایع دستی در قزوین بوده اند که از سازمان ملی استاندارد موفق به کسب گواهی شده اند.
این مسئول اظهار کرد: براساس آمارهای رسمی بدست آمده سال قبل شاهد صادرات 49 هزار دلاری صنایع دستی قزوین به خارج بودیم که نسبت به سال های قبل تر رشد قابل ملاحظه ای داشته است و البته این رقم تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد.
 
**واردات، سم مهلک برای صنایع دستی
حصاری از واردات به عنوان سم مهلک برای صنایع دستی یاد کرد و گفت: وقتی در زمینه هنرهای دستی هنرمندان و استادکاران ماهر و چیره دست با تنوع بالای محصولات داریم نباید اجازه دهیم با واردات، بازار هنرهای دستی داخلی کم رونق شود و به سمت زوال پیش برود.
وی با بیان اینکه باید بتوانیم مانند برخی کشورها درآمد قابل توجهی را از هنرهای دستی خود بدست بیاوریم،اظهار امیدواری کرد با تخصیص تسهیلات مورد نیاز هنرمندان در آینده نزدیک، بتوان گام های جدی و اساسی در جهت تقویت این صنایع برداشت.
حصاری اظهار امیدواری کرد با کمک مسئولان استان، نمایشگاه های مناسبتی و همچنین بازارچه های فروش صنایع دایر شود تا انگیزه هنرمندان این عرصه افزایش یابد.
 
** لزوم جایگزینی صنایع دستی با هدایای خارجی
این مسئول با بیان اینکه مدیران می توانند در تقویت صنایع دستی پیشگام باشند،افزود: در همین راستا پیشنهاد می شود در مراسم ها و آیین های مختلف به جای هدایای خارجی مانند فلش و کیف، از صنایع دستی داخلی استفاده شود.
حصاری گفت: امیدواریم با توجه بیشتر مسئولان و مردم، صنایع دستی ایرانی که محصول هنرمندی تمام و عیار استادکاران و هنرمندان داخلی است از رونق بیشتری برخوردار شود و شاهد حذف و انقراض هیچ کدام از هنرهای دستی خود که ریشه در تاریخ، فرهنگ و هویت ما دارند، نباشیم.
 
**حمایت از صنایع دستی، از شعار تا عمل
سید مرتضی عبدحسینی استادکار بعدنگاری و منبت کاری اظهار کرد: تاکنون حمایت ها از این حوزه بیشتر در حد حرف و شعار بوده و لازم است به سمت عمل نیز پیش برود.
وی با بیان اینکه تغییر سبک زندگی و مشکلات اقتصادی موجب شده تا مردم استقبال کمی از صنایع دستی داشته باشند و هنرهای دستی جایگاه لازم را در جامعه نداشته باشد،افزود: از سوی دیگر حمایت نشدن هنرمندان موجب شده تا شاهد افول برخی از هنرهای دستی باشیم.
این هنرمند فعال در زمینه تولید صنایع دستی گفت: انتظار می رود در منزل هر خانواده ایرانی حداقل چندین صنایع دستی اصیل ایرانی وجود داشته باشد اما در حال حاضر خرید صنایع دستی بیشتر به گردشگران منحصر شده و مردم بومی هر منطقه از هنرهای دستی محل زندگی شان کم تر خبردار هستند.

عبد حسینی در خصوص مشکلات تولیدکنندگان صنایع دستی نیز گفت: مجلس مصوب کرده است مالیاتی به تولیدکنندگان صنایع دستی تعلق نگیرد اما عملا چنین چیزی را مشاهده نمی کنم.
این هنرمند با سابقه 30 سال فعالیت با بیان اینکه انجمنی برای فروش و صادرات صنایع دستی وجود دارد اما سازمان یافته نیست و همه هنرمندان و تولیدکنندگان را تحت پوشش قرار نمی دهد،افزود: این موضوع نیز موجب شده تا در بحث فروش و بازاریابی صنایع دستی با مشکل روبرو باشیم.
 
**لزوم ایجاد مکان های مناسب برای عرضه صنایع دستی
سید احمد عقیلی هنرمند نگارگر، نبود مکان های مناسب برای عرضه و فروش صنایع دستی را از مشکلات هنرمندان این عرصه نام برد و گفت: باید در مکان های مناسب شهرها و حاشیه ها راه ها که محل بازدید و رفت و آمد گردشگران هستند شاهد ایجاد بازارچه های دائمی عرضه صنایع دستی باشیم.

وی همچنین خواستار اختصاص تسهیلات با نرخ سود پایین به هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی شد و گفت: بدون کمک دولت و حمایت بانک ها نمی توان انتظار خاصی برای رونق صنایع دستی داشت.
این هنرمند با بیان اینکه باید به شکل واقعی از هنرمندان صنایع دستی حمایت شود،افزود: البته حمایت های کلامی و معنوی و احترام به فعالان این عرصه همواره وجود داشته است که این مساله کافی نیست.

عقیلی اضافه کرد: اگر مسئولان امر به گونه ای برنامه ریزی کند تا اقتصاد صنایع دستی تقویت شود دیگر هیچ خطری هنرهای دستی ما را تهدید نمی کند و شاهد حفظ و حیات آنها خواهیم بود.
به نظر می رسد علاوه بر موارد طرح شده، ایجاد زیرساخت های گردشگری که موجب جذب هرچه بیشتر گردشگر و افزایش مسافران می شود نیز در رونق بازار صنایع دستی و حفظ این دسته از هنرها مفید و موثر واقع شود که این مهم باید بیشتر مورد توجه مسئولان قرار گیرد.