به گزارش ایران اکونومیست، مرتضی بانک در نشست خبری با بیان این‌که اقتصاد هر کشوری مزایا و معایبی دارد، اظهار کرد: طبیعی است هر کشور نیز بنا به ظرفیت‌های اقتصادی برنامه‌های متنوعی را برای تحقق اهداف توسعه‌ای تدوین می‌کند.
وی با اشاره به این که این برنامه‌ها در پیوند با اقتصاد جهانی می‌تواند برخی کاستی‌ها را برطرف کند، تصریح کرد: یکی از برنامه‌هایی که در بسیاری کشورها به عنوان جهت‌گیری و عامل موثر در رشد اقتصاد از آن استفاده شده، ظرفیت‌های متفاوت قانونی و مکانیسم‌های متفاوت‌تر دیوان‌سالاری در فعالیت‌ةای اقتصادی است که در چارچوب مناطق آزاد دیده شده است.
وی با اشاره به سهولت در ورود خروج سرمایه‌های خارجی، بازرگانی، اقتصادی و استفاده از ظرفیت‌های مالی جهانی، ایجاد شعبات مالی و پولی در مناطق آزاد، افزود: این برنامه‌ها می‌تواند به عنوان یک الگو برای دستگاه‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
وی با تاکید بر این‌که تنوع در همکاری‌ها و توجه به جوامع محلی و مردم منطقه همراه با پیشرفت‌های اقتصادی مد نظر است و جزو اهداف مناطق آزاد است، گفت: ایران در گذشته سیاست‌های کلان و راهبردهای اصلی اقتصاد قبل از انقلاب به سمت و سوی مرکز بود و در پیرامون شاهد عدم رشد و ایستایی اقتصادی بودیم. پس از اپیروزی انقلاب توجه ویژه‌ای به توسعه پیرامون و نواحی شد و یکی از بهترین مکانیسم‌ها برای تحقق اهداف رشد اقتصادی در مناطق محروم مناطق آزاد بوده است.
دبیر شورایعالی مناطق آزاد در ادامه به تنوع قومی در پیرامون کشور، اظهار کرد: مناطق آزاد و توجه به اقوام مختلف به افزایش امنیت کشور کمک می‌کند. از سوی دیگر وجود 15 کشور همسایه فرصت مغتنمی برای بهره‌گیری از رقابت‌های منطقه‌ای جهت توسعه اقتصادی کشور را فراهم کرده است.
بانک در عین حال با باین این‌که از این مزیت آنطور که باید نتوانسته‌ایم استفاده کنیم، افزود: هم‌اکنون 7 منطقه آزاد و 18 منطقه اقتصادی فعال در کشور داریم که در مقایسه با 3500 منطقه آزاد و یژه اقتصادی دنیا، ایران تقریبا می‌تواند بخشی از نیازهای اقتصادی را تامین کند.
افزایش مناطق آزاد برای کشور در حد لازم توجیه پذیر است، گفت: مناطق آزاد نباید آنچنان گسترده ایجاد شود که تبدیل به نهادهای متفاوت دولت سالارانه ای شود با وضع قوانین مختلف ایجاد باعث محدودیت شود و در عین نباید از توسعه منطقی و متوازن و همراه با اهداف توسعه اقتصادی کشور در ایجاد مناطق آزاد جدید غافل شویم.
دبیر شورایعالی مناطق آزاد با اشاره به این‌که هم‌اکنون 8 منطقه جدید و 12 منطقه ویژه فعال در کشور داریم، بیان کرد: لایحه ایجاد 8 منطقه آزاد به مجلس ارائه شده و تلاش می‌کنیم لایحه دولت رای موافق مجلس را احذ کند و علاقه‌مندیم همین لایحه تصویب شود و اجازه ندهیم در حوزه گسترده مناطق آزاد بدون هدف و بدون داشتن مقدمات لازم کار جدیدی صورت بگیرد.
بانک ادامه داد: قرار نیست دولت در ایجاد زیرساخت‌های مناطق آزاد کمک یا اعتبار ویژه‌ای اختصاص دهد و طبیعیتا تکیه به منابع مردمی و سرمایه‌گذار داخلی و خارجی، ایجاد ظرفیت‌های وارداتی و صادراتی می‌تواند منابع مالی مورد نیاز در توسعه زیرساخت‌های مناطق آزاد را فراهم کند.
وی همچنین با اشاره به این‌که لازم است تفاوت ویژه‌ای بین مناطق آزاد و مناطق ویژه قائل شویم، گفت: مناطق ویژه اقتصادی می‌تواند برای یک فعالیت مشخص بیشتر برای اقتصاد مثمر ثمر باشد. در مجموع باید توجه داشت که گسترش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نباید به گونه‌ای باشد که از اهداف اقتصادی دور شویم.
بانک از برگزاری جلسه با رییس کل بانک مرکزی برای حضور بانک‌های خارجی در مناطق آزاد خبر داد و گفت: با پیگیری صورت گرفته اخیرا آیین‌نامه ای در این‌باره تدوین شده که می‌تواند مبنای بسیار خوبی برای گسترش روابط عمومی بانکی با دنیا باشد.
وی یادآور شد: الان 350 واحد بانکی در مناطق آزاد داریم اما شعب بانک‌های داخلی است و نیاز است بر اساس تحولات اقتصادی بتوانیم در رابطه با ارتباط با بانک‌های خارجی فعال شویم.
وی با بیان این‌که یکی از راهکارهای موثر در ارتباط بین المللی ایجاد بورس جهانی است، گفت: این بورس می‌تواند مکمل فعالیت‌های پولی و مالی شود و باید مراحل آن طی شده که مقدمات این کار در حال فراهم شدن است و باید همه چارچوب‌های مالی و پولی در ارتباط این قالب مد نظر قرار گیرد تا بتوانیم از ظرفیت‌های مالی خارجی استفاده کنیم.
** بانک خوستار راه اندازی مراکز پولی مالی بین المللی در کیش شد
دبیر شوراعالی مناطق آزاد با اشاره به این‌که یکی از ایرادات ایران در صنعت و تجارت که مقداری هم نهادینه شده این بوده که نگاه فعالان اقتصادی بیش از آنچه به صادرات باشد به واردات بوده است، اظهار کرد: این نگاه می‌تواند مانع فعالیت‌های اقتصادی و تجاری و محدودکننده آن باشد، لذا علاوه بر شرایط مناسب فرهنگی در حوزه تجارت
بانک با بیان این‌که نگاه مناطق آزاد بیش از گذشته به صادرات است، یادآور شد: در سال 92 بالغ بر 190 میلیون دلار صادرات از مناطق آزاد داشتیم که بر اساس برنامه‌های اقتصاد مقاومتی موظف هستیم یک میلیارد دلار صادرات داشته باشیم که می‌توانیم به این هدف برسیم.
وی همچنین با بیان این‌که در چهار سال اخیر 77 میلیارد دلار از مناطق ویژه صادرات و حدود 19 میلیارد دلار واردات صورت گرفته است، اظهار کرد: در حال حاضر حدود 1200 واحد صنعتی و 770 واحد صنعتی در مناطق ویژه اقتصادی فعال هستند.
**علاقه برخی نمایندگان برای ایجاد مناطق ویژه اقتصادی
دبیر شورایعالی مناطق آزاد مبنی بر این‌که با توجه به سخنان ابتدایی شما آیا نمایندگان مجلس برای ایجاد مناطق آزاد خارج از لایحه دولت درخواست‌هایی دارند، گفت: در لایحه ارائه شده دولت به مجلس ایجاد 7 منطقه آزاد به علاوه منطقه آزاد بانه و مریوان پیشنهاد شده که خوشبختانه تعامل خوبی بین مجلس و دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد وجود دارد.
بانک با اشاره به این‌که مذاکرات زیادی با دکتر پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس داشته‌ایم، اظهار کرد: همچنین جلسات متعددی را نیز با مرکز پژوهش‌های مجلس برگزار و نقطه نظرات مختلف ارائه شده است، تاکید ما این است که لایحه ایجاد مناطق جدید آزاد به صورت همان لایحه دولت در مجلس طرح شود.
وی ادامه داد: برخی دوستان نماینده علاقه مند مناطق ویژه اقتصادی دیگری را در دستور کار قرار دهند، دولت تاکید دارد با هدفمندی در مسیر ایجاد مناطق آزاد جدید حرکت کنیم و بدون مقدمه کار انجام نشود.
دبیر شورایعالی مناطق آزاد با بیان این‌که مقدمات موردنیاز در لایحه پیش بینی شده است، افزود: چنانچه پیشنهاد جدیدی بود در دبیرخانه بررسی می‌شود اگر شرایط اولیه از جمله آب و برق، زیرسخت‌های اولیه در صورت تصویب در شورای برنامه‌ریزی مطرح و در نهایت در دبیرخانه بررسی می‌شود و اگر لازم باشد پیشنهاد جدید را در قالب لایحه‌ای جدید در دوره‌های بعدی به مجلس ارائه خواهیم داد.
بانک گفت: از زمانیکه اطلاعات کامل ایجاد مناطق آزاد را برای کمیسیون اقتصادی ارسال کردیم روند بررسی ایجاد مناطق آزاد کُندی ندارد و فکر می‌کنم تا 2 هفته آینده موضوع ایجاد مناطق آزاد در دستور کار کمیسیون اقتصادی قرار می‌گیرد.
وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره تداخل مدیریتی با وزارت راه و شهرسازی در منطقه آزاد فرودگاه امام خمینی (ره) گفت: در مکاتبه‌ای که با وزیر راه و شهرسازی داشته‌ایم از آقای آخوندی خواسته‌ایم مدیر منطقه آزاد فرودگاه امام با دبیرخانه همکاری بیشتر داشته و در جلسات حضور یابد تا بتوانیم از ظرفیت این منطقه بیش از پیش استفاده کنیم و مشکل نگران کننده ای در این زمینه نداریم.
** تعیین تکلیف مناطق ویژه اقتصادی غیرفعال
دبیر شواریعالی مناطق آزاد با اشاره به این‌که 64 منطقه ویژه اقتصادی در کشور داریم، اظهار کرد: عدم فعالیت مناطق ویژه مشکلی را ایجاد نمی‌کند مهم فعال بودن یک منطقه و موفق بودن ان است که به مسئول آن بستگی دارد که می‌تواند یا بخش خصوصی باشد یا این‌که یک دستگاهی مسئولی آن باشد. برنامه تعیین تکلیف این مناطق در دستور کار قرار گرفته تا ارزشیابی مجددی صورت گرفته و در صورت امکان از بخش خصوصی برای آنها استفاده کنیم.
** قاچاق 13 میلیارد دلار در کشور
مشاور رییس‌جمهوری با اعلام این‌که در حال حاضر 12 تا 13 میلیارد دلار قاچاق در کشور صورت می‌گیرد، گفت: عنوان می‌شود مناطق آزاد دروازه ورود کالای قاچاق هستند که این مسئله در مقایسه با فعالیت‌های مناطق آزاد سازگاری ندارد. نمی‌گویم هیچ تخلفی در ورود کالا در مناطق آزاد صورت نمی‌گیرد اما این یک فرضیه غلط است که مناطق آزاد دروازه ورود کالای قاچاق هستند.
بانک با اشاره به این‌که 1200 واحد صنعتی و کشاورزی در حال حاضر در مناطق آزاد فعالیت می‌کنند، افزود: هم‌اکنون 265 هزار نفر در این واحدهای صنعتی مناطق آزاد مشغول به کار هستند و 176 هزار نفر در مناطق ویژه اقتصادی فعالیت می‌کنند.
وی با بیان این‌که برای فعالیت باید کالا تامین شود که بخشی از آن از طریق واردات صورت می‌گیرد، تصریح کرد: حدود 600 تا 700 میلیون دلار مواد اولیه مورد نیاز است که با توجه به واردات برخی شرکت‌ها برای خودرو،لوازم و... سالانه 1.2 تا 1.6 میلیارد دلار واردات در مناطق آزاد صورت می‌گیرد.
