بحران آب، چالشی فراموش شده

به گزارش ایران اکونومیست، عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست تابستان سال جاری در کرج اعلام کرد که کشور اکنون در مرحله ورشکستگی منابع آبی قرار دارد که باید طرحی برای مدیریت این شرایط به فوریت برنامه ریزی و اجرا کرد.

با توجه به ابعاد گسترده این بحران ضرورت دارد به طور مستمر نسبت به اطلاع رسانی درباره آن تلاش کنیم زیرا عادی شدن این موضوع برای مردم و مسئولان خسارت بار خواهد بود.
متوسط بارش های ایران در 48 سال گذشته حدود 250 میلیمتر بوده، این در حالی است که سال آبی 95 - 96 با ثبت میزان 230 میلیمتر بارش به پایان رسید و این کسری بارش ها سال ها است که ادامه دارد.

مجموع بارش های جوی ایران از اول مهر 95 تا اول اردیبهشت 96 افزون بر 207 میلیمتر بوده که این میزان نشان از کاهش 3 درصدی بارش ها در سال گذشته دارد.
بر اساس اعلام سازمان هواشناسی کل ریزش های جوی از اول مهر تا 16 دی سال آبی 97 - 96 بیش از 32 میلیمتر بوده است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره های مشابه درازمدت (78 میلیمتر) 59 درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (53 میلیمتر) کاهش داشته است.

مدیرعامل آب منطقه ای البرز با وجود اینکه در سال آبی قرار داریم گفت: تاکنون میزان ذخیره سد کرج (امیرکبیر) به 59 درصد و سد طالقان به 60 درصد رسیده که امید است در زمستان امسال با بارش برف این ذخایر افزایش پیدا کند.
بهزاد پارسا به روند نزولات جوی از ابتدای سال آبی 96-97 اشاره کرد و افزود: تاکنون وضعیت بارش ها مطلوب نبوده و در پاییز 96 بارش باران به میزان قابل قبولی نرسیده است.

پارسا با بیان اینکه باید بپذیریم کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد، گفت: بر این اساس خشکسالی و کم آبی همزاد تمدن کهن ما بوده و باید برای مدیریت و مواجهه با این پدیده آمادگی لازم را داشته باشیم.
وی افزود: میزان بارندگی از اوایل سال آبی 96-97 حدود 51 میلیمتر بوده که نسبت به سال گذشته 55 درصد کاهش و نسبت به دوره آماری بلندمدت 60 درصد کاهش داشته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز با بیان اینکه امید است از این پس شاهد زمستان پر باری باشیم، اضافه کرد: بر اساس پیش بینی های سازمان هواشناسی انتظار می رود که در زمستان شاهد بارش های به نسبت خوب برف و باران در استان باشیم.

وی گفت: با توجه به شرایط کشور و به خصوص استان پرجمعیت البرز، توصیه می شود که مردم همواره صرفه جویی در مصرف آب را سرلوحه امور خود قرار دهند که از این طریق از مشکلات بعدی پیشگیری شود.
پارسا افزود: با مدیریت صحیح منابع و توسعه امکانات و تجهیزات لازم، درصدد برنامه ریزی بیشتر و بهتر برای منابع و ذخایر موجود هستیم.
در مقابل روندکاهش میزان بارش ها و سطح آب های تجدیدپذیر کشور، با افزایش میزان بهره برداری آن هم به صورت بی رویه هستیم.

بر اساس اعلام مسئولان شرکت آب و فاضلاب تعداد 750 هزار حلقه چاه در کشور وجود دارد که 330 هزار حلقه چاه غیرمجاز است. برداشت از آب‌های زیرزمینی توسط چاه‌ها حدود 42 میلیارد مترمکعب است که مسئولان بنا دارند در برنامه ششم توسعه 11میلیارد مترمکعب از برداشت آب‌های زیرزمینی را کاهش دهند تا پس از 20 سال بتوانیم منابع آب زیرزمینی را به حالت اولیه باز گردانیم.

کارشناسان می گویندکه آمار بالای هدر رفت آب درکشورنیزکه نسبت به استانداردهای جهانی رشد سه برابری داشته، موجب شکل گیری خسارت های کلان می شود و ضروری است تا با پیش بینی طرح هایی ، نگاه ویژه به مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی به عنوان مصرف کننده اصلی داشت.

میزان هدر رفت آب در ایران 28 تا 30 درصد یعنی سه برابر جهانی است، درحالی که متوسط هدر رفت آب در دنیا 9 تا 12 درصد گزارش شده است.
با توجه به شرایط موجود و بر اساس اعلام کارشناسان جهانی ایران اکنون در مرحله تنش آبی قرار دارد. کشورهایی که سرانه آب تجدیدپذیر آن ها کمتر از یک هزار و 755 مترمکعب باشد، در مرحله تنش آبی قرار دارند.
از سوی دیگر انشعاب های غیرمجاز آب نیز مشکلات موجود را مضاعف کرده است. بر اساس اعلام مسئولان سازمان آب و فاضلاب کشور نزدیک 300 هزار انشعاب غیرمجاز در کشور وجود دارد.

استان البرز نیز یکی از استان هایی است که به واسطه مهاجر پذیری بالا و دارا بودن 12هزار حلقه چاه غیرمجاز، کاهش بارش ها، برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی و 6 هزار انعشاب غیرمجاز با بحران آب مواجه است.
رییس شرکت آب و فاضلاب روستایی استان البرز با اشاره به اینکه هم اکنون 6 هزار انشعاب غیرمجاز در استان شناسایی شده، گفت: حفاری چاه های غیرمجاز باعث افت آب های زیرزمینی شده است.

بنا به این گزارش، عبدالحسین حسن زاده در گفت و گوبا ایرنا خاطرنشان کرد: عدم اگاهی پیمانکاران به نحوه استفاده از اسناد خزانه، رشد بی رویه جمعیت غیر دائم روستاها، استفاده غیر مجاز از انشعاب آب به صورت آشکار و پنهان و تغییر کاربری اراضی از دیگر مشکلات پیش رو است.
مدیرعامل آب و فاضلاب استان البرز نیز با بیان اینکه در تابستان امسال فقط 3 منطقه کمالشهر، مهرشهر و نظرآباد با تنش آب مواجه بودند، گفت: در تابستان پیش رو 9 شهر استان با تنش آب مواجه خواهند شد که این معضل در کرج و کمالشهر حادتر است.
تابستان سال آینده 9 شهر البرز با تنش آبی مواجه خواهند بود.

غلامرضا رضایی فر افزود: پیش بینی می شود در تابستان 97 به 7 هزارلیتر بر ثانیه آب نیاز داشته باشیم.
وی با تاکید بر اینکه در ایران 99 درصد جمعیت شهری و 77 جمعیت روستایی از شبکه آب شرب بهره مند هستند، گفت: این رقم در کشورهای توسعه یافته 100 درصد برای جمعیت شهری و 94 درصد برای حمعیت روستایی است.

وی در ادامه به وضعیت ایران در حوزه فاضلاب اشاره و اعلام کرد: وضعیت ما در این بخش خوب نیست و 42 درصد جمعیت شهری و نیم درصد جمعیت روستایی از شبکه فاضلاب برخوردارند این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته این رقم به ترتیب 96 و 65 درصد است.

مدیرعامل آب و فاضلاب البرز در خصوص قیمت آب نیز گفت: در ایران هر مترمکعب با 400 تومان در اختیار مصرف کننده قرار داده می شود این رقم در استان البرز 385 تومان است.
وی در ادامه با بیان اینکه کل شبکه آبرسانی شهری استان البرز 2 هزار و 878 کیلومتر است، گفت: 70 درصد آب مورد نیاز استان از چاه و 30 درصد از آب‌های سطحی تامین می شود. کل چاه های استان470 حلقه است اما از این تعداد 371 حلقه در مدار است و 99 چاه خشک شده است.