با توجه به ممنوعیت
واردات برنج در فصل برداشت این محصول از سال 93، به دلیل بلاتکلیفی وزارت
جهاد کشاورزی برسر واردات یا عدم واردات این محصول، کماکان برنج خارجی در
حجم های مختلف به کشورما وارد شد.
براساس آمارهای اعلام شده، در سال
1392 بیش از 2 میلیون و 500 هزار تن واردات بی رویه برنج به کشور انجام شد
که این میزان واردات در آن زمان به اندازه مجموع نیاز بازار داخلی بود؛ این
امر موجب انبار برنج داخلی و رکود بازار برنج در کشور و نگرانی هایی برای
تولیدکنندگان داخلی شد.
در همین راستا وزارت جهاد کشاورزی دولت یازدهم
برای حمایت از شالیکاران، متعادل سازی قیمت ها و تنظیم بازار این محصول، از
سال گذشته علاوه بر اقدام ممنوعیت واردات برنج، خرید توافقی حمایتی برنج
داخلی را نیز در دستور کار قرار داد.
در حالی که واردات برنج به ویژه در
فصل برداشت این محصول ممنوع اعلام شده بود اما کماکان حجم های مختلفی از
برنج باسماتی هندی در این مدت وارد شد، برخی مسئولان وزارت جهاد کشاورزی
اعلام کردند که واردات این محصول در زمان ممنوعیت از محل ثبت سفارش های
قبلی بوده است.
با اینکه ایران با واردات 20 درصد برنج باسماتی هندی
مقصد مهمی برای صادرات هندوستان به شمار می رود اما مابقی برنج باسماتی
هندی به کشورهای عربستان، عراق، آمریکا، افغانستان و آفریقایی همچون غنا،
نیجریه و ساحل عاج صادر می شود.
ممنوعیت واردات برنج سبب شد تا تجار
هندی در این مدت به دلیل اشباع بازار ایران با محدودیت صادرات برنج باسماتی
مواجه شوند که این امر افت قیمت این محصول را برای آنان در پی داشت به
طوری که گفته می شود صنعت برنج باسماتی هند در اثر کاهش قیمت های ناشی از
عدم صادرات، با ضرر 250 میلیارد روپیه ای معادل سه میلیارد و 900 میلیون
دلار مواجه شد.
طبق آمارهای منتشره، در سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ حدود ۱.۴
میلیون تن برنج هندی به ایران وارد شد که با وجود ممنوعیت واردات در سال
۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ به طور مجدد هند توانست 930 هزار تن برنج دیگر به ارزش 6 هزار
و 759 کرور روپیه معادل یک میلیارد دلار به ایران صادرکند.
همچنین
آمارها نشان می دهد، حجم صادرات برنج باسماتی در آگوست (مردادماه) امسال 33
هزار و 554 تن بوده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته 44 هزار و
220 تن ، با کاهشی ۲۳ درصدی بوده است.
بنابراین ارزش صادرات برنج
باسماتی به ایران در این ماه با کاهش ۴۲ درصدی به میزان ۱۹۲ کرور روپیه
معادل 29 میلیون و 538 هزار دلار بود که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته
۳۳۵ کرور روپیه معادل 51 میلیون و 538 هزار دلار برآورد شده است.
به
گزارش سازمان های بین المللی غذا و کشاورزی، در سال 2015 تا 2016 مجموع
واردات غلات ایران ۱۴.۷ میلیون تن برآورد شده در حالی که این مقدار در سال
۲۰۱۴ تا 2015 حدود ۱۵ میلیون تن بوده است بنابراین حدود ۸۰ درصد از صادرات
محصولات کشاورزی و غذاهای فراوری شده هند به ایران را برنج باسماتی تشکیل
می دهد.
حال سیگنال های بازرگانان هندی پس از گذشت یکسال نشان می دهد به
دنبال پایان دادن به ممنوعیت صادرات برنج به ایران هستند و انتظار دارند
امسال صادرات یک میلیون تن برنج باسماتی هندی به ایران از سر گرفته شود،
بنابراین از صدور مجوزهای جدید ایران برای واردات برنج باسماتی از هند در
دو ماه آینده خبر می دهند.
با توجه به اینکه با شروع کار دولت یازدهم
قانون انتزاع در بخش کشاورزی اجرایی شد بنابراین تامین، واردات و صادرات
محصولات کشاورزی به ویژه کالاهایی همچون برنج به این وزارتخانه محول شده
است.
اما در این مدت کماکان بخش قابل توجهی از برنجی که گفته می شود
مربوط به ثبت سفارش های قبلی بوده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می
شود. به طوری که در زمان ممنوعیت برنج، خسروتاج معاون وزیر صنعت، معدن و
تجارت اعلام کرده بود در صورت نیاز، واردات برنج به کشور انجام می شود آن
هم درحالی که بارها محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی از ممنوعیت واردات برنج
در فصل برداشت این محصول و احتمال واردات در صورت نیاز سخن گفته بود؛
درهمین راستا برای کاهش واردات ثبت سفارش های قبلی نیز تعرفه بیش از 40
درصدی نیز برای فصل برداشت درنظر گرفته شده است.
همچنین حجتی به دلیل
محدودیت منابع آبی، تولید برنج را به دلیل شرایط غرقابی و آب بر بودن تنها
برای دو استان شمالی گیلان و مازندران امکانپذیر دانست و تولید این محصول
در سایر استان های کشور ممنوع شده است.
پیش از این نیز علی قنبری معاون
وزیر جهادکشاورزی از رفع ممنوعیت واردات برنج از اول آبان ماه امسال و
برگزاری مناقصه برای خرید برنج از بازارهای بین المللی خبر داده بود.
به گفته وی، در فصل تولید، واردات برنج متوقف بوده اما با اتمام فصل برداشت، ممنوعیت واردات نیز برداشته شده است.
وی
افزود: با وجود افزایش تولیدات داخل، شرکت بازرگانی دولتی ایران اقدامات
لازم برای حفظ ذخایر استراتژیک از طریق واردات را انجام می دهد.
همچنین
عباس کشاورز معاون زراعی وزارت جهاد کشاورزی به تازگی واردات برنج را
کماکان ممنوع اعلام کرد و می گوید امسال از لحاظ تولید سال خوبی برای برنج
محسوب می شود، زیرا با افزایش نسبی تولید این محصول نسبت به سال گذشته
مواجه هستیم.
وی با بیان اینکه بخشی از نیازداخلی به برنج باید از طریق
واردات انجام شود، می افزاید: میزان کسری برنج مورد نیاز و ذخایر استراتژیک
کشور توسط وزارت جهاد کشاورزی در دست بررسی است و از نیمه دوم سال گذشته
تاکنون هیچ مجوزی بابت واردات برنج باسماتی به هندی ها صادر نشده است.
کشاورز براین باوراست که واردات انجام شده برنج در این مدت، همچنان مرتبط به ثبت سفارش های گذشته بوده و ثبت سفارش جدید نیست.
همچنین
می گوید، طبق مصوبات، شرکت بازرگانی دولتی، ذخیره استراتژیک کالاهای اساسی
را برعهده دارد و واردات برنج از سوی شرکت بازرگانی دولتی ایران تنها در
همین زمینه بوده و این برنج وارد بازار نمی شود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفته است، برای واردات برنج منتظر مصوبات تعرفه از شورای اقتصاد هستیم.
براین
اساس باید منتظر اعلام رسمی مسئولان وزارت جهاد کشاورزی برای اعلام سیاست
های جدید در این رابطه باشیم؛ چرا که با انتشار خبرهایی مبنی بر اعلام
آمادگی تجار هندی برای صادرات برنج باسماتی به ایران در ماه های آینده،
گمانه زنی ها درباره رفع ممنوعیت موقت این محصول را بیشتر کرده است.
