کدام قسمت کیوی بیشتر به فلزات سنگین آلوده است

به گزارش ایران اکونومیست؛ امروزه به‌ دلیل احتمال آلودگی منابع آب‌وخاک به فلزات سنگین، پایش محصولات باغی ازنظر این نوع آلودگی‌ها موردتوجه بیشتری قرار گرفته است. این فلزات عموماً شامل سرب، جیوه، کادمیوم، آرسنیک و کروم هستند. در میان تمامی فلزات سنگین، کادمیوم یکی از عناصر پرتحرکی است که به‌آسانی توسط گیاهان جذب‌شده و در مقادیر بالا تجمع می‌یابد و به‌راحتی وارد زنجیره غذایی شده و برای سلامت انسان و جانداران مضر و زیان‌آور است. سرب نیز اگرچه به‌طور طبیعی در محیط وجود دارد، ولی در اکثر موارد، به دنبال فعالیت‌های بشر وارد محیط‌زیست شده و خاک و آب‌وهوا را آلوده می‌کند.

با توجه به اهمیت آثار فلزات سنگین بر سلامتی انسان، گروهی از محققان ایرانی به ارزیابی میزان سرب و کادمیوم در آب‌وخاک کشاورزی و تجمع آن در مغز، گوشت و پوست کیوی پرداخته‌اند.

کیوی میوه نیمه گرمسیری و از محصولات باغی مهم در کشاورزی است و ازنظر تولید و صادرات در بین کشورهای جهان، دارای اهمیت بالایی است.

در پژوهش مورد اشاره، محققان سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای دامغان و علوم دارویی تهران، از اراضی کشاورزی زیر کشت کیوی در استان گیلان نمونه‌برداری کردند. نمونه‌های کیوی برداشت‌شده سپس به آزمایشگاه منتقل‌شده و تحت آزمایش‌های گوناگون برای بررسی فلزات سنگین سرب و کادمیوم قرار گرفتند.

بنا بر نتایج به‌دست‌آمده از این آزمایش‌ها، برای هر دو عنصر موردمطالعه، آلودگی پوست کیوی بیش از سایر قسمت‌های آن بود.

در مورد گوشت کیوی نیز، در برخی نمونه‌های جمع‌آوری‌شده آلودگی به سرب و کادمیوم مشاهده شد.

همچنین میزان میانگین آلودگی آب مورد مصرف برای آبیاری به فلزات سرب و کادمیوم در منطقه تحت نمونه‌برداری به ترتیب حدود 0.004 و 0.002 میلی‌گرم در لیتر بود.

بررسی‌ها نشان داد که در هر قسمتی از باغ که میزان فلزات سنگین سرب و کادمیوم در خاک کمتر بوده، کیوی‌ها نیز به میزان کمتری دچار آلودگی شده بودند.

به گفته محققان، مقایسه غلظت میانگین فلزات مورد مطالعه در این تحقیق با مقادیر استاندارد و حدود مجاز، بیانگر آن است که میزان سرب در کیوی‌های مورداشاره بالا بوده است و با حد مجاز ذکرشده تفاوت زیادی دارد. این در حالی است که میزان کادمیوم، کمتر از حد مجاز استاندارد ملی ایران ارزیابی شده است.

محققان فوق اشاره کرده‌اند: «بررسی میانگین کل غلظت سرب و کادمیوم در اجزای مختلف کیوی (گوشت، مغز و پوست) نشان می‌دهد که میزان این عناصر در میوه کیوی به‌صورت گوشت کیوی < مغز کیوی< پوست کیوی است که علت آن را می‌توان این‌گونه بیان نمود که با توجه به موجود بودن فلزات سنگین در آب‌وخاک، پوست کیوی در اولین سطح تماس با فلزات سنگین قرار دارد و لذا بیشترین آلودگی در پوست کیوی مشاهده می‌شود».

نظر به نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق که به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در مجله «دانشگاه علوم پزشکی مازندران» به چاپ رسیده، با توجه به این‌که پایداری عناصر سنگین در خاک نسبت به سایر آلاینده‌ها بسیار طولانی بوده و آلودگی خاک به فلزات سنگین یک آلودگی پایدار و دائمی است، پایش آب مصرفی در کشاورزی ازنظر عاری بودن از فلزات سنگین یا برقراری یک فرایند پیش‌تصفیه مناسب برای حذف این عناصر و همچنین کنترل و پایش محصول باغی ازنظر فلزات سنگین پیش از عرضه به بازار مصرف، امری ضروری به شمار می‌آید.

گفتنی است کادمیوم در لیست آلاینده‌های محیطی و صنعتی است و سرب نیز یکی از چهار فلزی است که بیشترین عوارض را بر روی سلامتی انسان دارد. مهم‌ترین اثرات سرب را می‌توان اختلال در سیستم اعصاب مرکزی و محیطی، کاهش ارتباط عصبی و مشکلات رفتاری دانست. همچنین آثار سوء ناشی از مصرف مواد غذایی آلوده به سرب بر روی جنین خصوصاً در زمان رشد و توسعه سیستم عصبی به‌خوبی شناخته‌شده است.