تغییررفتار مردم درخرید موادخوراکی/افزایش فشار تورمی بر کم‌درآمدها

کمتر کسی سخنان حسن روحانی، رئیس دولت یازدهم را که البته بارها و بارها در دولت دوازدهم هم تکرار شده، از یاد برده است. او یکی از برنامه‌های جدی دولتش را کاهش فاصله طبقاتی و برچیده شدن فقر عنوان کرده و از برنامه دولتش برای افزایش قدرت خرید مردم سخن به میان آورده بود، اما اکنون مرکز آمار ایران به عنوان یک مرکز کاملا کارشناسی و البته غیرسیاسی، به صراحت اعلام کرده که قدرت خرید دهک‌های پایین درآمدی، بسیار کمتر از دهک‌های بالای درآمدی است و تورمی که گروه کم‌درآمد متحمل می‌شوند، به مراتب بسیار بالاتر از اقشارپردرآمد و مستقر در دهک‌های بالای درآمدی است. 

روایت آماری از تورم دهک‌های درآمدی

گشت و گذاری در بازار هم به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد که اقلام اساسی از ابتدای سال جاری تاکنون، به شدت گران شده و مقایسه با سال قبل هم، آن را تائید می‌کند. اکنون هم که مرکز آمار ایران می‌گوید افزایش قیمت در گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات که سهم عمده سبد مصرفی خانوارهای دهک پایین را به خود اختصاص داده، منجر به بروز فشار تورمی بیشتر در این دهک نسبت به دهک‌های بالاتر شده است؛ به طوری که تورم سالانه در دهک اول ۸.۸ درصد و در دهک دهم، ۷.۴ درصد برآورد می‌شود.

جواد حسین‌زاده، معاون مرکز آمار ایران می‌گوید: بررسی نتایج شاخص قیمت مصرف‌کننده کل خانوارهای کشور بر اساس دهک‌های هزینه‌ای بیانگر آن است که بیشترین عدد شاخص مربوط به دهک اول بالغ بر ۱۱۱.۵ درصد و کمترین مقدار شاخص متعلق به دهک دهم بالغ بر ۱۰۹.۷ است؛ ضمن اینکه کمترین افزایش ماهانه شاخص کل برای دهک دهم بالغ بر ۰.۶ درصد و بیشترین افزایش ماهانه شاخص کل برای دهک اول بالغ بر ۱.۳ درصد بوده که در مقایسه با تورم ماهانه کل خانوارها در آذرماه ۰.۶ واحد درصد بالاتر است.

وی می‌افزاید: بررسی نتایج شاخص قیمت مصرف کننده در گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات بر اساس دهک‌های هزینه‌ای نشان دهنده آن است که بیشترین عدد شاخص این گروه در آذرماه ۱۳۹۶ عدد ۱۱۵.۳ متعلق به دهک دهم و کمترین آن عدد ۱۱۳.۹ متعلق به دهک اول است؛ این در حالی است که بیشترین افزایش ماهانه شاخص این گروه معادل ۳ درصد متعلق به دهک اول و کمترین آن معادل ۲.۱ درصد بوده که متعلق به دهک دهم است. 

به گفته حسین زاده، تورم ماهانه در آذرماه برای دهک های پایین در گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده و در مقایسه با تورم ماهانه کل خانوارها در آذرماه، ۰.۶ درصد واحد بالاتر است. 

گفته‌های معاون مرکز آمار ایران در شرایطی است که داده‌های مرکز آمار حکایت از آن دارد که شاخص قیمت مصرف کننده در دهک‌های هزینه‌ای برای گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات مصرفی خانوارهای کشور نمایانگر آن است که بیشترین مقدار شاخص در این گروه عدد ۱۰۹.۷ برای دهک اول و کمترین مقدار شاخص در این گروه عدد ۱۰۸.۵ متعلق به دهک دهم که باز هم نشان می دهد که بیشترین افزایش ماهانه این شاخص معادل ۰.۲ درصد متعلق به دهک دهم است و برای دهک اول، این شاخص نسبت به ماه گذشته تغییری نداشته است. 

در نهایت، مرکز آمار ایران بر این باور است که تورم ماهانه آذرماه در گروه غیرخوراکی‌ها و خدمات برای دهک های بالا بیشتر بوده و در مقایسه با تورم ماهانه کل خانوارها در ماه آذر، ۰.۱ واحد درصد بالاتر است.

جدول تورم در ده دهک درآمدی کشور

به گفته کارشناسان اقتصادی، تغییر رفتار مصرف کنندگان در مقابل تغییر قیمت های نسبی از جمله عواملی است که رفتار عقلایی مصرف کنندگان را تعیین می‌کند؛ به این معنا که با افزایش شدید قیمتها، خانوارها سعی می کنند کالاهایی را که افزایش قیمت کمتری دارند، جایگزین کالاهای گرانتر کنند؛ ضمن اینکه ورود کالاهای جدید سبب انتقال تقاضای مصرف کننده، به این کالاها و در نتیجه تغییر سبد مصرفی شده و با ورود کالاهای باکیفیت تر، خانوارها این کالاها را جایگزین کالاهای مصرفی قدیمی تر در سبد مصرفی خود می کنند که خلاصه این عوامل باعث شده بر اساس استانداردهای بین المللی بهنگام سازی سبد مورد استفاده در محاسبه شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها هر 5 سال یکبار انجام شود؛ یعنی درست همان کاری که مرکز آمار ایران اکنون آغاز کرده است.

آمار رسمی بانک مرکزی از تغییر قیمت کالاهای اساسی

بر اساس اعلام بانک مرکزی، در هفته منتهی به یکم دی ماه، متوسط قیمت متوسط خرده فروشی لبنیات ۴.۳ درصد، تخم مرغ ۵۳.۷ درصد، برنج ۲.۲ درصد، حبوب ۳.۲ درصد، میوه‌های تازه ۲۴.۳ درصد، سبزی‌های تازه ۴۲ درصد، گوشت قرمز ۱۴.۴ درصد، گوشت مرغ ۷.۵ درصد، چای ۱۹.۵ درصد و روغن نباتی ۲.۲ درصد نسبت به هفته مشابه سال گذشته افزایش داشته است؛ ضمن اینکه متوسط قیمت قند و شکر ۱۲.۷ درصد در دوره زمانی یاد شده کاهش را نشان می دهد.

علاوه بر این، متوسط قیمت خرده‌فروشی گروه‌های تخم مرغ ۹ درصد، برنج ۰.۲ درصد،  میوه‌های‌ تازه ۲.۲ درصد، سبزی‌های تازه ۰.۵ درصد و گوشت مرغ ۰.۹ درصد در هفته منتهی به یکم دی ماه نسبت به هفته قبل از آن افزایش داشته است. همچنین قیمت خرده‌فروشی گروه‌های لبنیات، حبوب،  گوشت قرمز، قند و شکر، چای و روغن نباتی ثابت ماند