در حالی که اغلب مردم، مهندسان عضو سازمان نظام مهندسی را عامل بازرسی و کنترل کیفیت در ساختمان‌سازی می‌شناسند، قانون‌گذار سطوح و شرایط مختلفی از نظارت را برای این صنعت تعریف کرده است. به این عبارت که علاوه بر نظارت کارگاهی توسط مهندسان ناظر، وزارت راه‌وشهرسازی، مرجع صدور پروانه (شهرداری)، سازمان نظام مهندسی، شرکت‌های بیمه و مردم نیز نقش مذکور در این فرآیند را دارا هستند.
درباره ساخت و ساز در سال های اخیر و نیز مسائل پیرامون آن با فرشید پورحاجت دبیر کانون انبوه سازان گفت و گو کرده است.
آیا در قانون ساخت و ساز، ایمنی ساختمان ها در برابر زلزله در نظر گرفته شده است و نیز ساختمان ها در برابر زلزله چند ریشتری ایمن هستند؟
بله این موضوع جزیی از استانداردها است و آیین نامه قوی برای زلزله داریم که تمام ساختمان ها با رعایت آن طراحی می شوند اما بحث اجرای آن متفاوت است و ساختمان هایی که در زلزله تخریب شدند بدلیل نبود آیین نامه در برابر ضدزلزله بودن ساختمان نیست بلکه عدم اجرای صحیح سازه بوده است.
با توجه به اینکه خرابی سازه ها در زلزله بالاتر از 7 ریشتر است ساختمان ها بر اساس تحمل چند ریشتر طراحی می‌شوند؟
بیشتر طراحی ساختمان ها با تحمل زلزله های بالاتر از 8 ریشتر انجام می‌شود اما طراحی به تنهایی ملاک نیست، اگر طراحی برای زلزله 9 ریشتری باشد اما در اجرای ساختمان ضوابط رعایت نشود بی‌فایده است. مجموعه عواملی که در پایداری ساختمان تاثیر دارد بخشی از آن آیین نامه ها و دستورالعمل ها است اما بخش اصلی آن کارگران و عوامل کارگاهی و استادکاران هستند که به چه صورتی آن را اجرا می‌کنند و دیگری مصالح استاندارد است، در سازه های بتنی نیز بعمل آوردن آن بسیار مهم است و تمام این عوامل در پایداری سازه تاثیر دارد.
آیا شهرداری در زمان ساخت سازه نظارت بر رعایت استانداردها را دارد ؟
در سال 1374 بعد از زلزله رودبار و منجیل مجلس قانونی را تصویب کرد تحت عنوان قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان که به نظر می‌رسد مقداری به انحراف رفته است و قانونی که می‌توانست باعث توسعه و شکوفایی در صنعت ساختمان کشور باشد، متاسفانه به اهداف عالیه که در قانون دیده شده بود نرسید و شهرداری‌ها به بی‌راهه رفته و کنترل هایی که باید انجام می‌شد توسط ناظرین ساختمان صورت گرفته است. اساسا چرخه ساخت و ساز ما معیوب است زیراکه نگذاشتیم صنعت ساختمان بر اساس چارچوب خود شکل بگیرد و اگر قانون نظام مهندسی را مطالعه کنیم سه رخ در دل قانون تعریف شده است: نظام حرفه‌مندی، نظام صنفی و نظام کنترل؛ تمام این نظام‌ها را با یکدیگر ترکیب کردیم و متاسفانه در هیج‌کدام پاسخگویی نیست. در بحث کنترل پاسخگویی را نمی‌بینیم، در نظام حرفه‌ای نیز پاسخگویی ندیدیم. در این 22سال عمر قانون هیچ آیین نامه‌ای برای نظام صنفی نوشته نشده است و وزارت راه و شهرسازی تکالیف خود را در این زمینه انجام نداده است؛ اگر صنوف ساختمانی در کشور شکل می گرفت اشخاصی که در صنعت ساختمان فعال بودند می‌بایست پاسخگوی فعالیت خود بودند و این اتفاقات شاید باعث عدم توسعه یافتگی در صنعت ساختمان شده است.
در حال حاضر چه سازمان‌هایی بر صنعت ساختمان نظارت دارند؟
شهرداری نظارت دارد، سازمان نظام مهندسی در بحث ساخت و ساز ورود می‌‌کند و در بحث مصالح ساختمان اداره استاندارد است و به طور مشخص تکالیفی برای آن‌ها در قانون دیده شده است، مصالح و آسانسور جزو وظایف اداره استاندارد است و کنترل ساختمان جزیی از تکالیف شهرداری است و نظارت بر مسائل انتظامی حرفه ای نیز با سازمان نظام مهندسی است و نقش و جایگاه مشخصی در قانون برای این سه متولی تعریف شده است.
باور عموم مردم بر این است که مصالح استفاده شده در انبوه سازی از کیفییت خوبی برخوردار نیستند
سازه ساختمان متشکل از نقشه، ستون و سقف است که با امنیت سازه در جهت جان انسان در ارتباط است و هیچ کس نمی‌تواند استانداردها را زیر پا بگذارد اما در طراحی نما و داخل مصالح مختلف با کیفیت و قیمت‌های متفاوت وجود دارد که در برخی پروژه ها فکر می‌کنم در ظاهر آن از مصالح ارزان‌تری استفاده شده است و کیفیت مصالح نیز در مسئله اقتصاد موثر است.
در خصوص بساز بفروش‌ها نیز هیچ تولیدکننده‌ای در بخش خصوصی حاضر نیست کالایی را تولید کند که ضعیف باشد و در بازار به فروش نرسد و متناسب با قیمت تمام شده، آن را ساخته است و نباید انتظار داشت ساختمانی که در یک منطقه خوب ساخته می‌شود به لحاظ نوع متریال با ساختمانی در منطقه متوسط در یک حد باشد اما قوانین استاندارد در ساخت سازه در هر دو منطقه یکسان است.
به عنوان آخرین پرسش، آیا ساختمان‌های ساخته شده در چند سال اخیر در تهران تحمل زلزله با ریشتر بالا را دارند؟
تمامی ساختمان‌ها استانداردهای لازم را دارند اما در ساختمان‌هایی که از سال 84 به بعد و با اجرایی شدن مقررات ساختمان ساخته شده‌اند، نباید بدنبال آن باشیم که آیا این ساختمان در برابر زلزله دوام دارند؟ و تمام این مشکلات نیز به عدم پاسخگویی برمی‌گردد و باید وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی صنعت ساختمان کشور یکبار برای همیشه تکلیف پاسخگویی را در صنعت ساختمان مشخص کند تا پاسخگویی در این صنعت شیرین باشد.
در بحث اجرا برخی ساختمان‌ها دارای ایرادهایی هستند و بی عیب و نقص نیستند اما تمام ساختمان‌ها دارای استاندارهای ایران و بین‌المللی هستند و برای زلزله‌های بالای 8 ریشتر طراحی شده‌اند.
