همواره انسان مومن در دنیا به دنبال انجام کارهایی است که پس از اینکه از دنیا به سمت دیار باقی رخت بربست،در جوار نعمت های الهی قرار گیرد و آتش جهنم و عذاب خداوندی از وی دور شود.
اما در مسیر رسیدن انسان از دنیا فانی به دیار باقی باید مراحلی طی شود.یکی از این مراحل دنیای قبر است. در این جهان اتفاقات فراوانی برای انسان ها رخ می دهد.همواره در احادیث و روایات ما به عذاب و فشار قبر به مومنان هشدار داده شده است.عذابی که می تواند برای آدمیان بسیار هولناک باشد.
عواملی که موجب فشار قبر می‌شود:
ـ بداخلاقی
ـ سخن‌چینی
-مراعات نکردن طهارت و نجاست و پرهیز نکردن از بول
-یاری نکردن مظلوم: در کتاب ثواب الاعمال آمده است که یکی از علمای بنی‌اسرائیل از دنیا رفت و فشار قبر بر او وارد شد چرا که او یک بار نماز را (عمداً) بی‌وضو خوانده بود و از کنار مظلومی گذشته بود و او را یاری نکرده بود
-تباه کردن نعمت‌های الهی: پیامبر اکرم (ص) فرمودند:فشار قبر برای مؤمن کفاره تباه کردن نعمت‌ها از ناحیه اوست.
اما هنگامی که به سیره معصومین مراجعه می کنیم،می بینیم که کارهایی وجود دارد که مومنان می توانند با انجام دادن آن موجب کاهش یا رفع فشار قبر شوند.
عواملی که باعث کاهش یا رفع فشار قبر می‌شود:
ـ نماز شب و کامل کردن رکوع: امام رضا (ع) فرمود:کسی که نماز شب بخواند و در قنوت نماز «وتر» هفتاد بار استغفار کند از عذاب قبر پناه داده می‌شود. و امام باقر (ع) نیز فرمود:هر کس رکوع نمازش را کامل انجام دهد وحشت قبر به او نمی رسد.
ـ نماز وحشت: این نماز بسیاری از مردگان را از عذاب قبر و فشار قبر نجات داده است که حکایات عجیبی در داستان‌های شگفت شهید دستغیب در این باره موجود است که می‌توان به آن مراجعه کرد.
ـ حج کردن: دو روایت است که هر کس چهار مرتبه حج به جا آورد عذاب قبر از او برداشته می‌شود.
-خواندن سوره‌های زخرف، یاسین، تکاثر و تبارک، نیز در این مورد سفارش شده‌اند.
-مرگ انسان در روز جمعه باشد.
-ریختن آب روی قبر
- صدقه:پیامبر(ص) فرمود: صدقه آفات دنیا و فشار قبر و عذاب روز قیامت را دفع می‌کند.
(بحارالانوار ج89ص336)
-خواندن سوره توحید در مرض موت
رسول خدا(ص) فرمود: هر کس در مرض موتش قل هو الله احد را بخواند در قبرش عذاب نمی‌شود و از فشار قبر در امان است.
(همان ص353)
-مداومت بر خواندن سوره زخرف
امام باقر (ع) فرمود: کسی که مداومت بر خواندن سوره زخرف کند خداوند از حیوانات و حشرات زمین در امانش نگه می‌دارد و از فشار قبر ایمن می‌کند.
(ثواب الاعمال )
-خواندن چهار رکعت نماز
هر کس در روز جمعه مابین طلوع آفتاب تا ظهر چهار رکعت نماز بخواند در هر رکعت بعد از حمد سوره تبارک(ملک) و سوره حم سجده را بخواند خداوند از فشار قبر نگهش می‌دارد.
(جمال الاسبوع ص42)
این اعمال نمونه‌های اندکی است که در روایات باعث کم شدن یا نجات یافتن از فشار قبر شمرده شده است
(معاد یا بازگشت به سوی خدا، ج 1، صص 277-282)
منابع:
ثواب الاعمال، ص 111.
بحارالانوار، ج 6، ص 221.
با استفاده از کتاب «عالم برزخ در چند قدمی ما» محمد محمدی اشتهاردی، انتشارات نبوی.-
همان، ج 85، ص 107.
بحارالانوار، ج 91، ص 219.
حاشیه مفاتیح‌الجنان، شیخ عباس قمی.
من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 217، روایت 2209، باب 2.
وسایل الشیعه، ج 7، باب 54، ص 409، روایت 9714.
