به گزارش ایران اکونومیست، رسانه ها که رسالت آگاهی رسانی به افکار عمومی را بر عهده دارند در زمان وقوع بحران ها به ویژه حوادث طبیعی نظیر زلزله نقش اساسی در کاهش نگرانی ها، اضطراب ها و دمیدن روح آرامش و امید در جامعه دارند.
گرچه اطلاع رسانی دقیق از گستره و دامنه حوادث ضرورتی اجتناب ناپذیر است و رسانه ها باید به درستی این وظیفه را به انجام برسانند اما نوع سیاست گذاری های خبری در این مواقع نباید به گونه ای باشد که به جای درست نشان دادن زوایای یک حادثه اقدام به درشت نمایی و انعکاس غیرواقعی آن بپردازند.
انتشار اخباری مبنی بر اینکه حوادث ادامه خواهد یافت و یا اینکه دامنه آن وسیع تر خواهد شد و یا به عنوان نمونه پس از زلزله 5.2 ریشتری در تهران و البرز تاکید بر اینکه زلزله ای با قدرت بیشتر در راه است، به طور قطع کارکرد مناسبی برای رسانه ها که علاوه بر اطلاع رسانی وظیفه ایجاد آرامش در بین مردم را دارند، نیست.
در این صورت نه تنها رسانه ها قادر نخواهند بود که به رسالت خود در آگاهی رسانی به مردم به درستی عمل کنند، بلکه باعث ایجاد تشویش و نگرانی هایی بیهوده خواهند شد که نتیجه آن نیز سردرگمی مردم و دستگاه ها و به ویژه دستگاه های امدادرسانی خواهد بود.
وقوع زلزله 5.2 ریشتری در استان های تهران و البرز گرچه خسارت چندانی به جای نگذاشت اما به گفته بسیاری از مسئولان مانوری برای ارزیابی میزان آمادگی دستگاه ها بود تا نقاط قوت و ضعف در مدیریت بحران را احصاء کرده و برای تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف برنامه ریزی داشته باشند.
رسانه ها یکی از پایه های اصلی در مدیریت بحران محسوب می شوند و نحوه کارکرد آنان در مواقع بحرانی مکمل تلاش های دستگاه های امدادی و خدمات رسان است و بر این اساس تدوین سیاست های رسانه ای مناسب برای زمان وقوع بحران می تواند از آشفتگی و بلاتکلیفی در عرصه آگاهی رسانی جلوگیری کند.
خبرنگاری بحران یکی از شاخه های مهم و اصلی در رشته خبرنگاری و گزارشگری است که شاید در کشور ما کمتر به آن توجه صورت می گیرد. فعالیت خبری هنگام وقوع بحران نیاز به تدوین سیاست های آموزشی مناسب با تکیه بر تجربیات دارد تا بر اساس آن رسانه ها بر نقش خود در کنترل دامنه بحران ها به درستی واقف شده و یاری رسان در این حوادث باشند.
همانطور که خبرنگاری نوین دچار تغییر بنیادین در نحوه جمع آوری و تنظیم اطلاعات یک رویداد و پردازش آنها شده، خبرنگاری بحران نیز به طور مضاعف متاثر از این تغییرات است که دستیابی به بهترین نحوه اطلاع رسانی در هنگام بحران ها، استمرار آموزش ها بر اساس نیازهای زمان و مکان و بر اساس دانش نوین اطلاع رسانی و با استفاده از ابزار و تجهیزات نوین است.
علاوه بر این، رسانه ها باید در اطلاع رسانی پیش از بروز بحران ها نیز نقش آفرینی داشته باشند و موضوع پیشگیری و کاهش آثار حوادث به ویژه حوادث طبیعی آن هم به طور مستمر و نه مقطعی، باید در برنامه ریزی های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت رسانه ها گنجانده شود.
دستیابی به این مهم نیاز به آسیب شناسی دقیق از کارکرد رسانه ها در مواقع بحرانی دارد که به نظر می رسد تا کنون اقدام جدی در این زمینه صورت نگرفته است که ضروری است دستگاه های مسئول در این عرصه به سرعت وارد عمل شده و ضمن ارزیابی عملکرد رسانه ها و انتشار نتایج این ارزیابی ها، نسبت به رفع نقاط ضعف و ارائه آموزش های لازم در این خصوص اقدام کنند.
محمدعلی نجفی استاندار البرز در گفت و گو با ایرنا، با اشاره به حادثه زلزله 5.2 ریشتری چهارشنبه شب گذشته در استان های تهران و البرز گفت: همکاری و همراهی مردم و مسئولان البرز پس از این حادثه مثال زدنی بود لیکن هوشیاری بیش از پیش مردم برای حوادث احتمالی و اقدامات به موقع و درست همه دستگاه های نقش آفرین ضروری است.
وی حفظ مردم و تلاش در جهت آرامش آنها به عنوان سرمایه های اجتماعی را مورد تاکید قرار داد و گفت: در مدیریت بحران البرز نشست های بسیاری در قالب کارگروه های تخصصی و مانورها برگزار شده و تدابیر لازم تا حدود زیادی اندیشیده شده اما ضرورت دارد همه بخش ها به ویژه رسانه ها که نقش اساسی در فرآیند اطلاعات رسانی شرایط بحرانی دارند، به درستی نقش آفرینی کنند.
استاندار البرز اطلاع رسانی مستمر درباره راه های پیشگیری از گسترش آثار حوادثی نظیر زلزله از سوی رسانه ها را ضروری دانست و گفت: رسانه ها جایگاه بالایی در آگاهی بخشی به مردم دارند و عملکرد مثبت آنان می تواند باعث ایجاد آرامش و اطمینان در جامعه به ویژه در شرایط بحرانی شود.
مهدی مهرور مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: همه دستگاه های امدادی و خدماتی و مسئولان در همه رده ها در مواقع بروز بحران و مدیریت بحران نقش آفرین هستند و باید به نقش خود در این زمینه به خوبی آگاهی داشته باشند.
وی تصریح کرد: تجهیزات آتش نشانی و اقدامات کارشناسی در تمام سطوح به عمل آمده اما باید مردم موضوع بازسازی بافت های فرسوده و ایمن سازی ساختمان های غیر مقاوم را اولویت قرار دهند و این موضوع نیز نیازمند اطلاع رسانی مستمر در خصوص ضرورت های این اقدام است که بر عهده رسانه ها است.
وی بیان کرد: در استان البرز اقدامات زیادی شده برای ارتقای تجهیزات و لوازم آتش نشانی به عمل آمده و آموزش های آگاهی بخش و پیشگیرانه به سطح مدرسه ها کشانده شده است و در این مسیر رسانه ها نقش مهمی ایفا کرده اند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز بیان کرد: برای آماده سازی دستگاه های اجرایی نشست های متعدد با شهرداران، فرمانداران و دیگر مدیران برگزار شده است اما در امتداد این اقدامات باید رسانه ها نیز پای کار بیایند و از تاثیر و نقش خود در نزد افکار عمومی به درستی استفاده کنند.
مدیریت بحران و اطلاع رسانی در مواقع بحرانی موضوعاتی هستند که باید منطبق با دانش روز باید برای آنها برنامه ریزی کرد تا بتوان از آثار منفی یک حادثه طبیعی کاست، به شرطی که همه نقش خود را در این فرآیند به درستی ایفا کنند.
