برنامه "گفت‌وگوی علمی" با موضوع مدارس هوشمند در ایران و با حضور دکتر سید علی حسینی مشاور فناوری معاون آموزشی وزارت آموزش و پرورش، نقی آصف الدوله رئیس اداره فنآوری و آمار دانشگاه فرهنگیان و دکتر احسان قیصری مدرس دانشگاه و روان شناس و دکتر نوید ادهم دبیر کل شورای آموزش و پرورش کشور به روی آنتن رفت.
دکتر سید علی حسینی با اشاره به مدارس هوشمند گفت: در حدود 10 سال است که در آموزش و پرورش بحث های مطالعاتی و اجرایی و آمورشی مدارس هوشمند اجرا شده و در حدود چهار سال است که به صورت فراگیر در آموزش و پرورش توسعه پیدا کرده است.
وی به تعریف مدارس هوشمند پرداخت و اظهار داشت: مدارس هوشمند به محیط های یادگیری اطلاق می شود مبتنی بر نرم افزارهای چند رسانه ای که رکن های اساسی و مولفه های اساسی دارد که محیط های یادگیری را کنترل و پشتیبانی می کند از جمله معلمان آموزش دیده، نیروی انسانی حرفه ای که بتواند این کار را در مدارس اجرا کند و مدیریت و تعاملی یکپارچه که بتواند بین این مدارس و اجزای مدرسه داشته باشد، مدارس هوشمند هستند.
وی به دو مولفه ای که در تعریف مدارس هوشمند جزو عناصر کلیدی محسوب می شود و به طور غیر مستقیم تاثیرگذار است، اشاره داشت و عنوان کرد: یکی بحث زیرساخت خوب و پیشرفته است و همچنین مدیریت یکپارچه مدارس یا سیستم های مدیریتی که برای مدیریت مدارس در قالب اجرای برنامه های هوشمندانه تعریف می شود.
مشاور فناوری معاون آموزشی وزارت آموزش و پرورش در بیان تفاوت مدارس هوشمند با سایر مدارس اظهار داشت: مولفه هایی که مطرح کردم در کلیه مدارس وجود ندارد ولی به صورت داوطلبانه مدارس این مولفه ها را به عنوان مولفه های اصلی اگر تعریف کنند و در شاخص های تعریفی بعنوان مدارس هوشمند قرار بگیرند، ما مراتبی را از هوشمندی برای آنها تعریف کردیم از مرتبه پایین تا مرتبه هوشمند پیشرفته.
وی ادامه داد: این مدارس رتبه بندی و طبقه بندی می شوند و برای رسیدن به تعالی یک رقابت پذیری را بین مدارس تعریف کردیم، البته برخی از مدارس هوشمند هم از امکانات وابزار و حتی محیط های چند رسانه ای استفاده می کنند اما باید اجزای کلی این مدل در کلیه مدارس بر اساس ارزیابی و شاخص هایی که صورت می گیرد اجرا شده باشد.
در ادامه نقی آصف الدوله با اظهار به اینکه در مدارس، خیلی از استاندارهای هوشمندسازی رعایت نشده است، بیان داشت: مدرسه هوشمند برای دانش آموزی که وارد مدرسه می شود، سیستم حضور و غیاب به صورت هوشمند است و همان سیستم اگر دانش آموزی به مدرسه نیامده باشد به صورت پیامک به والدین خبر می دهد.
رئیس اداره فنآوری و آمار دانشگاه فرهنگیان افزود: در مدارس هوشمند باید حتما سرور روم داشته باشیم و تمام منابع درسی بر رویآ سرور قرار می گیرد و درس هایی که آموزش داده می شود به صورت ضبط شده در آن وجود دارد و دانش آموزان و اعضای کادر اداری و اولیا و مربیان به آن سیستم دسترسی دارند اما در مدارس هوشمند ما، فقط یکسری لوازم قرار داده شده اما استانداردهای کلی رعایت نشده است.
دکتر احسان قیصری با ذکر این نکته که ارتقای معلمین در هوشمندسازی مدارس باید مورد توجه قرار بگیرد، گفت: در مدارس در حدود چهار سال است که این طرح اجرا شده و این سیستم را در دانشگاه و ایران در حدود شش سال است که داریم اما در کشورهای پیشرفته این تجهیزات سالیان زیادی است که وجود دارد و به هیچ وجه به آن عنوان خاص و رتبه خاص نمی دهند بلکه به ارتقای سطح معلم توجه می شود. هوشمند واقعی در یک مدرسه نیروهای اداری و معلم ها هستند.
این مدرس دانشگاه خاطر نشان شد: بهایی که در آموزش و پرورش بر موضع ارتقا سیستم ها می گذارند، بیاییم به معلم هایمان وارتقای سطح علمی آنها توجه وسرمایه گذاری کنیم.
حسینی تاکید کرد: طرح هوشمندسازی امری درون زا است و به صورت داوطلبانه انجام می شود و مدرسه ای اجباری ندارد هوشمند شود مگر اینکه تمام ابعاد هوشمندسازی را در خودش ببیند.
وی با اشاره به سند برنامه توسعه پنجم و ششم در خصوص آموزش و پرورش گفت: آموزش و پرورش از باب توسعه ای به اهداف خودش رسیده است و از نظر کمیت نسبت به کشورهای مشابهی که مانند ما شروع کردند، موفق بوده اما کیفیت را نمی توان تضمین کرد وکار مشکلی است.
وی توسعه متوازن را لازمه پیشروی سریع به سوی هوشمندسازی برشمرد و توضیح داد: مسئله ای که سبب شده ما در هوشمندسازی کند پیش رویم این است که هوشمند سازی توسعه متوازن نیاز دارد یعنی ما برای هوشمندسازی نیاز به توسعه زیر ساخت داریم. لذا عامل های بیرونی وجود دارد که می توانند بر کیفیت و توسعه مدارس هوشمند تاثیرگذار باشند.
مشاور فناوری معاون آموزشی وزارت آموزش و پرورش به اختصاص بودجه خاص آموزش و پرورش برای هوشمندسازی اشاره کرد و بیان داشت: بخشی از تجهیز مدارس بر عهده آموزش و پرورش است و هرسال در بودجه خودش سرانه ای را برای هوشمندسازی اختصاص می دهد و این بودجه به صورت هدفمند در کشور هزینه می شود فرآیند هوشمند سازی و هوشمندسازی طی شود.
در ادامه قیصری به مشکلات هوشمندسازی مدارس اشاره کرد و گفت: در بخش سخت افزار آموزش و پرورش باید مدیریت صحیحی را انجام دهد اما در بخش نرم افزار باید به معلم ها آموزش داده شود چون این معلم ها هستند که قرار است برنامه های درسی را آموزش دهند.
وی با اشاره به دوره آموزشی در سال 85 گفت: بعد از این دوره دیگر دوره ای وجود نداشته و آموزش به روز نشده است و همین امر باعث فراموشی می شود. معلم ها باید از برنامه هایی که به آنها داده می شود استفاده کنند وگرنه فراموش می کنند.
در ادامه دکتر نوید ادهم به موضوع محتوای آموزشی در هوشمندسازی مدارس پرداخت و گفت: اقدامات فراوانی در سیستم دولتی و ظرفیت هایی که در این سیستم وجود دارد و هم از ظرفیت هایی که در بخش خصوصی وجود دارد، انجام شد. کتاب های غیر درسی و کمک آموزشی فراوانی با نظارت آموزش و پرورش تولید شد و در بازار وجود دارد. ولی باز هم جای کار وجود دارد.
وی آموزش معلم ها را یکی از مشکلات هوشمندسازی بیان کرد و اظهار داشت: این مشکل در همه جا وجود دارد و نسل جوان بیشتر از نسل میانسال توانایی بهره گیری از تکنولوژی را دارند، لذا بچه ها حضور فعال تری در کلاس ها دارند. کلاس های مختلفی برای معلمین برگزار شد اما خیلی از معلمین نتوانستند جلو بیایند و این یکی از مشکلات ما است.
دبیر کل شورای آموزش و پرورش کشور با اشاره به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش گفت: این سند سیستم آموزش و پرورش را الزام کرده تا تحول را بپذیرد و تفاوت های فرهنگی را به رسمیت بشناسد و تولید محتوا کند.
وی تعبیر خود را نسبت به هوشمندسازی مدارس بیان کرد و گفت: هوشمندسازی مدارس را به توانمندسازی مدیر و معلم مدرسه می دانم و نه داشتن سخت افزار و رایانه. الزاما ورود تکنولوژی در آموزش و پرورش باعث ارتقای کیفیت نخواهد شد مگر اینکه بتوانیم از آن هوشمندانه استفاده کنیم و بدین منظور در سند تحول واژه استفاده هوشمندانه از فنآوری بجای مدرسه هوشمند، بکار رفته شده است.
