بورس کالا محلی برای کشف قیمت محصولات مختلف است

به گزارش ایران اکونومیست؛ حامد سلطانی نژاد در این باره افزود: در این بازار، استانداردهای لازم برای انجام معامله انواع کالا توسط شخص ثالثی به نام بورس مدیریت شده و بر آنها نظارت می شود.

وی در مراسم روز ملی کیفیت با بیان اینکه کالاهای مورد معامله در بورس کالا عموما کالاهای واسطه ای هستند، گفت: بورس کالا محلی برای قیمت گذاری کالاهای واسطه ای و کشف قیمت محصولات مختلف بوده و مدعی است که می تواند سنجه کیفیت را با موضوع قیمت ایجاد کند.
سلطانی نژاد ضمن معرفی اجمالی بورس کالا و جایگاه آن در بازار سرمایه، ساختار کلی بازارهای بورس کالا را مورد توجه قرار داد و گفت: بورس کالا دارای ۴ بازار مالی، مشتقه، فیزیکی و فرعی است که در این بازارها صندوق های کالایی، گواهی سپرده کالایی، سلف موازی استاندارد، قرارداد اختیار معامله، قراردادهای آتی، محصولات کشاورزی، فرآورده های نفتی، محصولات پتروشیمی و محصولات صنعتی و معدنی مورد معامله قرار می گیرد.
 
** استانداردسازی معاملات
مدیر عامل بورس کالا به ابزارهای معاملاتی بورس کالا اشاره کرد و افزود: برای اینکه بورس کالا بتواند بستری استاندارد برای معامله کالاها فراهم کند از ابزارهای مختلف بهره مند است که این ابزارها شامل معاملات نقدی، نسیه و سلف، قراردادهای آتی و اختیار معامله، گواهی سپرده کالایی، صندوق کالایی، قراردادهای سلف موازی استاندارد و اوراق خرید دین و همچنین کشف پریمیوم و پیمان های آتی است.
 
** سهم ۶.۵ درصدی در GDP
سلطانی نژاد در ادامه به آمار معاملات بورس کالا اشاره و خاطرنشان کرد: در ۶ ماهه اول سال ۹۶ ارزش کل معاملات نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۴ درصدی رو به رو شده و به بیش از ۳۶۷ هزار میلیارد ریال رسیده است.

وی با بررسی روند ۱۰ ساله حجم و ارزش معاملات بورس کالای ایران، اظهار داشت: ارزش کل معاملات بورس کالا در سال ۹۵ به رقمی بیش از ۸۱ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان به ثبت رسید که این رقم ۶.۵ درصد GDP کل کشور را شامل می شود؛ بطوریکه بورس کالا در حوزه ارزش معاملات، رتبه اول را در بین بورس های کشور به خود اختصاص داده است.
 
** نقش بورس های کالایی در گسترش استاندارد
سلطانی نژاد با بیان نقش بورس های کالایی در گسترش استاندارد، به کارکردهای اصلی بورس های کالایی اشاره کرد و گفت: بورس کالا با همکاری سازمان ملی استاندارد تحقیقات خوبی در خصوص اثرات مرتبط با توسعه بورس های کالایی در بازارهای نوظهور انجام داده که در همین راستا نتایج این تحقیقات در کتابی با عنوان «آثار توسعه ای بورس های کالایی در بازارهای نوظهور» منتشر شده است.
 
** بستر شفاف کشف نرخ کالاها
وی ادامه داد: این نتایج نشان می دهد که بورس های کالایی کارکردهای متعددی دارند؛ از جمله این کارکردها می توان به ایجاد بستری متشکل و شفاف برای کشف نرخ کالاها براساس مکانسیم عرضه و تقاضا، امکان انتشار آنلاین قیمت کالاها، تغییر الگوی فروش توسط تولیدکنندگان خرد با بهره گیری از قیمت های بازار، ایجاد مرجعیت قیمت در منطقه، تضمین تعهدات طرفین معامله، ارائه ابزارهای مدیریت ریسک قیمت، ارائه ابزارهای مالی در جهت تسهیل تأمین مالی، توسعه زیرساخت های لازم در راستای تقویت محیط سرمایه گذاری و همچنین گسترش دسترسی به بازار از طریق شبکه کارگزاری و بهره گیری از فناوری های اطلاعات و ارتباطات اشاره کرد.
مدیر عامل بورس کالا با بیان اینکه کیفیت در بورس کالا یک اصل است و رعایت استانداردهای کیفی تعیین شده در تمامی معاملات، شرط اجتناب ناپذیر معاملات بورس کالا است، گفت: تسهیل معاملات کالای فیزیکی شامل بهبود قیمت گذاری در بازار نقدی از طریق افزایش سرعت گردش اطلاعات، تقویت معاملات بازارهای نقدی از طریق تضمین تعهدات تحویل کالا، بهبود زیرساخت های انبارداری و حمل و نقل و ارتقاء استانداردهای کیفی محصولات، از دیگر کارکردهای اصلی بورس های کالایی است.
 
** ارتقاء استاندارد کیفی
سلطانی نژاد سازوکارهای ارتقاء استاندارد کیفی محصولات از طریق بورس های کالایی را مورد توجه قرار داد و گفت: اعلام استاندارد مشخص در فرآیند تحویل در راستای نیازهای صنعت، تمایز در قیمت‌گذاری محصولات براساس استانداردهای کیفی شفاف و قابل قبول و گسترش زیرساخت های ارزیابی کیفی کالا سازوکارهای ارتقاء استاندارد کیفی محصولات از طریق بورس های کالایی  است.
وی اضافه کرد: در این راستا اعلام استاندارد مشخص در فرآیند تحویل در راستای نیازهای صنعت، منجر به افزایش آگاهی تولیدکننده (بخصوص در بخش کشاورزی) از الزامات کیفی و توانایی آنها در تحقق این الزامات شده و تمایز در قیمت‌گذاری محصولات براساس استانداردهای کیفی شفاف به ویژه استانداردهایی که برای کالاهای با کیفیت تر پاداشی را در نظر می گیرند، انگیزه قدرتمندی را برای کشاورزان ایجاد می کند تا کیفیت محصولات خود را ارتقا دهند.
 
** پذیرش کالا براساس میانگین کیفی
مدیر عامل بورس کالا به رویکردهای متفاوت بورس در خصوص استانداردهای کیفی پرداخت و گفت: پذیرش کالا بر اساس میانگین کیفی منصفانه در شرایطی که تنوع رده های کیفی پایین باشد، سودمند است و بخش چشمگیری از محصولات را پوشش می دهد.

وی افزود: همچنین ارائه مجموعه ای از صرف و کسرها برمبنای یک رده مرجع، در مواردی که رده بندی ها شفاف و بر تفاوت های کاملا قابل درک، مبتنی هستند، سودمند است. ضمن اینکه تعیین کیفیت مطلوب کالای تحویلی و عدم پذیرش کالا با مشخصات کیفی پایین تر از دیگر رویکردهای متفاوت بورس در این زمینه است که این شیوه در مواردی که خریدار یا بازارهای صادراتی در برابر کیفیت حساسیت زیادی دارند سودمنداست.
 
** رویکردهای متفاوت بورس
سلطانی نژاد در خصوص رویکردهای متفاوت بورس در خصوص استانداردهای کیفی گفت: هر ساختاری که انتخاب شود، نتیجه آن افزایش حساسیت تولیدکنندگان و فرآوران به کیفیت، افزایش آگاهی تولیدکنندگان درباره مسایل کیفی در بازار، برداشتن گام هایی برای بهبود کیفیت محصولات و در نتیجه افزایش کیفیت، کاهش اتلاف محصولات برداشت شده و کاهش عدم تقارن اطلاعات میان خریدار و فروشنده و هزینه مبادلات به واسطه استاندارد بودن کالای معاملاتی است.
 
** تجربه بورس فلزات لندن
مدیر عامل بورس کالا به تجربه استاندارد کیفی در سیستم انبارداری بورس فلزات لندن اشاره کرد و گفت: انبارهای بورس مجوز پذیرش کالاهایی که بورس آن نشان کالایی (برند) را پذیرفته است دارند.

وی افزود: همچنین برای پذیرش نشان کالایی (برند)، بورس ارزیابی کیفی از آن محصول را بر اساس استانداردهای مشخص انجام می دهد و پس از تحویل کالا به انبار قبض انبار توسط انباردار صادر می شود، سپس قبض انبار پس از فروش کالا در بورس به خریدار منتقل می شود و خریدار با مراجعه به انبار کالای استاندارد را تحویل می گیرد.

مدیر عامل بورس کالا تاکید کرد: نکته مهم اینکه، انبارهای پذیرفته شده توسط بورس فلزات لندن در نقاط مختلف جهان پراکنده اند.
وی افزود: در این رابطه، با توجه به تجربه سایر کشورها در خصوص بحث انبارداری، بورس کالای به این سمت حرکت کرده و در حال حاضر بالغ بر ۸۰ انبار در سراسر کشور پذیرش شده است.

وی گفت: بر این اساس، باید اجازه داد تا کالاها در انبارهای استاندارد سر جای خود قرار گرفته و شخص ثالثی به نام بورس کیفیت کالاها را اندازه گیری کند و سازوکار انبارداری در کشور تقویت شود.
 
** جایگاه استانداردها در فعالیت های بورس کالا
سلطانی نژاد به رابطه بین بورس کالا و حوزه استاندارد اشاره کرد و گفت: راه اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی و استفاده از آن در تحویل کالا، استفاده از گواهی سپرده کالایی در اجرای سیاست قیمت تضمینی، استفاده از خدمات آزمایشگاه ها و شرکت های بازرسی مورد تائید سازمان ملی استاندارد ایران در خصوص تعیین کیفیت کالاهای مورد معامله، همکاری و تعامل با انجمن های صنفی برای تعریف استانداردهای بورسی در جهت ارتقاء کیفیت کالاها و رفع مشکلات کیفی از مواردی است که بحث استانداردها در فعالیت های بورس کالا مورد استفاده قرار می گیرد.

وی اضافه کرد: همچنین بورس کالا با سازمان ملی استاندارد در تدوین استانداردهای ملی مشارکت کرده و در یک کمیته فنی فرعی متناظر به عضویت درآمده است.
 
** راهکار برای گسترش استاندارد
مدیر عامل بورس کالا به راهکارهای پیشنهادی برای گسترش استاندارد پرداخت و گفت: ادامه اصلاح و یا تعریف استانداردهای ملی توسط سازمان ملی استاندارد با همکاری بورس کالا، تصویب قانون انبارداری در ایران در راستای گسترش استاندارد و کانالیزه کردن معاملات به بازاری متشکل و ایجاد مشوق های مالیاتی با هدف سوق دادن معاملات به بورس با هدف کمک به گسترش استاندارد از جمله این پیشنهادات است.