تحرک بخشی به اقتصاد مرزی در شرق ایران

به گزارش ایران اکونومیست، خراسان جنوبی چهار بازارچه مرزی یزدان، گلورده (میل73)، ماهیرود (میل 78) و دوکوهانه و 2 گمرک بیرجند و ماهیرود دارد و افغانستان مهمترین شریک تجاری این استان محسوب می شود.
پنجم بهمن ماه 93 بود که چهار بازارچه مرزی خراسان جنوبی از جانب افغانستان تعطیل اعلام شد اما این کشور تصمیم گرفت بازارچه ماهیرود که در جوار گمرک رسمی بود، فعال باشد.
با توجه به موقعیت راهبردی خراسان جنوبی به عنوان پل ارتباطی بین ایران، افغانستان و شرق ایران بازارچه های مرزی می تواند نقش موثری در رونق اقتصادی، اشتغال و توسعه زیرساخت ها داشته باشد.
سهم ایران از بازار مصرفی 11 میلیارد دلاری افغانستان در سال گذشته 2.5 میلیارد دلار بود؛ افغانستان یکی از بزرگترین بازارهای صادراتی ایران است که اکنون بیش از 30 درصد این صادرات از خراسان جنوبی روانه این کشور می شود.
مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: اوایل امسال دولت بر مبنای مصوبه ای که سال گذشته به تصویب رسیده بود، بحث بازارچه های مرزی را در سه قالب حذف، ادغام و ابقا مورد بررسی قرار داد.
محمدعلی خاشی ادامه داد: در این زمینه استعلاماتی از گمرکات استان ها گرفته شد و در نهایت از گمرکات و استانداری خراسان جنوبی نیز استعلام دریافت کردند که ما برای تمامی چهار بازارچه مرزی استان درخواست ابقا دادیم.
وی با بیان اینکه اکنون بازارچه ماهیرود به عنوان تنها بازارچه فعال استان در حال ارایه خدمات است عنوان کرد: در حال حاضر در نقطه مرزی ماهیرود سه نقطه گمرکی شامل گمرک رسمی مستقر در پایانه، گمرک مستقر در بازارچه ماهیرود و گمرک منطقه ویژه اقتصادی فعال است.
وی گفت: از نظر منطقه ای در واقع زیاد قابل پذیرش نیست که در یک مرز سه واحد گمرکی فعال باشد لذا ما بر نظر خود مبنی بر ابقا و فعال شدن بازارچه های دیگر مصر بوده و هستیم.
مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی با اشاره به تعطیلی سه بازارچه دوکوهانه، یزدان و گلورده گفت: در سفر اخیر 'جابر انصار' رایزن تجاری افغانستان به همراه جوانمرد قصاب مسئول میل افغانستان در سازمان توسعه تجارت به استان، بازدید از این بازارچه ها و حضور در کارگروه توسعه استان، در این جلسه جابر انصار عنوان کرد از جانب دولت افغانستان ماموریت دارم که این مبادی را بررسی کرده و نظر دولت ما این است که یک معبر دیگر را به رسمیت بشناسیم.
وی ادامه داد: رایزن تجاری افغانستان قول مساعد داد بین بازارچه های یزدان و گلورده (میل 73) بررسی های لازم را انجام دهند و در ارتباط با ایجاد گمرک افغان در یکی از بازارچه ها نتیجه را به ما اعلام کنند اما تاکنون به صورت رسمی نتیجه ای اعلام نشده است.
خاشی بیان کرد: نکته ای که در این سفر حائز اهمیت بود اینکه دولت افغانستان اعتقادی به چیزی به نام بازارچه مطلق ندارد به همین دلیل سه سال است که سه بازارچه استان از جانب افغانستان بسته اعلام شده است.
وی گفت: اگر دولت افغانستان برای ایجاد گمرک در یکی از مرزها و معابر سه گانه استان اعلام آمادگی کند، می تواند از ظرفیت بازارچه یزدان که از نظر گمرک جمهوری اسلامی ایران گمرک بوده و در چارت سازمانی ما نیز گمرک تعریف شده استفاده کند.
وی افزود: گمرک یزدان به دلیل اینکه در گذشته دولت افغانستان مقابل ما گمرک نداشت، در قالب بازارچه فعالیت می کرد.
وی یادآور شد: هر زمان که دولت افغانستان به طور رسمی برای ایجاد گمرک در مرزهای استان اعلام نظر کند حسب فرمایش استاندار، تجهیزات و امکانات لازم برای فعالیت سامانه جامع امور گمرکی در این سه معبر در اختیار آنها قرار می گیرد.
مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی گفت: بر مبنای اعلام مصوبه دولت به استانداران در خصوص بازارچه های مرزی، با استاندار مکاتبه شد تا نسبت به حصارکشی و شبکه فیبرنوری در برابر الزاماتی که مورد نیاز جمهوری اسلامی است در این بازارچه ها اقدام شود.
وی اظهار کرد: منظور افغانستان از معبر رسمی این است که آنها هم گمرک داشته باشند تا از کالاهای صادراتی ورودی بگیرند و در سه بازارچه مرزی خراسان جنوبی تاکنون افغانستان هیچگونه تاسیساتی نداشته و اکنون برای یک مورد اعلام آمادگی برای ایجاد گمرک داده است.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی هم گفت: بازارچه های مرزی استان به جهت واقع شدن در چهار شهرستان می تواند به رونق شهرستان ها و مردم مرزنشین استان کمک کند.
داود شهرکی اضافه کرد: در سالهای قبل با توجه به سیاست های دولت افغانستان سه بازارچه استان بسته شد و تنها بازارچه مرزی ماهیرود به عنوان گذر مرزی ما به استان فراه، در خراسان رضوی به هرات و در سیستان به نیمروز از جانب افغانستان حفظ شد.
وی بیان کرد: با پیگیری های وزیر صنعت، معدن و تجارت و وزیر کشور هیات مشترک اقتصادی بین 2 کشور برگزار شد و تا حدودی نظر کشور مقابل با استقرار گمرک رسمی در مرزهای ایران بود.
وی اظهار امیدواری کرد با استقرار گمرک افغانستان در یکی از مرزهای خراسان جنوبی رونق اقتصادی و توسعه صادرات کشور به ویژه این استان مرزی تا حدودی فراهم شود.
رئیس سازمان بازارچه های مرزی خراسان جنوبی نیز گفت: آذرماه گذشته در سومین جلسه کارگروه توسعه صادرات استان با محوریت موضوعات کشور افغانستان با حضور جابر انصار رایزن بازرگانی افغانستان در ایران در خصوص استقرار گمرک در یکی از بازارچه توسط دولت افغانستان اعلام آمادگی شد.
محمدرضا فخر گفت: نظر دولت افغانستان در خصوص استقرار گمرک در بازارچه های استان مثبت است اما بعد از گذشت حدود یک ماه هنوز منتظر جواب رسمی از جانب این کشور هستیم.
وی بیان کرد: در حال حاضر برای کمک به تامین معیشت مرزنشینان هر 2 سوی مرز و مکانیزه شدن سیستم داخلی افغانستان اعلام آمادگی کرده ایم و امید است به زودی موافقت کلی را دریافت کنیم.
وی در ارتباط با بسته شدن سه باراچه مرزی استان از جانب افغانستان اظهار کرد: عدم حضور گمرک این دولت سبب شده نتوانند حق، حقوق و عوارض کالاهایی را که از جانب ایران صادر می شود وصول کنند لذا تصمیم به بسته شدن بازارچه ها گرفتند.
رئیس سازمان بازارچه های مرزی خراسان جنوبی ادامه داد: اکنون دولت افغانستان به این نتیجه رسیده است که افزایش تعداد معابر برای آنها منافع ملی و منطقه ای دارد و افزایش درآمدهایشان را به دنبال خواهد داشت.