کاهش درد موضعی با «روغن میخک»

به گزارش ایران اکونومیست؛ درد غالبا به­ صورت درد «فیزیولوژیک» یا حاد و درد «پاتولوژیک» یا مزمن شناخته می‌شود. درد مزمن خود شامل دو نوع درد موسوم به «درد التهابی» و درد «نوروپاتیک» یا عصبی است.

دردهای حاد می‌توانند اعصاب سمپاتیک دستگاه عصبی خودمختار را فعال کرده و منجر به افزایش فشارخون، تورم بافتی، رنگ‌پریدگی چهره، گشادشدن مردمک چشم و غیره شوند. درحالی‌که درد مزمن، دردی است که سه ماه یا بیشتر طول کشیده باشد و معمولا به درمان نیز پاسخ مناسبی نمی­‌دهد.

عموما جهت کنترل درد، از داروهای ضدالتهابی یا داروهای مخدر استفاده می­‌شود که عوارض جانبی زیادی دارند. لذا امروزه توجه به داروهای گیاهی که در طب سنتی بسیار مورد تأکید بوده‌اند، بیشتر شده است.

ازجمله این داروها، روغن گل میخک است که از گلبرگ­های آن به دست می‌­آید و علاوه بر داشتن کاربردهای پزشکی و دارویی فراوان، در ساخت مواد آرایشی بهداشتی نیز استفاده می­‌شود.

پژوهشگران دانشگاه رازی کرمانشاه در این رابطه، مطالعه‌ای را بر روی اثرات ضد دردی روغن میخک به‌صورت موضعی بر روی جانوران مدل انجام داده‌اند که مجله «دانشگاه علوم پزشکی اردبیل» به انعکاس نتایج آن پرداخته است.

در این پژوهش از موش‌­های آزمایشی نر که از انستیوپاستور ایران تهیه‌شده بودند، استفاده‌شده است. بدین منظور، موش‌ها تا رسیدن به شرایط ثبات و تطابق با محیط، به مدت دو هفته نگهداری شدند. بعدازآن با استفاده از تزریق زیرجلدی ماده فرمالین، درد به آن‌ها القا شد و سپس باتوجه به این‌که این موش‌ها در گروه‌های مختلف، با مورفین، روغن میخک و یا روغن میخک+مورفین تحت تیمار قرار گرفته بودند، رفتار هر یک در خصوص میزان دردی که تحمل می‌کنند، مورد ارزیابی قرار گرفت.

نتایج نشان داد که روغن میخک نسبت به مورفین بهتر عمل کرده و توانسته ظرف مدت 55 دقیقه درد را کاهش دهد. این موضوع نشان از آن دارد که روغن میخک به‌صورت استفاده موضعی، دارای اثرات ضد دردی قابل قبولی است.

همچنین مطالعات فیتوشیمیایی که مربوط به شناخت ترکیبات شیمیایی گیاهان هستند، نشان داده‌­اند که ماده‌­ای به­ نام «اوژنول» در میخک وجود دارد که دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی بوده و این ماده ممکن است در اثرات ضددردی روغن میخک نقش داشته باشد.

داروگری و همکاران، مجریان این پژوهش همچنین خاطرنشان کردند: «در تحقیق ما، روغن میخک موضعی، موجب کاهش درد حاد (فاز اولیه تست فرمالین) و درد مزمن (فاز ثانویه تست فرمالین) شده است. از طرفی نشان داده شد که روغن میخک موضعی اثر ضد دردی مورفین را در مرحله درد حاد افزایش می‌دهد».

درمجموع نتایج این پژوهش جالب حاکی از آن است که استفاده از روغن میخک به­ صورت موضعی و مالشی، دارای خواص ضددردی بوده که بخشی از این اثرات، با مورفین قابل‌مقایسه است. لذا این روغن می­‌تواند به ­عنوان جایگزینی مناسب برای داروهای شیمیایی ضددرد مطرح شود.

بر اساس این گزارش، روغن میخک برای درمان زخم و آسیب و آثار گزیدگی یا نیش حشرات به‌ویژه در پوست‌های حساس مفید شناخته‌شده است. ازاین‌رو در ساخت ترکیبات ضد جوش از آن استفاده می‌­شود و در درمان جوش‌های چرکی نیز کارآمد است. همچنین میخک به­‌عنوان یک داروی آرام‌کننده و حتی داروی بیهوشی در ماهیان، در سطح گسترده‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرد.