کلید نمادهای بسته بانک‌ها کجاست؟

آخرین گزارش ها از داد و ستد شرکت های فعال در بورس از بسته بودن 18 نماد خبر می دهد.18 نمادی که سهم بانکها در آن 4 مورد است. پس از بازشدن نماد دو بانک ملت و تجارت و زیانی که با ارایه صورت های مالی آنها به سهامداران وارد شد و شاخص های بورس یک روزه 1300 واحد فرو ریخت،زنگ خطر برای سایر بانکها هم به صدا درآمد.چه آنکه نسبت کفایت سرمایه 4 بانکی که نمادشان بیش از 6 ماه است بسته شده، در مرزهای خط قرمز بانک مرکزی است.حتی زمزمه ادغام برای برخی بانکها که نتوانند استانداردهای جدید گزارشگری مالی را پیاده سازی کنند،به گوش می رسد.هرچند هنوز این اخبار در حد شایعه است اما برخی کارشناسان بسته بودن این نماد ها را به دلیل وضعیت بحرانی بانک ها می دانند و برخی حتی به «ورشکستگی» آن ها اشاره می کنند. اما آیا بانک ها واقعا ورشکسته شدند و با پول های مجازی صورتشان را سرخ می کنند؟

شایعه گاهی واقعی می شود

گاهی برخی از شایعاتی که در بازارهای مالی می افتد آثارش به مراتب سنگین تر از واقعی بودن آن است.چه آنکه آثار روانی بازار را سردرگم می کند.حتی برخی کارشناسان خیلی صریح تر تعبیر می کنند که شایعه ورشکستگی بانک ها موجب ورشکستگی واقعی آن ها می شود. شایعه ورشکستگی بانک ها باعث می شود مردم پول های سپرده خود را خارج کنند و همین بانک ها برای پرداخت سپرده این افراد با کمبود نقدینگی مواجه می شوند و در واقع ورشکسته می شوند. 

4 بانکی که نمادشان بسته است، شرایط نامساعد بانک ها در بورس را نشان می دهد. ولی اله سیف، رییس بانک مرکزی اعلام کرده بود که «انباشته‌شدن مطالبات بانک‌ها و عدم‌پرداخت تسهیلات باعث می‌شود منابع درآمدزای بانک‌ها قفل شود و در نتیجه بسیاری از بانک‌ها زیان‌ده شده و سرمایه آن ها منفی شود.» به نظر می رسد یکی از مشکلاتی که بانک های کشور با آن رو به رو هستند، پایین بودن سرمایه هایشان است. 

اگرچه رییس کل بانک مرکزی می گوید که بخشی از بحران کنونی بانکها از تسهیلات تکلیفی بدون کارشناسی ، الزام بانک‌ها به عدم‌ دریافت وثیقه و دیگر تصمیم‌ها که از دولت قبل باقی مانده , سبب ضعیف شدن نظام بانکی و عاجز شدن از وصول مطالبات شده است،اما گزارش ها از سهم 14 درصدی تسهیلات تکلیفی از میزان بدهی بانکها خبر می دهد و آنچه بانکها را تحت فشار قرار گذاشته سرمایه گذاری هایی است که در بخش هایی مثل مسکن انجام داده اند و حالا قابلیت نقدشوندگی ندارد.البته در این میان بخشی از بحران بانکی ناشی از بدهی های دولت هم هست.

اما سوال اینجاست که چرا نماد این بانک ها همچنان بسته است؟ آیا با باز شدن این ۴ نماد بروس فرو می ریزد؟

مدیرکل نظارت بر بانک های بانک مرکزی در گفت و گو تلویزیونی خود گفت:«بانک هایی که صورت مالی خود را بر اساس صورت های مالی مورد درخواست بانک مرکزی ارائه و مجامع خود را تقریباً در همان مواعد مقرر قانونی برگزار کردند، نماد آن ها در بازار بورس، باز است.» در واقع اگر بانکی مقررات اعمال شده از سوی بانک مرکزی را رعایت نکند، نمادش بسته می ماند. 

به همین ترتیب در همین برنامه تلویزیونی روح الله حسيني مقدم، معاون ناشران و اعضای شرکت بورس گفت:«نقدشوندگي يكي از مهمترين توقعاتي است كه سرمايه گذاران در بورس تهران دارند يعني آنها بايد بتوانند هر زمان كه مايل باشند دارايي های خود را به پول نقد تبديل كرده و از بورس خارج شوند، اما امروز ابهام در مورد بانك ها به عنوان يكي از مهمترين صنايع بورسي به حداكثر و شرايط غيرقابل تحمل رسيده است يعني از زماني كه اين شركت ها بايد مجامع خود را برگزار مي كردند تا به امروز ابهام و ترديد در خصوص سهام بانك ها به وجود آمده و ادامه دارد و به نظر مي رسد تا زماني كه تكليف سهام اين گروه از شركت ها مشخص نشود دست مديران و سهامداران بسته خواهد ماند به عبارت ديگر آن ها قادر به اتخاذ تصميمات صحيح نخواهند بود.»

بانکها ورشکسته نیستند

سید حسین سلیمی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می گوید:« نماد بانک ها بابت ورشکستگی بانک ها بسته نیست؛ مشکالاتی نظیر سرمایه، تسهیلات و معوقات دارند. ورشکستگی به این معناست که بانک ها دارایی نداشته باشند. اما هم اکنون هر بانک ۲۰۰ الی ۴۰۰ شعبه دارد ولی امکان دارد مشکل نقدینگی داشته باشند.»

وی افزود:«اکثر افرادی که وام گرفتند پول هایشان را در حال حاضر پرداخت نمی کنند و پرداختشان را برای سال بعد گذاشتند. یکی از دلایلی که هنوز نماد این بانک ها باز نشده است.»

سلیمی عنوان کرد:«این تعداد نمادهای بسته ۸ عدد بود که برخی از آن ها را باز کردند. نمادهای برخی بانک ها بسته شدند چون بانک مرکزی اعلام کرد که باید مقررات بانک مرکزی را بانک ها اعمال کنند. یعنی به مقدار کافی باید ذخیره برای مقررات بانکی بگیرند و یا اگر معوقه است باید ذخایر کافی بگیرند.»

وی ادامه داد:« بانک هایی که نمادشان بسته است، این کار را نکردند. برخی بانک ها سودی را اعمال کرده اند که هم اکنون آن سود حاصل نمی شود در نتیجه باید میزان تعدیل خود را کاهش دهند. یعنی اکثر بانک های کشور تعدیل منفی دادند.»

سلیمی بیان کرد:«هنوز بحث ورشکستگی پیش نیامده و دلیل بسته بودن این نمادها به دلیل رعایت مقررات بانکی است. به طور مثال  ذخایر کافی نزد بانک مرکزی ندارند که باید این موضوع را جبران کنند. به هر صورت بانک ها باید مقررات بانک مرکزی با بپذیرند تا بانک مرکزی هم صورت های مالی آنها را تایید کند.»  

وی گفت:«بانک ها باید شفاف عمل کنند؛ به طوری که نوسانات سهم نباید بیشتر از ۵ الی ۶ درصد باشد.»

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران ادامه داد:«از طرف دیگر صنایع کشور با مشکل نقدینگی مواجه هستند ؛نمی توانند قسط بدهند و ترجیح می دهند بدهی ها بماند.»

به گفته وی تا زمانی که این بانک ها وضعیت مالی خود را شفاف نکنند و قانون هایی که از طرف بانک مرکزی به بانک ها اعمال شده رعایت نشود، این نمادها بسته می ماند.  

شاخص ها فرو می ریزد؟

حدود یک ماه گذشته با بازشدن نماد بانک دو بانک در بورس، شاخص ها فرو ریخت. کارشناسان پیش بینی می کنند که این نمادهای بسته نیز اگر باز شوند شوک دیگری در انتظار بورس خواهد بود. ماه گذشته بازگشایی نماد بانک ملت مهمترین خبر بورس بود و این بازگشایی با افت هزار واحدی شاخص بورس همراه بود. به همین ترتیب  خیلی ها پیش بینی می کنندکه با بازگشایی این 4 نماد بورس بیشتر فرو ریزد. 

اما آنچه مهم است، رفتار احتمالی بازار و روند شاخص‌های بازار سهام پس از فشار نمادهای بانکی است.چه آنکه گرچه فضای منفی بازگشایی بانک‌ها در شرایط کنونی فلج‌کننده است، اما احتمال افزایش تقاضا و قدرت‌نمایی سطوح حمایتی در برابر قیمت سهام حتی در نماد بانک‌ها پیش از بازگشایی سایر نمادهای متوقف بانکی وجود دارد.