محمدجواد ظریف روز شنبه در مراسم بزرگداشت هفتادمین سالگرد تاسیس سازمان ملل متحد که در محل مرکز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شد افزود: کشورهایی که نه از قانون اساسی و نه از انتخابات خبر دارند از انتخابات آزاد در سوریه صحبت می کنند.
وی ادامه داد: کسانی که داعش را پرورده اند نسبت به کسانی که با داعش مبارزه می کنند خرده می گیرند و متاسفانه به دلیل برخی ملاحظات رای می آورند.
ظریف اضافه کرد: اینها نگرانی های عمده ای است که در برخورد با ملل متحد و در رسیدگی به ساز و کارهای ملل متحد باید مورد توجه قرار گیرد.
ظریف در بخشی از صحبت هایش گفت: مطمئنا هفتادمین سالگرد ملل متحد باید فرصتی را فراهم کند که تلاش های ملل متحد را در حوزه مختلف ارج نهیم و معمولا در محیط هایی که دیدگاه سیاسی- امنیتی بر سایر اقدامات ملل متحد حاکم می شود زحمات ملل متحد کمتر مورد بررسی قرار می گیرد و ما در تاریخچه هفتادساله ملل متحد همه چیز را با هم بررسی می کنیم.
وی افزود: هفتادمین سالگرد ملل متحد فرصتی را فراهم می کند تا نگاهی به توفیق ها و ناکامی های ملل متحد در همه موضوع ها، از همکاری های بین المللی برای پیشبرد توسعه و ارتقای حقوق بشر که در منشور ملل متحد آمده تا جلوگیری از جنگ که هدف اصلی ملل متحد است و پایه گذاران ملل متحد برای آن گرد هم جمع شده اند، بپردازیم.
وزیر امور خارجه اضافه کرد: ما باید این تحلیل را در قالب آرمانگرایی واقع گرایانه ببینیم یعنی اگر این سازمان نبود چه اتفاق هایی می افتاد، نه اینکه این سازمان چگونه در قالب دیدگاه های ما عمل می کرد.
وی ادامه داد: البته توجه به این موضوع مانع از این نمی شود که کاستی های ملل متحد را در نظر نداشته باشیم، من قصد اشاره به کاستی ها ندارم اما کاستی ها نیز فراوان است همچون سیاسی شدن برخوردهای ملل متحد؛ البته نه اینکه سازمان غیرسیاسی است بلکه این به معنای حاکم شدن ملاحظات سیاسی بر نگرانی های واقعی است.
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنانش توجه به اصول مندرج در ماده 2 منشور ملل متحد و چگونگی جمع کردن آن با مسوولیت های سازمان ملل متحد را یادآور شد و اظهار داشت: آیا تحول در مفهوم حاکمیت با اهدافی که سازمان ملل در مدیریت تحول و دوران گذار دارد باعث می شود که اصول مندرج در ماده 2 به فراموشی سپرده شود و در اجرای اصولی مانند عدم استفاده از زور در امور داخلی و عدم رعایت برابری حاکمیت کشورها کوتاهی شود.
وی افزود: باید پذیرفته شود که یا باید این اصول اجرا شود و یا آینده ملل متحد به عنوان ساز و کار مدیریت تحول و گذار در شرایط کنونی تنها در صورتی می تواند به نتایج مورد نظر برسد که در قالب همین اهداف مواد یک و دو منشور عمل شود.
ظریف اضافه کرد: آیا امکان دارد امروز در شرایط بین المللی از وضعیتی صحبت کنیم که سازمان ملل متحد بتواند نقش مثبتی در پیگیری اهداف داشته باشند و مسوولیت های خود را دررسیدن به جهان پایدارتر و عبور از این دوران انجام دهد و در عین حال اصولی که سازمان ملل بر اساس آن پایه گذاری شده ،مانند اصل برابری حاکمیت، عدم مداخله در امور داخلی و عدم توسل به زور را زیر پا بگذارد.
وی خاطرنشان کرد: علت ماندگاری سازمان ملل متحد توان منشور ملل متحد برای تطبیق با شرایط بدون زیر پا گذاشتن اصول است و وقتی این اصول زیر پا گذاشته شود دیگر ما نمی توانیم برای سازمان ملل متحد صحبت کنیم و در شرایط نوین بین المللی نقش جدی برای آن قائل شویم.
وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: ما در دوران سیال انتقالی به سر می بریم و در این دوران انتقالی را به وضوح می بینیم،شرایطی که یک سازمان تروریستی می تواند در حوزه جهانی امنیت زدایی کرده و اقداماتی انجام دهد که برای بزرگترین قدرت های جهانی نگرانی حیاتی امنیتی ایجاد کند.
وی با اشاره به شرایط ویژه ای که ایجاد شده اظهار داشت:ما در فهم شرایط انتقالی به این توجه داشته ایم که بازیگران بین المللی متکثر شده اند و دیدند سازمان ملل نمی تواند بدون توجه به کنشگران جدید اقدام کند و زمانی ممکن بود ما نیز کنشگران را دو ابرقدرت و برخی کشورهای وابسته به آنها تعریف کنیم، بعد از آن، این مفهوم در شرایط انتقال به سایر دولت ها ارتقا یافت و امروز هر فردی یک کنشگر است و سازمان ملل باید بتواند با حفظ چارچوب های خود با این واقعیت کنار بیاید و مدیریت تحول را در روابط بین الملل رقم بزند.
ظریف تصریح کرد: تنها راهی که ما می توانیم این مسیر را با موفقیت پشت سر بگذاریم نه تغییر اصول، بلکه تغییر نگرش های ما است. اصول ملل متحد، مورد توافق همه کشورها قرار گرفته است و اگر امروز اصول دیگری را جایگزین آن کنیم چنین امری علی القاعده امکانپذیر نخواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: من سال هاست که در اجلاس مربوط به عدم توسل به زور شرکت کرده ام. نهایتا کشورها باز هم ناگزیر می شوند که به همان مفاهیم و لغات و عبارات بند چهار در مواد 2 و 51 برگردند و این اصول می تواند اجماع جهانی را برای حل معضلات دربر داشته باشد.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان ادامه داد: مهم، تغییر در نگرش های جامعه جهانی است؛ اینکه رهبر یک کشور قدرتمند عضو سازمان ملل متحد مبارزه با تروریسم را مشروط به تحقق یک شرایط سیاسی بداند نشان دهنده گرفتار شدن در تفکر قدیمی زنگ زده جنگ سرد است که امروز دیگر کارآمدی ندارد.
ظریف ادامه داد: ما نیاز داریم بپذیریم همانگونه که تغییرات آب و هوایی مرز نمی شناسد و نمی توان آن را در چارچوب مرزهای یک کشور منحصر کرد، نمی توان امنیت را هم به قیمت ناامنی دیگران خرید و یا باور کرد مبارزه با داعش می تواند مشروط به شرایطی باشد.
وزیر امور خارجه گفت:احساس می کنم امروز دولت و مردم فرانسه به خوبی دریافته اند که مبارزه با داعش یک اولویت اساسی است . روزگاری به دوستان می گفتیم که باید پذیرفت خطر تفکر تکفیری خطری نیست که محدود به یک کشور، منطقه، دین و یا آیین باشد، خطر تفکر تکفیری افراط و خشونت، همه دنیا را تهدید می کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: شما نمی توانید با این خطر بر اساس انگاره های قدیمی و دشمن انگاری یک یا گروه دیگر برخورد کنید، روشی که متاسفانه هنوز در برخورد کشورهای غربی آن را مشاهده می کنیم.
وی یادآور شد: باید خطر سیالیت شرایط و مهمتر از همه با توجه به خطرات اشتباه محاسبه، جدی گرفته شود.در این دوران یک اشتباه محاسبه می تواند باعث نابودی ملت و یا ملت هایی شود. متاسفانه چند کشور این توان را دارند که نه تنها خود بلکه بسیاری از کشورها را نابود کنند و شرایط اجازه اشتباه محاسباتی را نمی دهد که شما بتوانید از دشمن واقعی ابزار موقت بسازید.
وی گفت: بنابراین آنچه که به آن نیاز داریم تغییر اصول نیست. اگر بخواهیم این اصول را تغییر دهیم بعد از مدتی تلاش و مذاکره باز به همان اصول برمی گردیم و بعید است جامعه بین الملل بتواند مفاهیمی مندرج در مواد 51 و بندهای چهار، هفت و یا یک ماده دو را نقض کند و بنابر این باید نگرش به مشکلاتی جهانی را عوض کنیم.
وی در عین حال گفت: باید بفهمیم که این خطرات و فرصت ها همگانی است. فقر در کنار رفاه، امنیت در کنار ناامنی و محیط زیست سالم در کنار آلاینده ها در جهان کنونی ممکن نیست.
ظریف گفت: شاید اگر پدران ما 70 سال قبل چنین سازمانی را ایجاد نکرده بودند ما ناگزیر بودیم با همه کمبودهایش این سازمان را پایه گذاری کنیم.
وی گفت: نیاز است که یکبار بپذیریم برای همه شعارها، دنیای ما دنیای به هم پیوسته ای است. یا همه امنیت دارند یا هیچ کس امنیت ندارد یا همه در رفاه هستند و یا هیچ کس نمی تواند مفهوم رفاه کامل را درک کند.
همایش هفتادمین سالگرد تاسیس سازمان ملل متحد عصر امروز با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و جمعی از اساتید دانشگاه و دانشجویان در محل دفتر مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه برگزار شد.
